همه چیز درباره لاریجانی‌ها؛ از فاضل لاریجانی تا آملی لاریجانی

بازنشر مجدد از روزنامه خبر_ سرنوشت برادران لاریجانی چه می شود، آنها زمانی پر نفوذترین خانواده سیاسی کشور بودند، البته حالا هم نفوذ زیادی دارند اما با اتهامات و ادعاهای سنگینی روبه رو شده اند. زمانی نقطه امید اصولگرایان بودند و اداره دو قوه کشور را بر عهده داشتند، حالا زیر فشار همان اصولگرایان قرار دارند و شدیدترین انتقادات به آنها صورت می گیرد. زمانی عده ای چشم انداز رهبری برای آینده صادق لاریجانی تصویر می کردند و علی را در قامت رییس جمهور می دیدند و حالا کمتر کسی چنین پیش بینی می کند.
 

ریشه لاریجانی‌ها به روستای «پردمه» لاریجان در هفتاد کیلومتری شهر آمل برمی‌گردد. آنها فرزندان مرحوم آیت‌الله العظمی میرزا هاشم آملی از اصولیون سرشناس هستند که خود از شاگردان میرزای نائینی بود و شاگردانی همچون ناصر مکارم شیرازی، عبدالله جوادی‌آملی، حسن حسن‌زاده‌آملی، محمدی‌گیلانی، شهید مفتح، محقق‌داماد و محمد یزدی از محضرش استفاده کرده‌اند.

زندگی در نجف و قم و آشنایی توأمان با زبان‌های فارسی و عربی و تربیت در دامان چنین پدری، پسران را از علم و دین پربهره کرد. البته این پنج برادر همگی از تحصیلات حوزوی در کنار تحصیلات دانشگاهیشان برخوردارند و به جز باقر و فاضل که به مقطع مقدماتی اکتفا کردند، دیگر برادران تا سطح و خارج، تحصیلات حوزوی خود را ادامه دادند. اما ارتباط با حوزه تنها به بعد علمی زندگی برادران لاریجانی محدود نماند و سیطره آن به حوزه زندگی خصوصی‌شان نیز کشیده شد.
 
کما اینکه لاریجانی‌ها همچون خمینی‌ها، داماد خانواده‌های مشهور روحانی شدند و دخترانی از شاگردان پدر را برگزیدند. پدر که با دختر آیت‌الله العظمی حاج سیدمحسن اشرفی ازدواج کرد و اما پسران؛ علی با دختر استاد شهید مطهری وصلت کرد، صادق داماد آیت‌الله العظمی وحید خراسانی و باقر نیز داماد آیت‌الله حسن‌زاده آملی شد. متقابلاً مصطفی محقق داماد هم با دختر استاد خود ازدواج کرد و داماد خاندان لاریجانی شد. 

او نیز همپایه برادران همسرش در سال‌های پس از انقلاب در مناصب کلیدی‌ بود از جمله عضویت در شورای عالی قضایی، و ریاست سازمان بازرسی کل کشور. حضور همزمان دو برادر لاریجانی در رأس دو قوه از مجموع قوای سه‌گانه کشور، بار دیگر خاندان لاریجانی‌ها را کانون توجه همگان کرد؛ رخدادی که در تاریخ جمهوری اسلامی ایران بی‌سابقه است.

محمد جواد لاریجانی؛ دیپلمات نه چندان موفق

محمدجواد 59 ساله بزرگترین پسر خانواده لاریجانی است که برخی او را جنجالی‌ترین عضو این خانواده نیز می‌دانند. اگرچه نظریه‌های او در فلسفه و منطق ریاضی بعضاً شهرت بین‌المللی دارد اما به‌جز دانشجویان دکترای ریاضی، دیگران او را به عنوان یک چهره شاخص در عرصه سیاست و دیپلماسی می‌شناسند.
 
او پس از بازگشت پدرش از نجف و اتمام دبیرستان، وارد دانشگاه صنعتی شریف شد و در حالی که ملبس به لباس روحانیت بود، دوره مهندسی الکترونیک را در دانشگاه صنعتی شریف گذراند و پس از پایان دوره مهندسی به دانشگاه برکلی در کالیفرنیا رفت و مدرک دکترای ریاضیات را از آنجا گرفت.

او «مکتوب سیاسی هفته» را در روزنامه اطلاعات در اواخر دهه 60 به راه انداخت و زمانی که مرحوم کیومرث صابری در این روزنامه طنز سیاسی پس از انقلاب را با ستون «دوکلمه حرف حساب» شروع کرد، جواد لاریجانی نیز پنجره جدیدی در تحلیل سیاسی و دیپلماتیک باز کرد.

گفته می شود بزرگترین برادر لاریجانی‌ها مبدع مؤسسات مهم پژوهشی علمی و استراتژیک از «مرکز تحقیقات نظری فیزیک و ریاضیات» تا «مرکز پژوهش‌های مجلس» است.

محمدجواد لاریجانی «مرد پنهان دیپلماسی ایران» نام گرفت. چه آنکه قائم‌مقام وزارت امورخارجه در دوران وزارت علی‌اکبر ولایتی بود و اگرچه اختلافات این دو دیپلمات، به خروج محمدجواد از وزارت خارجه انجامید اما او خاطرات مهمی همچون پیغام‌بری امام(ره) به گورباچف در هیأتی به سرپرستی آیت‌الله جوادی‌آملی که از قضا از شاگردان پدرش بود را در خاطرات خود دارد.

حاشیه‌ها لاریجانی را از عرصه سیاست خارجی به عرصه سیاست داخلی کشاند و او را به مجلس کشاند تا نماینده تهران در خانه ملت باشد. البته در گرماگرم نبرد انتخابات ریاست جمهوری سال 1376 که او در جرگه حامیان ناطق نوری بود، احزاب چپ ادعاهایی علیه او مطرح کردند. مذاکره رسمی محمدجواد لاریجانی با نیکلاس براون که از مقامات انگلیس بود، حاشیه هایی برای او ایجاد کرد که تا همین امروز نیز بر مبنایی همان ادعاها عده ای معتقدند محمد جواد لاریجانی وابسته به انگلیس است.

محمدجواد که از قوه مجریه، به قوه مقننه آمده بود با خروج از این قوه هم به قوه قضاییه رفت و در پست معاونت اموربین‌الملل و حقوق بشر آن جای گرفت تا از دانش دیپلماسی‌اش در این مسند نیز بهره ببرد. 

محمد جواد لاریجانی به اظهاراتش عجیبش در موضوعات مختلف مشهور است.

فاضل لاریجانی، جنجالی و غیر سیاسی

برخلاف دیگر برادرانش تجربه زیادی در مسائل سیاسی ندارد. او متولد سال 1332 است.  او همچون برادر بزرگترش فیزیک خوانده و لیسانس فیزیک از دانشگاه صنعتی شریف و فوق لیسانس فیزیک در سال ۱۹۸۰ از دانشگاه کالیفرنیای جنوبی را داراست. رئیس دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات آیت‌الله آملی در آمل،عضو کمیسیون مشورتی شورای عالی انقلاب فرهنگی ایران، مشاور رئیس دانشگاه آزاد اسلامی، رایزن فرهنگی ایران در کانادا، معاون پژوهشی دانشگاه آزاد اسلامی از جمله سوابق اوست.

فاضل با وجود اینکه شخصیت سیاسی نیست و چهره ای کمتر شناخته شده است اما در سال 91دچار حاشیه ای بی سابقه شد. در روز 18 بهمن ماه این سال که به روز یکشنبه سیاه مشهور شد، هنگامی که محمود احمدی نژاد در جلسه استیضاح شیخ الاسلامی وزیر وقت کار و رفاه حضور پیدا کرد، ویدئویی منتشر کرد که حاوی ادعای بزرگی علیه خانواده لاریجانی و فاضل لاریجانی بود.

در فیلم پخش شده احمدی‌نژاد در مجلس که صدای واضحی نداشت و احمدی‌نژاد ناگزیر متن پیاده شده آن را از رو خواند، فاضل لاریجانی از مرتضوی می‌خواست واسطه شود تا تاجری که در فیلم اسمش واضح نیست، با فاضل مرتبط شده و او را مباشر خود قلمداد کند. فاضل تأکید می‌کند که با استفاده از نفوذ خود بر برادرانش در قوه قضاییه و مقننه می‌تواند مشکلات و موانع حقوقی، اجرایی و قضایی تجارت فرد مورد نظر را حل کند و «کارش را پیش ببرد» و در ازای آن به وضوح مبالغ معتنابهی پول (۱۵۰۰۰ دلار در ماه) و امکاناتی اعم از دفتر کار و آپارتمان یا ویلایی در تهران یا شمال «برای شروع کار» در اختیار او قرار بگیرد.

در روزهای اولیه بعد از جنجال استیضاح فیلم دیگری از جلسه سعید مرتضوی با سید حسن میرکاظمی و بابک زنجانی توسط کاربر گمنامی  در اینترنت منتشر شد که اثبات می‌کرد، تاجری که نامش در فیلم مرتضوی و لاریجانی مشخص نیست و توسط محمود احمدی‌نژاد در صحن مجلس به عنوان «آقای ز» نام برده شد، همان بابک زنجانی است. از مکالمه‌های فیلم دوم بر می‌آید که فاضل لاریجانی از بابک زنجانی برای «پیش بردن کارهایش» و حل شدن موانع برای خرید شرکت‌های تابعه سازمان تأمین اجتماعی مبلغ ۳۰ میلیارد تومان به عنوان «دست‌گرمی» طلب کرده‌است.

این ویدئوهای موجی عظیم علیه خانواده لاریجانی به راه انداخت که هنوز هم متوقف ادامه دارد. پرونده ای برای فاضل لاریجانی در قوه قضائیه تشکیل شد که البته هنوز مشخص نشده که نتیجه آن چه شد.

علی لاریجانی، دیپلمات و رئیس

متولد خرداد اسل 1336 در نجف است. لاریجانی تحصیلات ابتدایی و متوسطه را در شهر قم انجام داد و سپس در سال ۱۳۵۸ در رشتهٔ علوم کامپیوتر در مقطع کارشناسی از دانشگاه صنعتی شریف فارغ‌التحصیل شد و به پیشنهاد و توصیهٔ شهید مرتضی مطهری تغییر رشته داد و کارشناسی ارشد و دکترای خود را در رشتهٔ فلسفه از دانشگاه تهران اخذ کرد. او داماد شهید مطهری است.

هرچه محمدجواد راه ثابت دیپلماسی را در تمام مشاغل خود دنبال کرد، علی مناصب گوناگونی را تجربه کرد. او پس از کنار‌گیری سیدمحمد خاتمی در اواخر دولت اول هاشمی رفسنجانی، ‌وزارت ارشاد را قبول کرد و پس از نزدیک به 2 سال با حکم رهبری به صدا و سیما رفت تا جایگزین محمد هاشمی برادر آیت الله هاشمی رفسنجانی، رئیس‌جمهور وقت شود. از مهمترین اتفاقات صداوسیما در زمان ریاست او تولید برنامه های جنجالی "چراغ" و "هویت" نیز در زمان ریاست لاریجانی تولید شدند که در آنها علیه روشنفکران کشور ادعاهای جنجالی مطرح شد.
 
گسترش شبکه‌های تلویزیونی از دو به هفت کانال، 24 ساعته شدن پخش شبکه‌ها، افزایش شبکه‌های رادیویی مثل رادیو فرهنگ، رادیو ورزش و رادیو جوان که هر یک به رسانه‌هایی تأثیر‌گذار تبدیل شدند، توسعه شبکه‌های استانی با هدف تقویت خرده فرهنگ‌ها، ساماندهی به وضعیت موسیقی، تأسیس شبکه‌های تلویزیونی برون مرزی، راه‌اندازی روزنامه جام‌جم، تأسیس سیما فیلم با هدف تولید سریال‌های فاخر، توسعه روابط با مراکز دینی به ویژه حوزه علمیه قم، درک الزامات دوره دیجیتال و وداع با آنالوگ، راه‌اندازی جشنواره‌های نظیر قهرمان قهرمانان (در حوزه ورزش) و چهره‌های ماندگار (در حوزه علم) که نشان از نگاه فرهنگی لاریجانی داشت، محورهای عمده عملکرد او در رسانه ملی را تشکیل می‌دهند.

درسال 83 که لاریجانی از این سازمان بزرگ رسانه‌ای خداحافظی کرد، هیچ یک از مقامات کشور رکورد یازده ساله حکم رهبری را در کارنامه خود نداشتند. اعتماد رهبری به لاریجانی تا حدی است که او در آن زمان یکی از دو نماینده رهبری در شورای عالی امنیت ملی نیز بود؛ شورایی که از سال 84 لاریجانی دبیر آن شد.  او  در دورانی که توافقات هسته ای ایران و غرب در دوران سیدمحمد خاتمی به بن بست خورده بود، پیش برد پرونده هسته ای را به دست گرفت. مداکرات او و خاویر سولانا رییس وقت سیاست خارجی اتحادیه اروپا مهمترین اقدامات در ان مقطع بود که البته با اختلاف نظر میان رییس جمهور وقت یعنی محمود احمدی نژاد و لاریجانی به نتیجه ای نرسید.

به این ترتیب در پائیز 86 و با تعمیق اختلافات با رئیس‌جمهور، از دبیری شورا کناره‌گیری کرد و سه ماه بعد به درخواست مراجع تقلید از قم نامزد مجلس شد و پس از آن دو رکورد به جا گذاشت؛ بیشترین رأی ریاست در تاریخ مجلس و اولین رئیس مجلسی که از حوزه‌ای غیر از پایتخت به ریاست مجلس می‌رسد.

علی لاریجانی در مجلس هشتم، نهم و دهم ریاست مجلس را برعهده داشت. لاریجانی در این سه دوره اقدامات مهمی انجام داده است. هدفمندی یارانه ها و برجام در دوره او به تصویب رسیدند. از سوی دیگر لاریجانی به عنوان یک سد مهم در برابر تندروهای مجلس فعالیت کرده است.

لاریجانی در سالهای ریاست جمهوری حسن روحانی از حامیان اصلی دولت بوده است.

او از حامیان جدی برجام و مخالفان سرسخت محمود احمدی نژاد بود. سخنرانی لاریجانی در  یکشنبه سیاه سال 91 از جمله مهمترین سخنرانی های او به حساب می آید. علی لاریجانی در مجلس فراکسیونی ایجاد کرده که این فراکسیون  بیشتر حکم ابزار قدرت او را دارد.

ظاهرا قرار نیست او دیگر کاندیدای مجلس شورای اسلامی شود. گفته می شود او قصد دارد در انتخابات سال 1400نامزد ریاست جمهوری گردد.

صادق لاریجانی، رئیس قوه قضائیه سابق و رئیس مجمع تشخیص مصلحت

صادق لاریجانی متولد اسفند سال 1339 است. او چهارمین فرزند آیت الله «حاج میرزا هاشم آملی» است که اخیراً با حکم مقام معظم رهبری به مجمع تشخیص مصلحت نظام منصوب شده است. او رئیس پیشین قوه قضاییه ایران و رئیس هیئت امنای دانشگاه امام صادق است. آملی لاریجانی همچنین به‌عنوان فقیه، عضو شورای نگهبان است. او همچنین از اعضای مجلس خبرگان رهبری در دورهٔ سوم، چهارم و پنجم از استان مازندران است. 

او که از سال 56 وارد حوزه ‏علمیه شده بود، از سال 68، پس از تدریس سطح، به تدریس خارج اصول و خارج فقه پرداخت و سپس به ‏عضویت هیأت علمی دانشگاه قم در آمد. ‎ مناظره او با عبدالکریم سروش در مورد مقاله مشهور «قبض و بسط»، از مباحثات مشهور وی است. 

آیت الله لاریجانی 10 سال پرتلاطم در قوه قضائیه سپری کرد. او در کوران اتفاقات سال 88، ماجراهای جریان انحرافی، بحث مبارزه با مفاسد اقتصادی و چند مورد امنیتی و سیاسی دیگر نقش کلیدی داشته است.

صادق لاریجانی همچنین کتابهایی با عناوین فلسفة اخلاق در قرن حاضر، انسان از آغاز تا انجام، سرمایة ایمان، ‏معرفت دینی، قبض و بسط در قبض و بسطی دیگر، واجب مشروط، زبان دین، فلسفة اخلاق و غیره به ‏صورت تألیف و ترجمه نوشته است. ‏

اخیرا پس از تغییر رییس قوه قضائیه عده ای آیت الله لاریجانی را متهم به دیکتاتوری و وجود فساد در میان اطرافیانش کرده اند. در همین راستا اکبر طبری از اعضای کلیدی دفتر او بازدشت شده است. اصولگرایان زیادی علیه او و عملکردش در قوه قضائیه سخن گفته اند که مهمترین آنها آیت الله محمد یزدی دبیر جامعه مدرسین حوزه علمیه قم است.

باقر لاریجانی، پزشک

محمد باقر لاریجانی متولد اردیبهشت ماه سال 1340 است. کوچکترین برادر لاریجانی‌ها برخلاف دو برادر بزرگترش، مسیری همچون فاضل در پیش گرفت و راه سیاست نپیمود. او به جای ورود به دنیای سیاست، به وادی طب پا نهاد.

او پزشک فوق تخصص بیماریهای غده درون‌ریز، و معاون آموزشی وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی است. لاریجانی بین سال‌های ۱۳۸۳ تا ۱۳۹۱، ریاست شورای سیاستگذاری وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی را بر عهده داشت و از سال ۱۳۹۲ تا ۱۳۹۴ قائم مقام رئیس دانشگاه آزاد اسلامی در حوزه علوم پزشکی بود.

باقر در سال‌های ابتدایی دهه 70 معاونت‌های مختلف علیرضا مرندی در وزارت بهداشت دولت هاشمی را تجربه کرد اما در دولت اصلاحات، دوباره به اشتغالات پژوهشی خود بازگشت.

او پس از خرداد 84 نامزد تصدی وزارت بهداشت در دولت نهم بود اما خود را کنار کشید زیرا از کار اجرایی گریز داشت و چه بسا با شناختی که از روحیات خود داشت به خوبی می‌دانست که نمی‌تواند پذیرای بی‌چون و چرای منویات رئیس دولت باشد. زمانی هم که حسن روحانی رییس جمهور شد یکی از گزینه های وزارت بهداشت بود.

حضور و پشتیبانی او در یکی از حلقه های مجموعه تحقیقات وسیع «سلول‌های بنیادی» که از فتوحات علمی کشور است و به قول رهبر انقلاب، کم ‌از انرژی هسته‌ای ندارد از جمله خدمات وی درعرصه دانش است. 

باقر لاریجانی بسیار کم حاشیه است و فقط یک حاشیه مهم در مورد او وجود دارد، که آنهم به دولت احمدی نژاد باز می گردد. لاریجانی پس از عزل مرضیه وحید دستجردی، و انتصاب محمدحسن طریقت به سرپرستی وزارت بهداشت، با ارسال نامه‌ای خطاب به همکاران از ریاست دانشگاه استعفا کرد. اما در دولت بعد طی حکمی از سوی وزیر بهداشت دکتر باقر لاریجانی به عنوان مشاور و نماینده وزیر بهداشت در شورای گسترش دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور منصوب شد. 

در دوره ریاست چهارساله او بر دانشگاه علوم پزشکی تهران، سطح علمی اولین دانشکده پزشکی، قابل رقابت با استانداردهای دنیا شد و بی‌جهت نیست که محبوبیتی ویژه در بین استادان و دانشجویان رشته‌های پزشکی یافته است.