"خط شکنی" برای چه کسی؟!

فرارو- شیوه حرکتی محمدباقر قالیباف در تبلیغات انتخاباتی بحث های فراوانی را در پی داشته است. پس از اولین مناظره انتخاباتی فضای رسانه ای به سمتی حرکت کرده است که گویی رقیب اصلی حسن روحانی قالیباف است و رئیسی در این رقابت حرفی برای گفتن ندارد، با این حال طیف گسترده ای از اصولگرایان از ابراهیم رئیسی حمایت کرده اند و قالیباف به نوعی تنها مانده است. سوال این است که روش قالیباف به سود چه کسی است؟

به گزارش فرارو، "خط شکن" توصیفی است که یک فعال سیاسی اصولگرا برای محمد باقر قالیباف در مناظره اول انتخابات ریاست جمهوری به کار می برد. خط شکن شاید در ادبیات ایثار و فداکاری واژه ای مثبت باشد. اما در فن رزم امتیاز به حساب نمی آید. "خط شکن" به آن معناست که شهردار تهران به جای دور زدن حریف به میدان مین زده است. خود را سیبل کرده است.

حسین کنعانی مقدم در این باره معتقد است "قالیباف به دلیل روحیه رزمندگی که دارد سعی کرد که به خط بزند و از سیم خاردارها رد شود و خط شکنی کند تا مباحث آشکارتر شود. در این مسیر زخمی هم شد."

قالیباف تاکنون در تبلیغات انتخاباتی خود روش محمود احمدی نژاد در سال 88 را پیگیری کرده است. حمله در مناظره های تلویزیونی و ارائه وعده های کلان.

به نظر می رسد این رفتار قالیباف برای کاستن از آرای حسن روحانی و جذب سبد رای برخی علاقمندان به محمود احمدی نژاد است. اینکه قالیباف توانسته باشد از آرای روحانی بکاهد شک و شبهه وجود دارد اما احتمالا در جذب سبد رای بخشی از جامعه که منتقد شرایط اقتصادی کشور و عملکرد دولت روحانی هستند، کمی موفق ظاهر شده است.

روش قالیباف در تبلیغات انتخاباتی حالت دیگری را نیز ایجاد کرده است. او فضای تبلیغات را دو قطبی کرده است، حامیان روحانی به او می تازند و از سوی دیگر حامیان قالیباف نیز با آتش تندتری علیه دولت سخن می گویند. این وضعیت حاصل رویکرد قالیباف در مناظره اول بود. اکنون این تصور شکل گرفته است که رئیسی به دلیل اینکه در مناظره اول ضعیف ظاهر شده است از مدار رقابت اوت شده و قالیباف جدیترین رقیب رییس جمهور مستقر است.

رویکرد تبلیغاتی قالیباف، سناریو انصراف او به سود رئیسی در روزهای پایانی منتهی به انتخابات را کم رنگ کرده است و حتی حامیان او مدعی شده اند که اگر قرار باشد کسی کنار بکشد آن فرد رئیسی است و نه قالیباف.

اصولگرایان این موضوع را مطرح می کنند که هر سه نامزد آنها در روند انتخابات باقی خواهند ماند. ناصر ایمانی در این باره به فرارو گفت: «اصولگرایان به دنبال آن هستند که آقای روحانی در این مرحله از انتخابات رای نیاورد و انتخابات دو مرحله ای شود.»

او معتقد است: "برای اصولگرایان مهم نیست رئیسی یا قالیباف همراه با روحانی به دور دوم راه یابند." به گفته ایمانی "به احتمال زیاد با حضور سه نامزد اصولگرا انتخابات به دور دوم کشیده می شود."

حسین کنعانی مقدم نیز در همین باره به فرارو اظهار کرد که احتمال نمی دهد که هیچ کدام از نامزدهای اصولگرا به نفع دیگری کنار بکشد.

 

با وجود اینکه قالیباف در قامت رقیب اصلی روحانی وارد کارزار انتخابات شده است اما نباید عملکرد تبلیغاتی رئیسی را در این باره نادیده گرفت. رئیسی با حفظ آرامش و متانت خود در مناظره اول، برخلاف تصور ظاهر شد. پیش از این انتظار می رفت رئیسی نیز رویکرد تهاجمی علیه دولت داشته باشد اما او به جز چند نقد آرام علیه دولت چیزی نگفت. برخی ناظران معتقدند که عملکرد تبلیغاتی رئیسی در ارتباط جدی با رفتار قالیباف قرار دارد.

احمد مازنی نماینده تهران در مجلس معتقد است که قالیباف و رئیسی با تقسیم کار در مناظره اول در نقش "پلیس خوب، پلیس بد" ظاهر شدند.

ناصر ایمانی هم درباره رویکرد رئیسی در مناظره ها گفت: «آقای رئیسی نمی تواند رویکرد تهاجمی داشته باشد. چون اقتضای شخصیت و جایگاه او نیست. او تولیت یک نهاد مقدس است، او نمی تواند همچون قالیباف صریح و بی پرده سخن بگوید.»

اینکه عملکرد تبلیغاتی قالیباف مستقل از عملکرد رئیسی است را نمی توان تائید یا رد کرد. اما چیزی که مشخص است این است که رویکرد قالیباف در تبلیغات انتخاباتی باعث شده است حاشیه امنی برای ابراهیم رئیسی ایجاد شود.

رئیسی به کمپین انتخاباتی خود تمرکز کرده است و بیشتر سعی می کند شعارها، انتقادات و نگرانی هایش را در سخنرانی های انتخاباتی خود مطرح کند. او ستاد انتخاباتی منسجم و کلاسیکی دارد. اما قالیباف از تشکیل ستاد انتخاباتی کلاسیک سرباز زده است. او تلاش می کند با فضاسازی رسانه ای و استفاده از فضای مجازی همچنین حملات بی امان به دولت در تبلیغات تلویزیونی حس تنفر علیه دولت را تقویت کند.

این رویکرد قالیباف منتقدانی جدی در میان اصولگرایان دارد. امیر محبیان تحلیلگر مسائل سیاسی اصولگرا در این باره معتقد است: «یك كاندیدای با هوش مثل یك ناخدای قایق بادبانی علاوه بر باد موافق باید بتواند از باد مخالف هم استفاده كند؛ یك كاندیدا باید به نحوی حركت كند كه خود را به موانع نكوبد؛ قالیباف باید بداند تندروی نقطه تمایز او در این رقابت نیست.»

 

به گفته محبیان "كانديداهايي بودند كه از او تند‌تر حركت كردند. قاليباف بايد روي نقطه تمايز خود تاكيد كند؛ كارآمدي و گره‌گشايي از مشكلات و الا بازی را راحت خواهد باخت. سياست بازي با فانتزي‌هاست؛ با آرزوها و اميدها و البته بعضي وقت‌ها بهره بردن از نفرت‌ها! مردم ما اكنون با اميد و عشق راحت‌تر برانگيخته مي‌شوند تا نفرت."

با وجود اینکه محبیان حرکت قالیباف را مستقل از رئیسی تحلیل می کند، اما همچنان این گزاره در میان ناظران سیاسی مورد بحث است که آیا "قالیباف جاده صاف کن رئیسی است؟"

 

ناصر ایمانی تحلیلگر اصولگرا به این موضوع قائل نیست، اما معتقد است: «رابطه رئیسی و قالیباف خوب است. این احتمال وجود دارد که اگر رئیسی، رییس جمهور شود در دولتش از قالیباف استفاده کند. هیچ منطقی برای رقابت بین دو نفر وجود ندارد، رقابت به ضرر اصولگرایان است.»

اما از طرف دیگر از اردوگاه اصولگرایان همچنان صداهایی درباره کناره‌گیری قالیباف به سود رئیسی به گوش می رسد. جبهه پایداری که از مهمترین حامیان رئیسی به شمار می رود و معتقد است که او نامزد اصلح در انتخابات است از این گروه هاست.

روز گذشته مرتضی آقا تهرانی دبیرکل این جبهه در سخنانی گفت: «اگر صالح به نفع اصلح کنار نرود، خائن است.» این بیان تند نشان دهنده این است که برخلاف تصور همچنان احتمال کناره گیری قالیباف به سود رئیسی در فرآیند انتخابات وجود دارد.

 

آقاتهرانی افزود: «مشکل ما این است که بعضی مواقع چند نفر صالح در برابر هم قرار می‌گیرند؛ اصلح را باید به میدان کشید و حضرت فاطمه(س) در ماجرای فدک اصلح را به ما شناساند، هر چند اصلح در آن روز به پیروزی ظاهری نرسید.»

موضوع مشخص این است که احتمال کناره گیری رئیسی از فرآیند انتخابات منتفی است. اگر قرار باشد سناریو کناره گیری یک نامزد به نفع دیگری پیاده شود، این سناریو بیش از همه درباره قالیباف و میرسلیم صدق می کند.

 

اگر محمد باقر قالیباف در فرآیند انتخابات به سود رئیسی کناره گیری کند، مشخص می شود حضور او در این عرصه برای کمک به پیشروی رئیسی بوده است. او در و اقع با ایجاد "حاشیه امن" به کمپین انتخاباتی رئیسی کمک بزرگی کرده است، از یک طرف حس تنفر در میان منتقدان حسن روحانی را تقویت کرده و از طرف دیگر با دوگانه سازی بین خود و روحانی باعث شده است که رئیسی به عنوان یک چهره فراجناحی در میان عامه مردم مطرح شود.

"فراجناحی" واژه است که ابراهیم رئیسی در تبلیغات انتخاباتی روی آن مانور می دهد. او در مناظره اول تاکید کرد "اصلاح طلب و اصولگرا را رها کنید"، او همچنین امروز در بندرعباس گفت: «فساد در کشور ما فراجناحی شده و مردم دیگر ظرفیت شنیدن اخبار فساد را ندارند، هیچ فسادی در نظامی که این همه شهید داده پذیرفته نیست، در برخورد با فساد هیچ خط قرمزی نخواهیم داشت.»

حامیانش هم این رویکرد را تقویت می کنند. روز گذشته علیرضا پناهیان از واعظان برجسته در سخنانی درباره رئیسی اظهار کرد: «واقعا یک شخصیت فراجناحی است. نگویید ایشان کاندیدای اصولگراهاست. این را شبکه های غربی و اصلاح طلب ها اصرار دارند بگویند. اصولگرا یعنی چه؟»

به نظر می رسد اتاق فکر ستاد رئیسی به این نتیجه رسیده است که در میانه حملات قالیباف به دولت و خط شکنی های او با دور زدن رقیب سعی کند آن را مغلوب نماید. احتمالا این رویکرد در مناظره بعدی نیز از سوی رئیسی پیگیری خواهد شد و او مواضع تند علیه دولت اتخاذ نخواهد کرد تا احیانا با واکنش تند از سوی روحانی و جهانگیری روبه رو نشود، به این ترتیب رئیسی با تکیه بر کمپپین انتخاباتی خود بازی را به سود خود ادامه دهد.