انتقاد از سخنان روحانی درباره "مبنای حکومت"

فرارو- بخشی از سخنان حسن روحانی در جمع اهالی رسانه درباره منشا حکومت موجی از انتقادات و اظهار نظرها را در پی داشته است. روز گذشته آیت الله مصباح سخنان رییس جمهور را نقد کرد و امروز آیت الله مکارم شیرازی.
 
به گزارش فرارو،  حسن روحانی در مراسم افطار با اهالی رسانه که در شب قدر بود گفت: «حکومت علی(ع) با خواست و اصرار مردم تشکیل شد و این در حالی بود که ایشان در برابر اصرار مردم به آنها فرمودند که حکومت عدل من برای شما سنگین است و باید به سراغ فرد دیگری بروید، اما در عین حال این را نیز گفتند که اگر شما مردم فرد دیگری را انتخاب کنید، من در اطاعت از او که شما مردم آن را برگزیدید، اولین نفر خواهم بود.»

رییس جمهور با اشاره به اینکه اهتمام به خواست مردم، متن اسلام است، گفت: «مبنای حکومت از دیدگاه علی (ع) نیز انتخاب و نظر مردم بود.»
 
این سخنان روحانی بازتاب هایی میان روحانیون عالمان دینی و همچنین برخی سیاستمداران داشته است.
 
آیت الله مکارم شیرازی امروز با نقد سخنان روحانی آن را عجیب خواند. او گفت:  «یکی از دولتمردان گفته است که مبنای ولایت از دیدگاه امام علی(ع) نظر مردم بود و دموکراسی میراث این امام معصوم است، این حرف عجیبی است، او یک صفحه از نهج البلاغه را دیده و بقیه را ندیده است.»
 
به گفته آیت الله مکارم "نباید بگوییم که حاکم را رای مردم تعیین می‌کند، رسول اکرم(ص) فرمود که تعیین جانشین من با خدا است و خداوند به هر کسی که خواست، ولایت می‌دهد و کتاب‌های زیادی در خصوص غدیر نوشته شده است."
 
آیت‌الله مکارم شیرازی با اشاره به دموکراسی اظهار کرد: «دموکراسی برای غرب است و حتی این نوع حکومت، حکومت مردم بر مردم نیست، گاهی یک نامزد با 25 درصد رای از مردم به ریاست می‌رسد، در آمریکا افراد با ثروت و تبلیغات، مغز مردم را شستشو می‌دهند و رای می‌آورند.»
 
روز گذشته نیز آیت الله مصباح یزدی سخنان روحانی را نقد و گفت: «برخی می‌گویند وقتی مردم با کسی بیعت کردند، علی(ع) وظیفه خود دانست از آن شخص اطاعت کند و حق نداشت که مخالفت کند، چون مردم رأی داده بودند، اگر یک مسلمان ایرانی این‌گونه فکر کند، پذیرفته است؟ آیا نمی‌توانست درباره این مسئله تحقیق کند به‌ویژه اگر سابقه طلبگی داشته باشد».
 
او افزود: «اگر کسی درس‌خوانده باشد، کتاب ببیند و اسم الغدیر شنیده باشد و چنین اظهاراتی داشته باشد، بعید است، نه‌تنها عقیده برخی این‌گونه است، بلکه به‌صورت رسمی می‌گویند علی(ع) حکومت برخی را پذیرفت، چون رأی مردم بود و بعد گفت هر که را شما قبول دارید، من هم قبول دارم. آیا جریان این‌گونه بوده است؟ این نشان می‌دهد که در این زمان باید درباره اصلی‌ترین مسائل تحقیق عمیق کرده و مسائل را باید برای جامعه تبیین کنیم».
 
این سخنان آیت الله مصباح با واکنش روزنامه اصلاح طلب اعتماد روبه رو شد.  این روزنامه نوشت: «مصباح‌یزدی و شاگردان ایشان از جمله كسانی هستند كه به هیچ‌وجه، شانی برای رای مردم در مشروعیت‌بخشی به حكومت قایل نیستند و اصل جمهوریت را هم صرفا به این دلیل كه ولی فقیه آن را قبول دارد، می‌‌پذیرند.»
 
این روزنامه در ادامه آورده است: در حالی که صریح‌ترین اظهارنظرها از آیت‌الله خامنه‌ای است که بارها گفته است«هیچ كسى حق حاكمیت‏ بر مردم ندارد مگر آن‏كه داراى معیارهاى پذیرفته شده باشد و مردم او را بپذیرند. امروز در جمهورى اسلامى ایران مقاماتى كه به نحوى در كار مردم دخالت دارند، به طور مستقیم یا غیرمستقیم منتخب مردم هستند و این مساله حتى در مورد رهبرى نیز صدق مى‏كند و این بدان معناست كه در نظام اسلامى دارای معیار بودن كافى نیست، بلكه انتخاب مردم نیز شرط لازم است».
 
حجت الاسلام والمسلمین محمد رجبی عضو جامعه مدرسین نیز امروزی یادداشتی در این باره منتشر کرد و سخنان روحانی را رد کرد.
 
او بدون اشاره مستقیم به روحانی سخنان او را در مسیر سکولاریسم دانست و گفت: «اظهار نظرهای غیر روشمند و به ظاهر علمی کسانی که مشروعیت و اعتبار «حق ولایت و حاکمیت بر مردم» را به رأی مردم (اکثریت) وابسته می داند و بر آن مبتنی می‌سازند و می گویند: «امیرالمؤمنین(ع) مبنای ولایت و حکومت را نظر و انتخاب مردم می داند» در منطق دین آگاهانه یا ناخودآگاه به «سکولاریزم» پناه برده اند.»
 
رجبی معتقد است: «علاوه بر آنکه نظریه آنان به لحاظ علمی فاقد اعتبار است. زیرا به برخی گزاره های دینی بدون در نظر گرفتن «فضای آن سخن»، «بافت و سیاق»،  «دلالت های آشکار و پنهان» آن و نیز «دیگر بیانات قرآنی و روایی» و مبانی و مسلمات دینی، استناد می‌کنند. این افراد چنین سخنی غیرکارشناسانه، غیر روشمند و غیرعلمی را در قالبی به «ظاهر علمی» عرض می کنند که متخصصان کارشناس برای آن هیچ ارزش علمی قائل نیستند.»
 
برداشت علی مطهری
 تنها روحانیون علما نیستند که به سخنان حسن روحانی واکنش نشان داده اند. علی مطهری نیز در این باره دیدگاه خود را با لحن متفاوت تری بیان کرد.
 
او در یادداشتی نوشت:  «مشروعیت امامت به معنی مورد نظر شیعه، از ناحیه خدا و رسول خداست،‌ اما شرط تحقق یک شاخه آن یعنی زعامت سیاسی و رهبری جامعه، رأی و نظر مردم و به عبارت دیگر مقبولیت شخص امام نزد مردم است. این سخن جناب ایشان قطعا ناظر به مسئله امامت نیست، بلکه همان‌طور‌که قرائن نشان می‌دهد مقصودشان شرط تحقق حکومت امام یعنی رأی و انتخاب مردم است و سیره علی (ع) نیز همین را تأیید می‌کند.»
 
به گفته مطهری: "پس از رحلت رسول اکرم (ص) زمانی که مردم به هر دلیلی علی‌رغم نص پیامبر اسلام به شخص دیگری اقبال نشان دادند،‌ آن حضرت به‌خاطر حفظ اساس اسلام و وحدت مسلمین قیام نکرد و حتی در مواردی با خلیفه اول و دوم همکاری داشت و طرف مشورت آنها بود، ولی پس از مرگ خلیفه سوم و اقبال مردم به امیرالمؤمنین و اتمام حجت بر او، حکومت و خلافت را پذیرفت، در‌حالی‌که قبل از آن نیز امام بود و از سه شأن امامت یعنی مرجعیت بیان دین و ولایت معنوی و زعامت سیاسی،‌ تنها شأن زعامت سیاسی و رهبری اجتماع را در اختیار نداشت."