فرارو- خروج آمریکا از توافق هستهای ایران، اوضاع را برای آمریکا بدتر میکند.
به گزارش فرارو، خروج یکجانبه دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا، از توافق هستهای جنجال زیادی به پا کرد. دیپلماتها، کارشناسان و تحلیلگران زیادی درباره اقدام ترامپ هشدار دادند. در ادامه این هشدارها، وبگاه مجله نشنالاینترست طی یادداشتی به قلم سه تن از کارشناسان آمریکایی با نامهای تام کولینا، کاترین کیلو و فیلیپ یون، درباره رویکرد آمریکا در قبال برنامه هستهای ایران هشدار داد. این مجله توافق هستهای ایران را با توافق لغو شده کره شمالی مقایسه کرد.
نشنال اینترست نوشت: " رئیسجمهور دونالد ترامپ، با ترغیب جان بولتون، مشاور امنیت ملی، از توافق هستهای ایران خارج شد و آینده این توافق را در خطر قرار داد. ترامپ این را علیرغم این حقیقت که ایران به توافق پایبند بوده است، انجام داد".
به گفته این مجله، پیشبینی اینکه اوضاع بعد از اقدام ترامپ به چه شکل خواهد بود، دشوار است. ممکن است ایران برنامه هستهای را از سرگیرد. چنین امری مجددا به درخواستهای فزاینده راستگرایان برای متوقف کردن ایران -در صورت نیاز بواسطه نیروی نظامی- از دستیابی به قابلیت هستهای منجر خواهد شد. ترامپ از قبل نشان داد که امور در همین مسیر حرکت میکند. او دقیقا یک روز پس از شکستن توافق هستهای، هشدار داد که اگر ایران برنامه هستهای را از سرگیرد با "پیامدهای بسیار شدید" مواجه خواهد شد.
این مجله سیاست خارجی افزود: " برای فهم کامل ریسکهای خروج دولت ترامپ از توافق (هستهای) ایران، آدمی فقط نیاز دارد تا آنچه در (ماجرای) کره شمالی اتفاق افتاد را به خاطر بیاورد؛ یعنی زمانی که بولتون، در کسوت معاون وزیر خارجه دولت بوش کارش را در کشتن یک توافق مهم هستهای دیگر- یعنی توافق موسوم به چارچوب مورد توافق- کرد".
در سال ۱۹۹۴ برای اولین بار نظام کره شمالی به کسب توانمندی هستهای تهدید کرد. پیونگیانگ برای اینکه تهدیدش را ثابت کند، کل بازرسان بین المللی را اخراج کرد و برای استخراج پلوتونیوم با درجه تسلیحات در راکتور تحقیقاتی یانگبیونگ آماده شد. در آن زمان هم، ریسک وقوع یک درگیری متعارف زیاد بود. زیرا دولت کلینتون، به طور جدی گزینه مداخله نظامی در صورت شکست دیپلماسی را بررسی میکرد تا اینکه یک دیدار بیسابقه بین جیمی کارتر، رئیسجمهور آمریکا و کیم ایل سونگ، رهبر کره شمالی، نهایتا به نخستین توافق هستهای کره شمالی با آمریکا - توافق معروف به چارچوب مورد توافق (Agreed Framework) - منجر شد.
علیرغم اینکه توافق مزبور فقط چهار صفحه داشت، اما هدف آن مشابه برجام ۱۵۹ صفحهای ایران بود. توافق کره شمالی نیز مانند برجام برنامه هستهای کره شمالی را محدود کرد. طبق توافق، کره شمالی برای تقریبا یک دهه، بازرسان بین المللی را مجددا پذیرفت، تولید پلوتونیوم و نیز طرح احداث دو راکتور بزرگ را متوقف کرد.
"قاتل سریالی توافقات هستهای" مجددا به قدرت بازگشته است.
نشنال اینترست ادامه داد: " علیرغم این منافع مهم (در توافق کره شمالی)، افرادی وجود داشتند که شدیدا با چارچوب مورد توافق مخالفت کرده و برای کشتن آن مصم بودند. آشنا به نظر میرسند؟ پس از انتشار گزارشهایی درباره اینکه کره شمالی به طور سری برنامه غنیسازی اورانیوم را دنبال میکند، بولتون بعدها نوشت: 'این چکشی بود که من برای خُرد کردن چارچوب مورد توافق به دنبال آن میگشتم' ".
مخالفت با چارچوب مورد توافق، حقیقی بود، اما بیشتر به مسائلی مربوط میشد که ربطی به کره شمالی نداشت. دولت جورج دبیلو بوش به قدرت رسید. این دولت ضمن مخالفت با تعامل با دشمنان آمریکا، بر نقش آمریکا به عنوان تنها ابرقدرت جهان تاکید میکرد. امری که به جنگ عراق منتهی شد. دیک چنی، معاون وقت رئیسجمهور آمریکا، این را صریحا اعلام کرد و گفت: " ما با شر مذاکره نمیکنیم. ما آن را شکست میدهیم".
دولت بوش به جای کار بر بهبود ساختن چارچوب مورد توافق، در سال ۲۰۰۲ تصمیم به خروج از آن گرفت. از آن زمان به بعد، کره شمالی، به طور مداوم جهان را با سرعت، پیچیدگی و اجرای بلندپروازیهای هستهایش شوکه کرده است. تنها در سال گذشته، کیم جونگ اون، قویترین آزمایشهای موشکی و هستهای - آزمایش یک موشک بالستیک قارهپیما دارای قابلیت زدن آمریکا و بمب هیدروژنی - را به نمایش گذاشت. کره شمالی علیرغم قحطی، انزوای بین المللی و تحریمهای فزاینده به یکی از چالشیترین مسائل سیاست خارجی آمریکا تبدیل شده است.
به گفته نشنالاینترست، تصور اینکه کره شمالی زرادخانه هستهایش را رها کند دشوار است. زرادخانهای که برای به دست آوردن آن دو دهه تلاش کرده است. اما در سال ۱۹۹۴، یعنی بسیار قبل از اینکه کره شمالی اولین بمب را آزمایش کند، این کشور هیچ تسلیحات هستهای نداشت تا رها کند. از آن زمان تاکنون، شانس متقاعد کردن کره شمالی به تسلیم برنامه هستهایش پرهزینهتر و نامحتملتر شده است.
این مجله با طرح این پرسش استفهامی که اگر آمریکا چارچوب مورد توافق را نگه میداشت و آن را لغو نمیکرد، امروز کره شمالی به چه شکل میبود؟ نوشت: " برخلاف کره شمالیِ امروز، ایران یک بمب هستهای هم ندارد. بلکه تنها قابلیت نظری را دارد که روزی آنها را تولید کند. ترامپ با لغو برجام، ریسک تبدیل ایران به کره شمالی را ایجاد میکند. جان بولتون، در خروج آمریکا از توافق کره شمالی در ۲۰۰۲ و از توافق کنونی ایران بازیگر اصلی بود. تاریخ نشان داد که خروج از توافق کره شمالی، مشکل را بدتر کرد و نه بهتر. به طرز مشابهی، میتوانیم انتظار داشته باشیم که بحران ایران اکنون بدتر خواهد شد و نه بهتر. زیرا تهران برنامه هستهایش را از سرمیگیرد و ترامپ با تهدیدات نظامی پاسخ میدهد".
نشنال اینترست در پایان هشدار داد: " مراقب جان بولتون، قاتل سریالی توافقات هستهای، باشید. او به خودی گل میزند".