چالش‌های سیاست خارجی دولت جدید اردوغان

"رییس جمهور ترکیه قصد دارد طی دوران ریاست جمهوری خود در خصوص مسائل کلیدی سیاست خارجی همچون درگیری سوریه، روابط با روسیه و بحران مهاجران موضع سختگیرانه‌ای را در برابر غرب اتخاذ کند ولی با این حال امکان دارد نشانه‌هایی از مصالحه را نیز در این خصوص بروز دهد."

به گزارش ایسنا به نقل از خبرگزاری فرانسه، در گزارشی پیرامون چالش‌های رجب طیب اردوغان، رییس جمهور ترکیه در سیاست‌خارجی دولت جدید خود نوشت: اردوغان که به تازگی به عنوان رئیس اجرایی ترکیه برگزیده شده، قرار است طی روزهای آتی در نشست ناتو در بروکسل حاضر شود و پیش‌بینی می‌شود که طی این نشست، مذاکراتی با دونالد ترامپ، رییس جمهور آمریکا و آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان داشته باشد.

در ادامه به پنج مساله‌ای که اردوغان طی دوره جدید ریاست جمهوری خود بر آن‌ها تمرکز خواهد داشت، اشاره می‌کنیم.

روابط با آمریکا

ترکیه در روابط خود با آمریکا با مسائل متعددی از جمله حمایت واشنگتن از شبه‌نظامیان کرد سوریه و عدم استرداد فتح‌الله گولن، روحانی در تبعید مخالف دولت اردوغان که در آمریکا به سر می‌رود، از سوی این کشور مواجه است. ترکیه گولن را به ترتیب دادن کودتای نافرجام سال 2016 متهم می‌کند.

مدیر دفتر اندیشکده آمریکایی جی‌ام‌اف در آنکارا در این باره اظهار کرد: دولت جدید اردوغان این مذاکرات را به امید ترمیم روابط با آمریکا صورت خواهد داد.

یکی از چالش‌ها در روابط واشنگتن و آنکارا، حمایت آمریکا از یگان‌های مدافع خلق است. آنکارا این گروه را یک گروه "تروریستی" می‌داند و معتقد است که این گروه وابسته به شبه‌نظامیان پ.ک.ک (حزب کارگر کردستان) است که از سال 1984 علیه دولت ترکیه در حال فعالیت است.

با این حال تحلیلگران می‌گویند، واشنگتن به رغم تنش‌ها با ترکیه، تمایل دارد که با این کشور به توافق برسد و ارسال جنگنده‌های F-35 نیز نشانی از این تمایل از سوی آمریکا است.

روسیه

اردوغان و ولادیمیر پوتین، رییس جمهور روسیه اتحاد محکمی را بر مبنای هدف برقراری صلح در سوریه میان این دو کشور ایجاد کرده‌اند.

واشنگتن درخصوص خرید سامانه دفاع موشکی S-400 روسیه از سوی ترکیه ابراز نگرانی‌کرده است و بر عدم سازگاری این سامانه با سیستم دفاعی ناتو تاکید دارد.

پس از پیروزی اردوغان در انتخابات ریاست جمهوی ترکیه، پوتین به به او تبریک گفت و نتیجه این انتخابات را نشانگر "قدرت سیاسی بزرگ" اردوغان دانست.

پژوهشگر ارشد برنامه مطالعات راه ابریشم در این باره گفت: اردوغان در نهایت مجبور به انتخاب بین آمریکا و روسیه می‌شود و هر طرفی را که انتخاب کند، بهای انتخابش را پرداخت خواهد کرد.

سوریه

از زمان آغاز جنگ سوریه، ترکیه یکی از مخالفان سرسخت بشار اسد، رییس جمهور سوریه بوده و هرگونه مذاکره مستقیم با دمشق را رد کرده است اما با حضور 3.5 میلیون مهاجر سوری در ترکیه، آنکارا بیشتر بر امنیت مرزی و کمک به بازگشت آوارگان تمرکز دارد.

آرون اشتاین، پژوهشگر ارشد شورای آتلانتیک اظهار کرد، ترکیه درخصوص دولت اسد "فرمولی" پیدا کرده است و برای دستیابی به منافعش از طریق روسیه اقدام می‌کند و این منافع شامل تغییر رژیم سوریه نمی‌شود.

روابط با اتحادیه اروپا

روابط ترکیه با اتحادیه اروپا از زمان کودتای نافرجام 2016 و سرکوب منتقدان دولت از سوی دولت آنکارا که انتقادات اعضای این اتحادیه را برانگیخت، رو به وخامت گذاشت و به دنبال این سرکوب‌ها، اتحادیه اروپا از آنکارا درخواست کرد که اعلام وضعیت اضطراری در این کشور را خاتمه دهد.

با این حال اوزدم سانبرک، دیپلمات کهنه‌کار ترکیه در این باره گفت، به اعتقاد او دوران مصالحه آغاز خواهد شد و "این روابط نسبت به گذشته به جایگاه سالم‌تری خواهد رسید".

ترکیه و اتحادیه اروپا در سال 2016 توافقی را برای محدودیت ورود مهاجران به اروپا به امضا رساندند که انتقاد گروه‌های مدافع حقوق بشر را به دنبال داشته اما به کاهش ورود این مهاجران نیز کمک کرده است.

اردوغان با تهدید غرب به این که میلیون‌ها مهاجر را به اروپا خواهد فرستاد، تعجب آنان را برانگیخت و از این قرارداد کنار کشید اما این توافق همچنان برقرار است.

جاه‌طلبی جهانی

طی سال‌های گذشته اردوغان سیاست خارجی را که آنکارا آن را چندسویه می‌داند، اتخاذ کرده و جنبش فلسطینیان و اقلیت‌های مسلمان سراسر جهان را قهرمانانه توصیف کرده است.

او بارها میزبان رهبران مسلمان بوده و در اوایل سال جاری نیز نشستی را با هدف تشکیل یک واکنش اسلامی متحد نسبت به تصمیم آمریکا مبنی بر به رسمیت شناختن قدس به عنوان پایتخت اسرائیل برگزار کرد.

کشورهایی که به سرعت برای پیروزی در انتخابات به اردوغان تبریک گفتند، در خصوص موضع آنکارا در سیاست خارجی رفتاری نمادین داشته‌اند؛ رهبرانی همچون نیکلاس مادورو، رییس جمهور ونزوئلا و عمر البشیر، رییس جمهور سودان که در غرب وجهه‌ای منفور دارند، نخستین افرادی بودند که برای این پیروزی به او تبریک گفتند.

تحلیلگران اما هشدار داده‌اند که اردوغان باعث به وجود آمدن مشکلاتی می‌شود، مگر اینکه افرادی را استخدام کند که هم سیاست خارجی را بفهمند و هم تمایل داشته باشند به جای چیزی که او می‌خواهد بشنود، واقعیت را به او بگویند.