درباره کمپین "فرزندت کجاست؟"

فرارو- نمایش زندگی لاکچری، پر زرق و برق و اشرافی فرزندان برخی کارگزاران نظام در فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی در یکی دو سال اخیر جنجال‌های فراوانی ایجاد کرده است. این وضعیت در دو ماه اخیر و با ماجرای عروسی لاکچری پسر سفیر ایران در دانمارک و حاشیه‌های پیش آمده بر سر سبک زندگی پسر طهماسب مظاهری رییس کل اسبق بانک مرکزی وارد فاز تازه‌ای شده است. در ادامه پس لرزه‌های نمایش زندگی لاکچری آقازاده‌ها حالا برخی کاربران مجازی خواستار توضیح مسئولان کشور درباره وضعیت زندگی فرزندانشان شده اند.

به گزارش فرارو، در چند روز اخیر کمپین "فرزندت کجاست؟ " در شبکه‌های اجتماعی مورد توجه قرار گرفته است. کمپینی که هدف آن مشخص کردن وضعیت زندگی فرزندان مقامات کشور است.

این کمپین پس از آن به راه افتاد که در هفته گذشته در روز استیضاح علی ربیعی وزیر کار و رفاه یکی از نمایندگان مجلس علیه مسعود پزشکیان به اظهار نظر پرداخت و گفت دختر این نماینده مجلس در پتروشیمی جم که وابسته به وزارت رفاه است، کار می‌کند. مسعود پزشکیان در آن جلسه از عملکرد علی ربیعی دفاع کرده بود که مذاق برخی همکارانش خوش نیامد و آن‌ها مدعی شدند که دختر نایب رییس مجلس با رانت در پتروشیمی جم کار می‌کند. البته هم علی ربیعی و هم مسعود پزشکیان این ادعا را رد کردند، اما بازتاب گسترده‌ای در شبکه‌های اجتماعی یافت.

همزمان با این موضوع شایعاتی پیرامون بازداشت پسر محمد باقر نوبخت رییس سازمان مدیریت و مبرنامه ریزی کشور منتشر شد. سخنگوی قوه قضائیه روز گذشته از توضیح در این باره خودداری کرد، اما نوبخت در توئیتی بازداشت پسرش را تکذیب کرد.

برکناری و بازداشت احمد عراقچی معاون ارز سابق بانک مرکزی و برادر زاده عباس عراقچی، همچنین شایعاتی درباره خروج خانواده ولی الله سیف رییس پیشین بانک مکزی از ایران نیز مورد توجه رسانه‌ها و مردم قرار گرفت.

قبل از این ماجرا‌ها انتشار ویدئو‌هایی از مهدی مظاهری فرزند طهماسب مظاهری رییس کل اسبق بانک مرکزی نیز بحث برانگیز شده بود. مظاهری در این ویدئو‌ها با رویکرد یک "ژن خوب" به توضیح درباره زندگی لاکچری خود پرداخت که بازتاب و واکنش منفی زیادی را در پی داشت.

پیشتر نیز انتشار تصاویری از مراسم عروسی پسر سفیر ایران در دانمارک جنجال ساز شده بود. کاربران فضای مجازی چند روزی درگیری این عروس و داماد لاکچری بودند. تصاویر فراوانی از زندگی پرزرق و برق آناشید حسینی همسر امیر محسن مرادیان که پسر سفیر ایران دردانمارک است، منتشر شد.

بیشتر بخوانید: افشاگری درباره دختر وزیر سابق؛ از احتکار دارو‌هایِ فاسد تا قیمت‌گذاری عجیب!

حالا در این شرایط عده‌ای به دنبال این هستند تا روشن کنند فرزند دیگر مقامات کشور کجا هستند و چه می‌کنند. کمپین "فرزندت کجاست؟ " در این راستا شکل گرفته است. این کمپین بیشتر از سوی اصولگرایان مطرح شده، اما بسیاری از کاربران اصلاح طلب و حتی مخالف نظام نیز از آن استقبال کرده اند.

چه کسانی به کمپین پیوستند؟
پس از چند روز از آغاز این کمپین تعدادی کمی از مقامات کشور به آن پیوسته اند. وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، وزیر امور خارجه، مشاور رییس جمهور و چند سیاستمدار دیگر به آن پاسخ داده اند.

اکثر مقامات تاکنون واکنشی نداشته اند.

محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه روز گذشته در پاسخ به سوال این کمپین نوشت: «پسرم لیسانس برق و فوق لیسانس مدیریت بازار دارد و با همسر و دخترش در تهران زندگی می‌کنند و استخدام هیچ جایی نیست و در حوزه مدیریت بازار، کار مشاوره‌ای انجام می‌دهد. دخترم طراح داخلی است و با همسر و دخترش در تهران زندگی می‌کنند و بیشتر به تربیت فرزندش مشغول است و برخی اوقات طراحی داخلی برای دوستان و اقوام انجام می‌دهد. دامادم فوق لیسانس مدیریت دارد و مدیر یک شرکت خصوصی است. عروسم دکترای نانوتکنولوژی دارد و بیشتر به تربیت فرزندش مشغول است و به طور پاره وقت در دانشگاه فعالیت دارد. خدا را شاکرم که فرزندانم به‌دنبال خاتمه ماموریت من در سازمان ملل متحد، تحصیلاتشان را فورا به اتمام رسانده و بیش از ۶ سال است که به ایران بازگشته‌اند و همراه خانواده‌هایشان در تهران ساکن و مشغول به کار هستند.»

«سیدعباس صالحی»، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با پیوستن به کمپین «فرزندت کجاست؟» در زیر حساب توییتری یکی از رسانه‌ها توضیح داد: «دو پسر و یک دختر دارم؛ پسر اول فوق لیسانس دانشگاه تهران است. در تهران زندگی می‌کند. شغل ثابت ندارد. با برخی از موسسات در حوزه‌های پژوهشی به صورت پروژه‌ای همکاری می‌کند. پسر دوم خرداد امسال کارشناسی‌اش را از دانشگاه اصفهان گرفته است. دخترم کلاس چهارم را در دبستان دولتی گذرانده است.».

اما پاسخ وزیر فرهنگ با واکنش کاربران روبه رو شد. آن‌ها از وزیر خواستند توضیح دهد فرزندانش در چه مدرسه‌ای تحصیل کرده اند و می‌کنند. او در پاسخ گفت که در مدارس دولتی درس خوانده اند.

همچنین یک کاربر از وزیر سوال کرد که فرزندش با چه سهمیه‌ای وارد کنکور شده است؟ وزیر ارشاد پاسخ داد فرزندانش از هیچ سهمیه‌ای برای قبولی در کنکور استفاده نکرده اند و حتی فرزند بزرگش بدون آنکه اعلام کند فرزند وزیر است مراکز پژوهشی را پیدا می‌کند و شروع به فعالیت می‌کند.

حسام‌الدین آشنا مشاور رئیس جمهور نیز با انتشار توئیتی در این باره توضیح داد. او نوشت: «دو پسر دارم اولی مهندسی عمران شریف و ارشد حمل و نقل امیرکبیر؛ هر دو بدون سهمیه؛ عقد کرده و بدنبال ادامه تحصیل است. دومی کلاس یازدهم ریاضی است.»

 

مسعود پزشکیان نایب رئیس مجلس شورای اسلامی  هم در صفحه اینستاگرام خود در رابطه با زندگی شخصی و فرزندانش توضیحاتی ارائه کرد.

 

او که هفته گذشته در مجلس شورای اسلامی توسط یکی از نمایندگان متهم به رانتخواری شده بود نوشت: «من چهار فرزند داشتم که یکی از آن‌ها فوت کرده است و سه فرزند دیگر دارم. همچنین سه نوه دارم که به زودی چهار نوه می‌شوند. یکی از فرزندانم مدرک PHD فیزیک خود را با معدل بالای هفده از دانشگاه شریف اخذ کرده و اکنون عضو هیات علمی دانشگاه سهند است. یکی دیگر از فرزندانم در حال گذراندن پایان‌نامه در مقطع PHD در رشته برق کنترل است که بورسیه خارج بود، ولی اکنون در ایران است. دخترم نیز مدرک کارشناسی ارشد شیمی خود را از دانشگاه شریف اخذ کرده و کارمند جم است که این همه داد و بیداد کردند؟! دخترم حدود شش سال پیش کارمند جم شده و حدود چهارمیلیون تومان حقوق دریافت می‌کند. ایشان نه رئیس است و نه عضو هیئت مدیره، آیا این شغل دختر من خارج از عرف است؟»

در میان فعالان سیاسی نیز محمد علی ابطحی، فعال سیاسی اصلاح طلب اعلام کرد: «من سه دختر دارم که همه در تهران هستند. فائزه لیسانس مردم‌شناسی از دانشگاه تهران؛ خانه‌دار و پاره وقت معلم دبستان فاطمه لیسانس بازرگانی دانشگاه علامه طباطبایی، خانه‌دار و هفته‌ای دو روز دور کاری در بخش پشتیبانی شرکت خصوصی استارت آپی فریده دانشجوی سال سوم هنر در دانشگاه تهران.»

 

مصطفی هاشمی طبا معاون رئیس جمهور دولت اصلاحات و وزیر سابق صنایع در پاسخ به سوال کمپین فرزندت کجاست؟ امروز در رابطه با فرزندانش توضیح داد: "بنده سه فرزند دارم که دوتا دختر و یک پسر هستند که همگی تحصیل کرده هستند. یکی از دخترانم لیسانس آی تی و دیگری لیسانس مامایی دارد که هر دو خانه دار هستند و شغلی ندارند و من هم هیچ وقت سفارشی برای کار برایشان انجام ندادم. "

هاشمی طبا گفت: «تک پسر بنده نیز دارای مدرک کارشناسی ارشد در یکی از رشته‌های علوم انسانی است و در حال حاضر در یکی از شرکت‌های غیردولتی مشغول به کار است. پسرم مدرک کارشناسی خود را از یکی از دانشگاه‌های سراسری دریافت کرد و سپس با بورسیه دانشگاه رایس تگزاس دوره کارشناسی ارشد خود را در آمریکا طی کرد و پس از پایان تحصیلات به کشور بازگشت و در حال حاضر مشغول به کار است و هیچ سمت دولتی ندارد.»

او با بیان اینکه تا به امروز هیچ گونه سفارشی برای فرزندانم انجام ندادم گفت: "اگر اهل سفارش و استفاده از رانت بودم قطعا دو دخترم در شرایط فعلی بیکار نمی‌ماندند. ".

در میان اصولگرایان روز گذشته جواد کریمی قدوسی، عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس شورای اسلامی توضیح داد که ۷ فرزند دارد. ۳ فرزند پسر و ۴ دختر، ۲ تا از پسر‌ها طلبه و در حال حاضر ساکن قم هستند و یکی از آن‌ها نیز مشغول خدمت در سپاه است. ۲ تا از دختر‌ها هم ساکن قم و در حوزه علمیه مشغول هستند یکی از دختر‌ها هم در تهران مشغول تهیه رساله دکتری خود در رشته فلسفه اسلامی است یکی دیگر از دختر‌ها هم خانه‌دار و ساکن مشهد است. داماد‌ها طلبه و عروس‌ها هم همین طور و همگی در قم، مشهد و تهران ساکن هستند. هیچ کدام از آن‌ها شغل دولتی ندارند.

سید امیرحسین قاضی زاده هاشمی عضو هیئت رئیسه مجلس شورای اسلامی هم به کمپین "فرزندت کجاست؟" پیوست. او در رابطه با فرزندانش گفت دو فرزند دارد یک دختر که دبیرستانی است و یک پسر که دبستانی است. او افزود: «دخترم کلاس دهم را تمام کرده و وارد کلاس یازدهم می‌شود. پسرم هم کلاس پنجم را تمام کرده و وارد کلاس ششم می‌شود. هر دو هم تهران هستند. هر دو خانه خودمان هستند و هنوز جایی نرفتند. هنوز الحمدالله بچه‌هایمان به سنی نرسیده‌اند که ما را گرفتار کنند.»

این مهمترین واکنش‌ها به کمپین "فرزندت کجاست؟ "، بوده است. احتمالا در روز‌های آینده شاهد پاسخ‌های بیشتری از سوی مقامات به این پرسش باشیم.

چند نکته
اما سوال این است که آیا کمپین‌ها و پرسش و پاسخ‌های اینچنینی تاثیری در افکار خواهد داشت؟ برای پاسخ به این سوال اشاره به چند نکته ضروری است.

۱- مهمترین مسئله این است که هدف این کمپین چیست؟ آیا می‌خواهد نشان دهد که کدام مقامات رانتخوار و یا فاسد هستند؟ و یا می‌خواهد مسئولان سالم را به مردم معرفی کند؟ این کمپین در واقع نوعی خود اظهاری است، هر مقامی که مایل باشد به این سوال پاسخ می‌دهد. به این ترتیب ماهیت این کمپین برای معرفی مقامات و مسئولان رانتخوار نیست چرا که با این روش نمی‌توان آن‌ها را شناسایی کرد. شاید این کمپین بتواند تعدادی از مدیران سالم کشور را معرفی کند. البته این هم به این معنا نیست که کسانی که در این کمپین شرکت نکرده اند رانتخوار و فاسد هستند و کسانی هم که شرکت کرده اند اصلا از رانت استفاده ای نبرده اند. این کمپین از همان ابتدا مخالفان زیادی داشته است عده‌ای آن را نوعی دخالت در حوزه خصوصی می‌دانند و معتقدند هیچ کس لزوما نباید به این پرسش پاسخ دهد.

۲- چند درصد از مقامات کشور به این پرسش پاسخ خواهند داد؟ تاکنون افرادی به این سوال پاسخ داده اند که در افکار عمومی یا به رانتخواری و فساد متهم نشده اند و یا در این رابطه بسیار کم حاشیه بوده اند. چهره‌های که شایعات درباره آن‌ها و خانواده آن‌ها فراوان است تاکنون به این سوال پاسخی نداده اند. استقبال از این کمپین با وجود سرو صدای فراوان آن بسیار اندک بوده است. مسئولانی که در موقعیت‌های رانتیر قرار دارند به این پرسش پاسخ نداده اند، مثلا تاکنون هیچ مقام اقتصادی  در این باره اظهار نظری نکرده است.

۳- پاسخ‌های مسئولان به سوال عموما کامل نیست. پاسخ آنها چیزی را اثبات نمی‌کند، نشان نمی‌دهد که فرزندان آن‌ها با رانت پیشرفت کرده اند یا نه، و یا از رانتی سود برده اند یا خیر. مثلا پاسخ ظریف نشان می‌دهد پسر و داماد او در بخش خصوصی کار می‌کنند، آیا این پاسخ به این معناست که آنها از رانتی استفاده نکرده اند؟ قطعا خیر کسی نمی‌داند که پسر و داماد ظریف از رانت استفاده کرده اند یا نه. یا پزشکیان گفته است دخترش در پتروشیمی جم کار می‌کند، آیا این به این مفهوم است که دختر نایب رییس مجلس از رانت استفاده کرده است؟، کار کردن دختر نایب رییس مجلس در پتروشیمی جم لزوما به معنای این نیست که او از رانت استفاده کرده است. برای اثبات رانتی بودن حضور او در این جایگاه به اطلاعات دقیقتری نیاز است.

 

به این ترتیب به نظر نمی رسد کمپین "فرزندت کجاست؟" بتواند به هدف خود برسد و گرهی از وضعیت فساد در کشور باز کند، یا اینکه زوایای تاریکی، گوشه های پنهان، رانتخواری در کشور را روشن  و به نمایش بگذارد.