ماجرای ممنوع‌المنبری محمدرضا زائری

فرارو- شاید هیچ کس تصورش را هم نمی‌کرد که روزی محمد رضا زائری روزنامه نگار و روحانی مشهور اصولگرا که سالهاست در برنامه تلویزیونی و مذهبی حضور پیدا می‌کند با محدودیت‌های عجیبی از جمله محرومیت از منبر روبه‌رو شود. اما این اتفاق حالا رخ داده است.

 

به گزارش فرارو، محمد رضا زائری روز سه شنبه با انتشار یک رنجنامه در کانال تلگرام خود از ایجاد ممنوعیت برای خود در منبر ماه محرم و همچنین حضور در یک برنامه تلویزیونی خبر داد. زائری در این رنجنامه از محرومیت‌های دیگری که برای او اعمال شده نیز سخن گفته است.

براساس نوشته زائری، او در ایام محرم امسال قرار بوده است در دو هیات روی منبر رود. همچنین در یک برنامه‌ای مناسبتی در تلویزیون حضور داشته باشد. اما هر سه برنامه با اعمال نفوذ و فشار لغو شده است.

زائری در رنجنامه خود نوشته است: "صبح مسؤولان هیأت‌هایی که در دهه اول محرم قرار بود بروم تماس گرفتند و گفتند که تحت فشار هستند برای لغو سخنرانی‌های من! بعداز ظهر تهیه کننده برنامه تلویزیون زنگ زد و با ناراحتی گفت: ضبط برنامه شما را لغو کرده اند! عصر هم مسؤول هیأتی که دهه دوم قول داده بودم تماس گرفت و عذرخواهی و اظهار ناراحتی! "

او همچنین از محدودیت‌های دیگری نیز سخن گفته است، محدودیت‌هایی که درباره آن‌ها سکوت کرده بود، ولی حالا  می گوید: "کار به جایی رسیده که در آستانه ماه محرم جلوی سخنرانی دینی و منبر مذهبی ام را گرفته اند و هر چه فکر می‌کنم ادامه این سکوت و تحمل را روا نمی‌بینم. "

به گفته زائری "سال گذشته نشریه مان بی صدا تعطیل شد"، "ماه‌های اخیر در یک مؤسسه فرهنگی مشغول بوده ام و به شکل غیر مستقیم عذرم را خواسته اند"، " دستور رسیده کتابخانه تخصصی امام حسین و عاشورا را تخلیه کنیم! "

این روزنامه نگار تصریح کرد: «چهل سال قبل قرار بود احسان طبری و آریانپور بیایند و در دانشکده الهیات مارکسیسم را تدریس کنند و اکنون در چهلمین سالگرد انقلاب من از روضه خوانی و منبر امام حسین منع می‌شوم.»

این روحانی مشهور اصولگرا در ادامه یادداشت خود اعمال این محدودیت‌ها را به اظهارات سال‌ها پیشش درباره "حجاب اجباری" مربوط دانست.

او گفت: "دلیل چیست؟ این که در سال‌های قبل گفته ام گرچه حجاب ضروری دین و واجب شرعی است، اما حجاب اجباری در دین نیامده، و جالب این که به خوبی می‌دانند بعد از آن تذکر دیگر به قناعت شرعی در این باره چیزی نگفته و ننوشته ام. "

زائری همچنین در بخش دیگری از یادداشت خود به شنود مکالماتش اشاره کرده و نوشته است: «از همه چیزم خبر دارند (پیام‌های شخصی من برای همسرم قبل از این که او ببیند دو تیک می‌خورد!) و به خوبی می‌دانند که فعالیت سیاسی نمی‌کنم، اهل هیچ حزب و جریانی نیستم و با مخالفان نظام رابطه‌ای ندارم. از همه چیزم خبر دارند و می‌دانند آنچه در خصوصی‌ترین جلسات می‌گویم با آنچه در فضای مجازی می‌نویسم یکی است!»

 

واکنش‌ها
پس از انتشار این یادداشت بسیاری در شبکه‌های اجتماعی و فضای مجازی به دفاع از این روحانی اصولگرا پرداختند. بیشتر واکنش‌ها از سوی فعالان فرهنگی و دینی و کاربران فضای مجازی است.

 

سایت اصولگرای تابناک از اتفاق رخ داده برای زائری انتقاد کرد و تاکید کرد "تاکنون تردیدی در دلبستگی‌اش به انقلاب نبوده" است. به نوشته تابناک "انتظار می رود این مشکل به سرعت رفع شود و عقلا در پی حفظ چهره‌هایی چون محمدرضا زائری باشند."

مهدی مسائلی پژوهشگر و کارشناس مسائل مذهبی امروز در یادداشتی به دفاع از زائری پرداخت و از اقدامات علیه او انتقاد کرد. مسائلی نوشت: «کسانی که می‌خواهند محمدرضا زائری را در کنج انزوا قرار داده و ساکتش کنند، باید بدانند که با این کار‌ها مخاطبینِ او به سمت کیهان‌خوانی نمی‌روند، بلکه جذب کسانی می‌شوند که نه انقلاب را قبول دارند و نه دیانت درست و حسابی‌ای دارند، ایجاد محدودیت هم برای آن‌ها امکان‌پذیر نیست.»

سعید ابوطالب نماینده پیشین مجلس شورای اسلامی و فعال فرهنگی هم در یادداشتی تلگرامی ضمن تاکید بر این که از زائری به خاطر برخی عقاید و نظرات شاذش دلیگر است، نوشت: «نحوه بیان خیلی از چالش‌های اجتماعی توسط شما را نمی‌پسندم و با شما هم در میان گذاشته ام، اما اعتراف می‌کنم که کم هستند روحانیون باسواد و با جسارتی که به خود اجازه ورود به اینگونه مباحث مهم و اساسی دین و دنیای مردم را بدهند.»

ابوطالب خطاب به زائری گفته است: «بی پروایید، اما اکنون تاوان صداقتت را می‌دهی نه تندروی ات را!»

کانال قول سدید نیز که به مسائل معرفتی و دینی می‌پردازد در یادداشتی از محدودیت برای زائری انتقاد کرده است. به عقیده نویسنده این کانال "نمی‌دانم چه کسی مسئول این بخش است، اما اگر آنچه زائری در کانالش نوشته است واقعیت داشته باشد، غصه بزرگی است... خدشه به امیدواری به آینده است. به نظر کار از آزادی بیان گذشته است آزادی سلیقه هم تحت فشار است! "

در فضای مجازی نیز برخی ممنوعیت زائری را با وضعیت رائفی پور مقایسه کرده اند. کاربری در این باره نوشته است: «به حال اون مملکتی که توش زائری ممنوع المنبر میشه و رائفی پور تئوریسین همه چیز، باید خون گریه کرد!» برخی نیز نحوه برخورد با زائری را با نحوه برخورد با حجت الاسلام نقویان مقایسه کرده اند. روحانی اصولگرایی که به خاطر انتقاداتش از صداوسیما کنار گذاشته شد. 

داود حشمتی روزنامه نگار نیز به اصلاح طلبان توصیه کرده است منبری برای محمد رضا زائری آماده کنند.

در این بین عده‌ای نیز به نقد او پرداخته اند. کاربری نوشته است "آقای زائری چشم شما روشن کامنت‌ها رو ببین، کیا طرفدارت شدن؟ کسانی که اکثرشون، نه روحانیت، نه دین، نه روضه امام حسین (ع) هیچ موضوعیتی براشون نداره."

زائری کیست؟
محمدرضا زائری متولد سال ۱۳۴۹ در شهر کرمان است. او متخصص و کارشناس مسائل دینی است. دکترا در علوم ادیان در دانشگاه یوسف قدیس بیروت دارد، کارشناس ارشد فلسفه و حکمت اسلامی از دانشگاه آزاد است. زائری تحصیلات سطح را در مدرسه عالی شهید مطهری گذرانده و در دروس خارج فقه و اصول آیات جوادی آملی، جعفر سبحانی و آقا مجتبی تهرانی حضور داشته است.

زائری فعالیت‌های تبلیغی و سخنرانی‌های مذهبی را از سال ۶۵ آغاز کرده و از سال ۶۸ نیز در مدارس و مجامع فرهنگی تدریس می‌کند.

او روزنامه نگاری با سابقه است و با مجلات رشد، نشریات ابرار، نشریه خانه، مجله کمیک استریپ، نشریه محیا همکاری داشته است. زائری موسسه خیمه و نشریه آن را در سال ۸۰ بنیانگذاری کرد. او مدتی نیز سردبیر روزنامه همشهری بوده است.

از دیگر فعالیت‌های فرهنگی زائری می‌توان به فعالیت تحقیقی و پژوهشی در آثار ادبای مسیحی لبنان، انتشار مقالات در نشریات عربی همچون روزنامه لبنانی النهار، تاسیس موسسه انتشاراتی ترینگل در بیروت، مشارکت در اجرای همایش تجدید و اجتهاد بیروت، برگزاری همایش سالانه بین المللی باران غدیر در حوزه هنری یاد کرد.

او کتاب‌های فراوانی نیز تاکنون منتشر کرده است که برخی از آن‌ها عبارتند از؛ سلامنامه، خیمه گاه، گفت بگو می‌گویم، بیت الأحزان، خبرنگار بدون مرز، حکایت بیرونی، کتاب تنهایی، ما سخاوتمند‌ترین مردم دنیا هستیم، کیمیای عفو، مهر خاوران، باید رفت، قدم کلیک هایتان بر چشم، حجاب بی حجاب، نصرالله، سلام او- ترجمه زیارت ناحیه مقدسه، کتاب انقلاب، حجاب با حجاب، سبک زندگی و...

دیدگاه‌ها
زائری با وجود اینکه به لحاظ سیاسی اصولگرا به حساب می‌آید، اما در سال‌های فعالیت خود چهره ای میانه رو از خود به نمایش گذاشته است. او از نظر سیاسی روحانی اعتدالگرا بود. از محمود احمدی نژاد حمایت نکرد و همیشه از منتقدان جدی تندروی اصولگرایان بوده است. او در سال‌های اخیر با روی کار آمدن دولت روحانی سعی کرده است در مواضع سیاسی خود و نقد دولت منصفانه اظهار نظر کند.

 

او در شبکه های اجتماعی بسیار فعال است. کانال تلگرام، صفحه اینستاگرام و حساب کاربری توئیتر دارد که از آن طریق مواضعش را درباره مسائل مختلف بیان می کند. کانال تلگرام او ۲۹ هزار مخاطب و صفحه اینستاگرام او بیش از ۱۳۰ هزار فالوئر دارد.

او آذرماه ۱۳۹۴ به روزنامه همشهری گفت که در کلاس‌های درس سینمای بهرام بیضایی در باغ فردوس حضور داشته و با بسیاری از هنرپیشه‌های نامی و عوامل سینما همدرس بوده‌است. او همچنین افزود: «هم اکنون خیلی از نمایشنامه‌های بهرام بیضایی یا داستان‌های هوشنگ گلشیری و همچنین خیلی از کتاب‌هایی را که در پیش از انقلاب چاپ شده بودند، در کتابخانه‌ام دارم.»

زائری خاطره‌ای از خرید کتاب بیضایی نقل کرد: «در دوران آغاز طلبگی یک روز به کتاب‌فروشی در خیابان انقلاب رفتم که صاحب آن مرد سالخورده‌ای به نام آقای حیدریان بود. آن روز من از او یکی از فیلمنامه‌های بهرام بیضایی با عنوان یزگرد سوم را مطالبه کردم. در این اثنا یک دختربچه بانمکی وارد فروشگاه شد و کتاب شرح سیوطی را جویا شد. کتابفروش سالخورده با تعجب پرسید مطمئن هستید که اشتباه نمی‌کنید و برعکس نمی‌گویید! بعد از این جریان ما با هم دوست شدیم و او هنوز هم در ذهنم مانده‌است و من هر وقت یاد او می‌افتم فاتحه‌ای برایش می‌خوانم.»

زائری به دلیل اینکه چهره‌ای پر کار در عرصه فرهنگی به حساب می‌آید، فعالیت هایش با حواشی نیز همراه بوده است.

این روحانی اصولگرا با تأسیس خانه روزنامه‌نگاران جوان که ارگانی نیمه دولتی بود، به انتشار هفته نامه خانه پرداخت. این نشریه به خاطر انتشار سوالات دختری دربارهٔ  اما خمینی و روحانیت تعطیل شد.

محمدرضا زائری در زمانی که اصولگرایان به تندی از فیلم ساختار شکن "مارمولک" ساخته کمال تبریزی انتقاد می‌کردند، به دفاع تمام قد از آن پرداخت. او همچنین برخلاف بسیاری از همفکران سیاسی اش از مدافعان فیلم سینمایی "طلا و مس"بود.

اما جنجالی‌ترین دیدگاه محمد رضا زائری، به موضعش درباره "حجاب اجباری" باز می‌گردد. موضعی که حالا او می‌گوید باعث ایجاد محدودیت و ممنوعیت برایش شده است.

زائری چه گفته بود؟ او در سال ۹۳ در یک نشست فرهنگی درباره سبک زندگی تاکید کرد " یکی از خطا‌های استراتژیک در کشور این است که همیشه در مورد پوشش و حجاب حرف می‌زنیم نه در مورد حیا و عفت. در حالی که حیا و عفت است که اساس است و اگر اجرا شد حجاب به طور طبیعی حاصل می‌شود."

این کارشناس مسائل فرهنگی و اجتماعی در ادامه با اشاره به تصویری که از حجاب ارائه داده می‌شود و نقش موثری که این تصویر می‌تواند در حوزه سبک زندگی داشته باشد، افزود: "در احکام شرعی ما، در زمان صدر اسلام اگر زن آزاده و یا مسلمان نبود اجازه نمی‌دادند که روسری سر کند، ولی ما برعکس عمل کرده‌ایم. اگر طرف ارمنی هم باشد می‌خواهیم زورکی روسری بر سرش کنیم، چادر بر سرش کنیم و.... این‌ها نکاتی هستند که حساس است. من معتقدم که الزام و اجبار به حجاب از اول در کشور اشتباه بوده است. یعنی یک ارزش متعالی که افراد باید برای آن التماس می‌کردند (را اجباری کردیم) مثل پدر و مادری که در خانه بخواهند یک غذای مطلوب را به زور به بچه دهند. "

زائری " در ادامه با بیان این‌که "نمی‌توان نسخه‌های پیرامون حجاب را که در کشور‌های دیگر اجرا می‌شود عینا در ایران اجرا کرد" گفت: «الان چه باید کرد؟ نمی‌توان نسخه یک کشور دیگر را اجرا کرد. آن‌چه که بعضی‌ها می‌گویند تجربه‌های مالزی، ترکیه و لبنان را انجام دهیم. نمی‌توان عینا همان نسخه را اینجا اجرا کرد. واقعیت این است که الزام و اجبار به حجاب اشتباه بوده است. اما به هر حال متأسفانه شده است. من شخصا معتقدم که چادر حجاب برتر است، پوشش بیشتری ایجاد می‌کند و ایرانی است.»

او با تاکید بر اینکه «ریشه‌ها را ول کرده‌ایم و به اولویت‌ها نپرداخته‌ایم» گفت: «آن دختر خانمی که حجاب ندارد کسی است که در این نظام به دنیا آمده است، در همین نظام به مهد کودک رفته است، در همین نظام به دبستان رفته است، راهنمایی رفته است، کنکور شرکت کرده و بعد آمده به دانشگاه. نه از کره مریخ آمده و نه استکبار جهانی آن را فرستاده. تلویزیون خودمان را دیده است پس معلوم است که کار ما می‌لنگد.»