ماجرا پنج سال پیش شروع شد؛ صندوق بازنشستگی کارکنان فولاد برای اخذ وامی از بانک رفاه بخشی از سهام خود در شرکت سرمایهگذاری توسعه و معادن و فلزات و وکالت فروش بخشی از سهام را بهعنوان وثیقه نزد بانک به امانت گذاشت و در اردیبهشتماه سال 96 بدون وکالت فروش، سهام تحت وثیقه در تابلوی بورس عرضه میشود و سازمان بورس و اوراق بهادار امکان معامله و واگذاری این سهام را فراهم میکند.
به گزارش شرق، این در حالی بود که چند روز قبل از بازشدن تابلوی عرضه سهام شرکت توسعه و معادن، صندوق بازنشستگی کارکنان فولاد وکالتنامه خود را ابطال و مراتب عزل وکیل را به بانک رفاه، شرکت سپردهگذاری مرکزی و سازمان بورس و اوراق بهادار ابلاغ کرده بود. اما عرضه سهام شرکت تحت وثیقه بدون وکالت فروش تنها یک سوی تخلف صورتگرفته در واگذاری سهام وابسته به صندوق بازنشستگی کارکنان فولاد است.
محمد پورابراهیمی میگوید: سهام عرضهشده به قیمت یکپنجم قیمت روز بوده است. اکبر نوروزی، مدیرعامل وقت صندوق بازنشستگی فولاد، نیز معتقد است مجموع سهام به قیمتی کمتر از 700 میلیارد تومان واگذار شده است درحالی که ارزش واقعی سهام بسیار بیشتر از این عدد است.
محمدرضا پورابراهیمی، رئیس کمیسیون اقتصادی، در این رابطه گفت: در جریان تخلفات صورتگرفته فروش سهام شرکت متعلق به صندوق بازنشستگی فولاد، بیش از 90 هزار بازنشسته فولاد که مالکان واقعی این سهام بودهاند، متضرر شدهاند.
فروش سهام بدون وکالت فروش
صندوق حمایت و بازنشستگی کارکنان فولاد سالهاست با بحران کمبود نقدینگی و عدم پرداخت مستمری بازنشستگان مواجه است. بازنشستگان فولاد در ماههای اخیر چندینبار برای احقاق حقوق خود و پیگیری مطالبات معوقشان دست به اعتراض زدهاند و هربار پاسخ شنیدهاند که نقدینگی کافی برای پرداخت مستمری وجود ندارد، اما این صندوق شرکتهای سرمایهگذاری زیرمجموعه خود را دارد که میتواند هزینههای لازم برای پرداخت مستمریها را تأمین کند. چرا این شرکتها از حاشیه سود لازم برخوردار نیستند؟ بهتازگی و بعد از انتشار نامه رئیس کمیسیون اقتصادی به بازرسی کل کشور تخلفات صورتگرفته در فروش سهام متعلق به صندوق بازنشستگی فولاد و یکی از مصادیق متضررشدن 90 هزار بازنشسته خبرساز شد.
در پیگیریها درباره چندوچون پرونده تخلف واگذاری سهام بازنشستگان فولاد به اطلاعاتی رسیده است که نشان میدهد، سهام شرکت وابسته به صندوق بازنشستگی فولاد بدون وکالت فروش و یکپنجم قیمت واقعی در تابلوی بورس عرضه شده و به فروش رسیده است.
ماجرا از گرفتن یک وام در سال 92 شروع شد. صندوق حمایت و بازنشستگی کارکنان فولاد با جمعیت تحت پوشش بیش از 90 هزار نفر، به علت نداشتن نقدینگی برای پرداخت حقوق بازنشستگی اقدام به گرفتن یک وام به مبلغ حدود 450 میلیارد تومان از بانک رفاه کارگران میکند. صندوق فولاد در ازای اخذ این تسهیلات بخشی از سهام خود در شرکت سرمایهگذاری توسعه و معادن و فلزات را نزد بانک به وثیقه میگذارد و وکالتنامهای نیز برای فروش سهام به بانک ارائه میکند.
سال 96 یعنی چهار سال بعد از اخذ تسهیلات، صندوق بازنشستگی فولاد با توجه به اینکه نتوانسته بود اقساط وام گرفتهشده را پرداخت کند، در حال توافق با بانک رفاه برای تمدید وام بود و وکالت فروش خود را نیز ابطال و اعلام عزل وکیل را به سازمان بورس و بانک رفاه ابلاغ میکند، اما در همین اثنا بانک رفاه بدون اطلاع به صندوق بازنشستگی فولاد و با وجود ابطال وکالتنامه، سهام مربوطه را در بورس عرضه و اقدام به فروش آن زیر قیمت روز میکنند.
همان روز اولی (23 اردیبهشتماه سال 96) که سهام مربوط به صندوق بازنشستگی فولاد در بورس در حال واگذاری بود، صندوق فولاد با سازمان بورس مکاتبه کرده و یادآوری میکند که وکالت فروش ابطال شده و امکان معامله سهام غیرقانونی است، اما فردای آن روز هم همچنان عرضه سهام انجام میشود.
ثبت سهام در عرض 2 ساعت
اکبر نوروزی، مدیرعامل وقت صندوق بازنشستگی فولاد، (او تا ابتدای امسال مدیرعامل صندوق فولاد بود) در گفتوگو با «شرق» دراینباره توضیح داد: چند سالی است، صندوق بازنشستگی فولاد برای پرداخت حقوق و مستمری بازنشستگان تحت پوشش خود با مشکل روبهروست. سال 92 برای جبران این مشکلات صندوق مبادرت به اخذ تسهیلات از بانک رفاه کارگران برای پرداخت حقوق کرد، اما بهدلیل تداوم مشکلات کمبود نقدینگی نتوانست اقساط تسهیلات گرفتهشده را بهموقع پرداخت کند. مبلغ وام گرفتهشده 450 میلیارد تومان بود و در زمان سررسید بانک با احتساب جریمه به 700 میلیارد تومان رسیده بود.
ما آن زمان در حال توافق با بانک برای تمدید وام و پرداخت اقساط بودیم. 19اردیبهشت نیز وکالت فروش سهام را ابطال کردیم، چراکه این وکالت بلاعزل نبوده و ما میتوانستیم از حق خود برای عزل وکیل استفاده کنیم، اما به فاصله چهار روز بعد از ابطال وکالت فروش و باوجود ابلاغ آن به بانک رفاه و سازمان بورس، متوجه شدیم امکان معامله این سهام در بورس فراهم شده است. همان روز به سازمان بورس یادآوری کردیم که وکالت فروش ندارد و عرضه سهام را باید ببندد، اما فردای همان روز نیز باز سهام متعلق به صندوق فولاد عرضه شد.
او اضافه کرد: جالب است که مجموع سهام عرضهشده به زیر قیمت روز فروخته شد و طوری برآورد شده بود که فقط طلب بانک رفاه که 700 میلیارد تومان بود تأمین شود. در واقع برخلاف قانون که در واگذاری سهام باید منافع شرکت تحت واگذاری تأمین شود، سهام یکپنجم زیرقیمت واگذار شد. پس بورس نهتنها بدون وکالت فروش اقدام به واگذاری سهام صندوق بازنشستگی فولاد کرد، بلکه درحالیکه ارزش مجموع سهام به قیمت روز بالغ بر هزارو 200 میلیارد تومان بوده، به قیمت 700 میلیارد تومان فروخته شده است. نکته جالب هم اینجاست که برخلاف روند بورس که ثبت واگذاری سهام چند روز زمان میبرد، سهام فروختهشده مربوط به صندوق فولاد به فاصله دو ساعت بعد از عرضه ثبت شده است.
نوروزی تأکید کرد: اقدام بانک رفاه کاملا مغایر ماده 134 اصلاحی قانون ثبت مصوب سال 1386 قانون رفع موانع تولید رقابتپذیر و ارتقای نظام مالی کشور بوده که حتی در صورت داشتن وکالت باید از طریق اجرائیات ثبت و حفظ منافع موکل واگذاری انجام میشد، اما هیچکدام از این موارد رعایت نشده است.
حالا شکایت صندوق بازنشتگی فولاد در دادسرای بورس منتظر ابلاغ حکم است و از سوی دیگر محمدرضا پورابراهیمی، رئیس کمیسیون اقتصادی در مکاتبه با بازرسی کل کشور خواستار رسیدگی به تخلف سازمان بورس شده است.
پورابراهیمی در گفتوگو توضیح داد: صندوق فولاد بخشی از مالکیت سهام خود را در صندوق توسعه معادن و فلزات برای گرفتن وام به وثیقه میگذارد، ظاهرا بانکی که وثیقه آنجا قرار گرفته بوده، بدون هماهنگی و وکالت فروش، سهام این شرکت را در بورس به مزایده میگذارد و بورس امکان معامله را فراهم میکند. ما در ششم اسفند مکاتباتی با وزیر اقتصاد و در 25بهمن با رئیس سازمان بورس انجام دادیم، اما متأسفانه هیچکدام از ارگانها در این موضوع پاسخگو نیستند، بههمیندلیل اینبار رسیدگی به پرونده تخلف سازمان بورس و شرکت سپردهگذاری مرکزی را از طریق سازمان بازرسی کشور پیگیری کرده و از آن خواستهایم به این موضوع ورود کند.