چرا نمی‌توانیم خاوری را در کانادا دستگیر کنیم؟

مامور اینترپل عنوانی است که شما بارها و بارها در فیلم‌ها و سریال‌ها شنیده‌ و دیده‌اید، اما واقعیت این است که چنین عنوانی اساسا وجود خارجی ندارد.

به گزارش شهروند، اینترپل سازمانی بین‌المللی است که وظیفه‌اش کمک و هماهنگی میان سازمان‌های پلیسی کشورهای عضو است. در حقیقت خود اینترپل به هیچ‌عنوان سازمانی پلیسی نیست. اینترپل در واقع شکل‌یافته از مجموعه‌ای از کشورهای عضو است که هر کدام ساختار پلیسی خود را دارند. هر کدام از این کشورها از طریق اینترپل با یکدیگر در ارتباط هستند. هر زمان یکی از کشورها بخواهد متهمی را در کشوری دیگر تحت تعقیب قرار دهد از طریق اینترپل اقدام می‌کند و اینترپل سازمان پلیسی کشور مذکور را در ارتباط با پلیس کشوری که متهم در آنجا زندگی می‌کند قرار می‌دهد. درواقع اینترپل خود اقدام به بازداشت فردی نمی‌کند.

شاید به این دلیل است که ایران هنوز نتوانسته است محمودرضا خاوری را که به کانادا گریخته به کشور بازگرداند. اگر چه از سوی ایران برای خاوری درخواست اعلان قرمز داده شده و اینترپل نیز این اعلان را به کانادا ابلاغ کرده است، اما از آنجایی که خاوری شهروند کانادا نیز محسوب می‌شود و روابط سیاسی ایران و کانادا نیز چندان خوب نیست، پلیس کانادا در قبال خاوری اقدامی صورت نداده است و اینترپل نیز نمی‌تواند رأسا اقدام به دستگیری خاوری کند.

مورد بعدی که می‌توان به آن اشاره کرد، رومن پولانسکی، کارگردان مشهور است که به جرم تجاوز جنسی از سوی یکی از دادگاه‌های آمریکا تحت تعقیب بود. پولانسکی از اواخر دهه ٧٠ میلادی در فرانسه زندگی می‌کند و وقتی از سوی دادگاهی در آمریکا به زندان محکوم شد، فرانسه از استرداد او خودداری کرد، اما وقتی پولانسکی به سوییس سفر کرد، اینترپل وارد عمل شد.

در واقع، به‌محض ورود پولانسکی به سوییس، اف‌بی‌آی از طریق اینترپل با پلیس سوییس وارد ارتباط شد. در نهایت پلیس سوییس پولانسکی را دستگیر کرد، اما بعد از اینکه دادگاه سوییس موضوع را بررسی کرد، حکم به این داد که پولانسکی را نمی‌توان به آمریکا مسترد کرد و در نهایت او آزاد شد و به فرانسه بازگشت. در واقع در این موضوع نیز اینترپل رأسا دست به هیچ اقدامی نزد.

اینترپل در سال ۲۰۱۳ بودجه‌ای برابر ۷۸ میلیون یورو داشته که از طریق کمک‌های کشورهای عضو تهیه شده ‌است. تمرکز اصلی اینترپل بر امنیت عمومی، تروریسم، جنایات سازمان‌یافته، جنایت جنگی، پولشویی، جرایم سایبری، جرایم مالکیت فکری، قاچاق اسلحه و مواد مخدر است.

اینترپل از اعلان‌های بین‌المللی برای پیشبرد کار خود استفاده می‌کند. این اعلامیه‌ها، بخشنامه‌هایی بین‌المللی است که توسط دفاتر ملی مرکزی در کشورهای مختلف تهیه و به دبیرخانه مرکزی فرستاده می‌شود. دبیرخانه مرکزی این مستندات را برای تمامی کشورهای عضو می‌فرستد.

این اعلامیه‌ها شامل اطلاعات جامعی در مورد تبهکاران و مجرمان بین‌المللی با ذکر مشخصات هویتی، شگردهای کار، عکس و آثار انگشت است و به کشورهای عضو کمک می‌کند تا ورود و خروج این مجرمان را کنترل کنند. کلیه اعلان‌های اینترپل به چهار زبان رسمی سازمان منتشر می‌شود و حاوی مشخصات هویتی فرد تحت پیگرد، اطلاعات راجع به جوانب قضائی جرم ارتکابی و اقداماتی است که از سوی اداره اینترپل یا نیروی پلیس کشوری که فرد تحت پیگرد در آنجا پیدا می‌شود باید انجام گیرد.

ایران در سال ۱۳۰۱ (۱۹۲۳ میلادی) به عضویت پلیس بین‌الملل درآمد و دفتر این سازمان در تهران تأسیس شد. دفتر ملی مرکزی ایران از سال ۱۳۰۴ فعالیت عملی خود را آغاز کرد. سی‌وهفتمین اجلاس این سازمان در سال ۱۳۴۷ در تهران برگزار شد. دفتر ملی مرکزی که در ابتدا یکی از بخش‌های شهربانی کل کشور بود، از سال ۱۳۳۵ یکی از بخش‌های اداره تشخیص هویت شد.

پس از پیروزی انقلاب و با ادغام شهربانی و ژاندارمری و کمیته انقلاب اسلامی، این دفتر به اداره کل تبدیل شد و زیر نظر معاونت تحقیقات و کشف جرایم نیروی انتظامی قرار گرفت. از مردادماه سال ۱۳۷۷ این دفتر با دستور مسئول وقت ناجا، از تابعیت معاونت تحقیقات و کشف جرایم ناجا، به یک اداره کل مستقل با چهار اداره و چهار دایره مستقل تبدیل شد. در حال حاضر، اینترپل تهران تنها کانال ارتباطی مراجع انتظامی و قضائی داخل کشور با خارج از کشور است.

یکی از مهمترین فعالیت‌های دفتر پلیس بین‌الملل ایران مبارزه با مواد مخدر است. به سبب اهمیت این موضوع، هر چند سال یک‌بار، اجلاسی از سوی واحد مبارزه با قاچاق مواد مخدر پلیس بین‌الملل در یکی از کشورهای عضو برگزار می‌شود.

شانزدهمین اجلاس سازمان پلیس بین‌الملل در سال ۱۳۷۳ و با شرکت ۴۳ کشور و ۱۱ سازمان بین‌المللی در تهران برگزار شد و طی آن عالی‌ترین نشان پلیس بین‌المللی برای عملکرد موفق در مبارزه با مواد مخدر به ایران اهدا شد.