رجیستری موبایل چیست و چگونه انجام می‌شود؟ + راهنمای قدم‌ به قدم

 

فرارو- رجیستری موبایل با وجود اسم غلط‌انداز و حتی ترسناکش اصرار دارد در نهایت صلح و دوستی تنها سد راه واردکننده‌های قاچاق می‌شود، اما در عمل برای خریداران و فروشندگان هم دغدغه‌هایی ایجاد کرد است. مثلا مردم نمی‌دانند در فرآیند جدید چطور می‌توانند گوشی موبایل بخرند؟ آیا باید گوشی را در همان مغازه و جلوی چشم فروشنده رجیستر کنند و بعد پولش را بپردازند یا خودشان کار‌هایی را انجام دهند. موقع خرید موبایل دست دوم تکلیف رجیستر کردن چه می‌شود؟ آیا می‌شود موبایلی که از خارج کشور خریداری شده را در شبکه‌های داخلی رجیستر کرد؟ در این نوشته قصد داریم به همه سوالات و ابهامات طرح رجیستری پاسخ دهیم.

پنج مرحله‌ای که باید برای رجیستری موبایل جدید انجام داد
پس از اجرایی شدن رجیستری، مردم هنگام خرید گوشی همراه باید نکات لازم جهت آگاهی از اصالت گوشی را انجام دهند و توجه داشته باشند که به بهانه رجیستری و فعال‌سازی، هزینه‌ای به فروشنده پرداخت نکنند.

مرحله اول:‌ لازم است کسانی که قصد خرید گوشی دارند، حتما از اصالت گوشی اطمینان حاصل کنند. برای استعلام اصالت گوشی، ابتدا باید کد دستوری #7777* را با یک تلفن همراه غیر از تلفن همراهی که قصد خرید آن را دارید، شماره‌گیری کرده و سپس عدد مربوط به گزینه «استعلام اصالت» را ارسال کنید. پس از آن باید شناسه ۱۵ رقمی IMEI (بدون خط تیره، ممیز و ...) درج‌شده روی جعبه دستگاه مورد نظر را وارد کنید. البته جهت استعلام، شناسه IMEI را می‌توان به شماره ۷۷۷۷ نیز پیامک کرد.

مرحله دوم: هر تلفن همراه، به تعداد جایگاهی که می‌توان روی آن سیمکارت قرار داد، دارای شناسه IMEI است. پس از ارسال این شماره به سامانه، باید اطلاعات ارائه‌شده (برند، مدل و ...) را با مشخصات تلفن همراه تطابق داد که تا این مرحله نیازی به باز کردن جعبه دستگاه نیست. در مرحله آخر نیز جعبه دستگاه مورد نظر را باز کرده، کد دستوری #06* را شماره‌گیری کنید و IMEI مشاهده شده را با IMEI درج‌شده روی جعبه دستگاه تطابق دهید.

مرحله سوم: در صورت منفی‌بودن پاسخ استعلام ارسال‌شده از سرشماره با عنوان HAMTA یا مطابقت نداشتن اطلاعات نمایش داده‌شده با مشخصات دستگاه یا تطابق نداشتن IMEI مشاهده شده با IMEI درج شده روی جعبه دستگاه، می‌توانید از خرید تلفن همراه خودداری کنید.

مرحله چهارم: برای فعالسازی دستگاه مورد نظر، باید ابتدا کد دستوری #777* را شماره‌گیری کرده و عدد مربوط به گزینه «فعالسازی» را ارسال کنید. سپس شناسه ۱۵رقمی IMEI دستگاه مورد نظر را وارد کرده و شماره سیمکارتی که قصد فعالسازی دستگاه با آن سیمکارت را دارید، وارد کنید. در مرحله بعدی کد فعالسازی (مربوط به دستگاه) را وارد کرده و اطلاعات واردشده را تایید کنید.

مرحله پنجم: دریافت هرگونه هزینه از خریدار به بهانه رجیستری، ثبت تلفن همراه، فعالسازی غیرقانونی است و پیگرد قانونی دارد. کاربران باید توجه داشته باشند حتما پس از خرید دستگاه، فاکتور رسمی ممهور به مهر فروشگاه که IMEI دستگاه روی آن درج شده باشد را از فروشنده دریافت کنند.

اگر گوشی جدیدی بخریم که رجیستر نمی‌شود، تکلیف چیست؟
در صورتی که گوشی جدید خریدید و با پیغام موفقیت‌آمیز نبودن رجیستری روبرو شدید، باید چکار کنید؟

اول؛ عودت دستگاه به فروشنده
در وهله اول نیاز است افراد به فروشگاهی که دستگاه را از آن خریداری کرده‌اند، مراجعه کرده و تلفن همراه خریداری شده را به فروشنده پس بدهند؛ فروشنده نیز ملزم است یا هزینه مشتری را برگرداند یا آنکه تلفن همراه را با یک تلفن همراه دیگر که از راه قانونی وارد کشور شده تعویض کند.

دوم؛ ثبت شکایت در سازمان‌های تعزیراتی
اگر فروشنده حاضر به همکاری نبود و زیر بار گوشی قاچاق که به شما فروخته نرفت، هنوز می‌توانید به حق و حقوق‌تان برسد. در قانون رجیستری پیش‌بینی شده افراد می‌توانند با مراجعه به وب سایت اینترنتی سازمان تعزیرات به آدرس tazirat۱۳۵.ir یا سازمان حمایت مصرف‌کنندگان به آدرس cppo.ir نسبت به تنظیم و ثبت شکایت از فروشندگانی که گوشی قاچاقی فروخته‌اند بپردازند. لازم نیست مثل همیشه ابرو در هم بکشید و بگویید احتمالا آب و از آب تکان نمی‌خورد و شکایت‌ها نتیجه‌ای در پی ندارد. خود فروشنده‌ها آنقدر از در افتادن با رجیستری و جریمه‌های ناشی از آن می‌ترسند که به احتمال زیاد تنها با بردن اسم شکایت حاضر می‌شوند هر طور شده موضوع را به شکل مسالمت‌آمیزحل و فصل کنند.

 

چگونه موبایل دست دوم را رجیستر کنیم؟
هنگام خرید گوشی دست دوم باید فرآیند «انتقال مالکیت» را پشت سر بگذارید. به این معنی که ابتدا شخص فروشنده باید کد دستوری #۷۷۷* را شماره‌گیری کرده و عدد مربوط به گزینه «انتقال مالکیت» را ارسال کند. سپس شناسه تلفن همراهی که قصد انتقال مالکیت آن را دارید، انتخاب و عدد مربوط به آن را ارسال کنید. درصورتی که شناسه‌ای نمایش داده نشد، عدد مربوط به گزینه «افزودن دستگاه» را وارد و ارسال کنید و در ادامه شناسه تلفن همراه را وارد کنید. در مرحله بعدی شماره تلفن همراه (سیمکارت) فردی که قصد انتقال مالکیت به او را دارید وارد کرده و اطلاعات واردشده را تایید کنید. در این مرحله کد فعالسازی از طریق پیامک برای فرد خریدار ارسال می‌شود.

یکی از راه‌های انجام فرایند انتقال مالکیت، استفاده از کد دستوری #۷۷۷۷* و ارسال عدد مربوط به گزینه انتقال بهره‌بردار است که پس از آن و با فرستادن رمز سامانه همتا (مربوط به سیم‌کارت)، انتخاب شناسه IMEI دستگاه موردنظر و ارسال عدد مربوط به آن و سپس شماره سیمکارت فردی که قصد انتقال مالکیت تلفن همراه به او را دارید، انجام می‌شود.

روش اول؛ انتقال مالکیت گوشی دست دوم به شکل مستقیم
برای تغییر مالکیت گوشی کاربر پس از ورود به سامانه همتا عدد مربوط به گزینه «انتقال مالکیت» دستگاه را شماره‌گیری می‌کند. سامانه در این مرحله می‌خواهد ابتدا به درگاه تحت وب سامانه همتا مراجعه و برای کارتابل خود رمز عبور تعریف کند، سپس فرایند تولید کد فعالسازی را شروع می‌کند. در صورتی که کاربر رمز عبور داشته باشد، پس از ارسال برای سامانه و صحت‌سنجی توسط سامانه همتا، فهرست دستگاه‌های تحت مالکیت شماره تلفن همراه کاربر به اطلاعش می‌رسد و کاربر پس از انتخاب دستگاهی که قصدانتقال مالکیت آن را دارد و ارسال کد فعال‌سازی شناسه IMEI دستگاه، عدد مربوط به گزینه «تایید انتقال مالکیت» را پس از دریافت پیام از طرف سامانه مبنی بر تایید عملیات انتقال مالکیت (انتقال مالکیت شناسه IMEI دستگاه X. برای شماره همراه Y) شماره‌گیری می‌کند.

روش دوم؛ انتقال مالکیت گوشی دست دوم به شکل غیرمستقیم
کاربر پس از ورود به درگاه کد دستوری (USSD) یا تلفن گویا سامانه همتا، جهت انتقال مالکیت غیرمستقیم دستگاه تحت مالکیت خود، عدد مربوط به گزینه «تولید کد فعالسازی» دستگاه را شماره‌گیری می‌کند. سپس سامانه همتا پیامی برای فرد ارسال می‌کند.

سامانه از کاربر می‌خواهد با مراجعه به درگاه سامانه همتا برای کارتابل خود رمز عبور تعریف کند، سپس فرایند تولید کد فعالسازی را مجدداً از ابتدا شروع کند. در صورتی که کاربر رمز عبور داشته باشد، پس از ارسال برای سامانه و صحت‌سنجی توسط سامانه همتا، فهرست دستگاه‌های تحت مالکیت شماره تلفن همراه کاربر به اطلاع کاربر رسیده و کاربر پس از انتخاب دستگاه (ارسال عدد مربوط به تجهیزی که قصد دریافت کد فعال‌سازی آن را دارد)، کد فعال‌سازی مربوط به آن دستگاه را دریافت می‌کند و دستگاه را به همراه کد فعال‌سازی تولیدشده به خریدار تحویل می‌دهد. پس از فعالسازی دستگاه توسط خریدار، دستگاه منتقل‌شده از کارتابل مالک قبل حذف به کارتابل مالک جدید منتقل می‌شود.

راهنمای رجیستر کردن موبایل‌های چند سیمکارته
معمولا هر گوشی دارای یک شماره سریال IMEI است، اما گوشی‌های چند سیمکارته به ازای هر سیمکارت یک شماره سریال دارند که روی جعبه و روی بدنه گوشی درج میشوند. پیش از این تصور میشد برای رجیستر کردن گوشیها، تنها با فعال کردن یکی از شماره سریال‌ها گوشی فعال میشود و کار تمام شده است با این حال کمیته اجرایی رجیستری گوشی موبایل، در اطلاعیه جدید خود فعال کردن همه شماره سریال‌های یک گوشی را ضروری اعلام کرده است.

آن‌ها به خریداران توصیه می‌کنند در صورتی که تلفن همراه دارای دو یا چند سیمکارت باشد، باید با قرار دادن سیمکارت درون همه شکاف‌ها، نسبت به فعالسازی تلفن همراه خود اقدام کنید. جهت انجام این فرآیند، محدودیتی در استفاده از یک یا چند سیمکارت وجود ندارد. به همین دلیل می‌توان با قرار دادن یک سیمکارت در تمام شکاف‌ها، گوشی تلفن همراه را فعال کرد.

 

راهنمای رجیستر موبایل مسافری و شرط استفاده از معافیت ۸۰ دلاری عوارض
مسافران خارج از کشور می‌توانند همراه خودشان یک گوشی موبایل وارد کنند. برای این کار باید در همان لحظه ورود به کشور همراه داشتن این گوشی را اعلام کنید. سپس تا ۱۰ روز وقت دارید تا شناسه موبایل را در آدرس اینترنتی epl.irica.gov.ir/ImeiRegister وارد کنید. در این صورت از پرداخت حقوق و عوارض گمرکی مشخص شده برای واردات موبایل تا سقف ۸۰ دلار معاف خواهید شد.

به این ترتیب ایرانی‌هایی که در خارج از کشور زندگی می‌کنند برای استفاده از گوشی موبایل خود به مشکل برخورد نمی‌کنند، اما مهمترین مسئله در مورد این قانون شانس خرید گوشی‌هایی مثل آیفون اپل به مسافران است. با توجه به اینکه قیمت این محصول به شکل قانونی در کشور گرانتر از حالت معمول است، مسافران خارج کشور میتوانند فرصت را غنیمت شمرده و یکی از آن‌ها را برای استفاده شخصی به کشور بیاورند.

قدم اول؛ ورود گوشی را اعلام کنید
اگر مسافر در هنگام ورود به کشور، به هر دلیل موفق به اظهار گوشی همراه خود به گمرک نشد، بایداین کار را از طریق سامانه همتا انجام دهد. این نکته را در نظر داشته باشید که مسافر فقط تا ۳۰روز پس از ورود به کشور فرصت ثبت گوشی تلفن همراه خود را در سامانه دارد.

قدم دوم؛ وارد کردن اطلاعات گوشی در سامانه
کاربر باید کد ۱۵رقمی IMEI را که در پشت جعبه گوشی درج شده، وارد کرده و سپس کد امنیتی را وارد کند و دکمه ادامه را فشار دهد. در بخش بعدی، کاربر باید برند تلفن همراه، مدل و مشخصات فنی گوشی را وارد کند. به طور مثال، اگر گوشی شما آیفون ایکس ۲۵۶گیگابایت باشد، باید در قسمت برند گزینه اپل، در قسمت مدل، iPhone ۲۵۶GB و در قسمت مشخصات فنی، نوع گوشی را از میان گزینه‌هایی که در منو قرار دارد، انتخاب کند.

قدم سوم؛ اثبات کنید که مسافرید
در بخش بعدی، اطلاعات مسافر به همراه شماره تلفن همراه مسافر باید وارد شود. دقت داشته باشید که حتما اطلاعات فردی که وارد کشور شده باید در این قسمت وارد شود و همچنین شماره تلفن همراه وارد شده، باید به نام شخص مسافر باشد. اگر اطلاعات شخصی غیر از مسافر در این بخش وارد و هزینه پرداخت شود، گوشی در شبکه ایران رجیستر نمی‌شود.

قدم چهارم؛ پرداخت هزینه‌های گمرکی
کد ارسال شده به شماره تلفن همراه مسافر را در بخش بعدی وارد کنید تا برای شما یک شناسه پرداخت و مبلغ گمرک ارسال شود. در این مرحله می‌توانید به راحتی و با کلیک کردن روی گزینه پرداخت، به درگاه مخصوص هدایت شده و از آن طریق بتوانید هزینه گمرک گوشی خود را پرداخت کنید.

قدم پنجم؛ منتظر رسیدن پیامک تایید بمانید
اگر تمام مراحل را به دقت و صحیح انجام داده باشید، گوشی همراه شما پس از چند روز در شبکه ایران رجیستر خواهد شد. این خبر خوش در قالب یک پیامک برایتان ارسال می‌شود تا بدانید گوشی شما با موفقیت در شبکه تلفن همراه ایران به ثبت رسیده است. از این پس می‌توانید به راحتی از گوشی همراه خود استفاده کنید.

راهنمای رجیستر کردن موبایل هدیه
پس از اجرای طرح رجیستری گوشی‌های موبایل یکی از دغدغه‌های مردم نحوه رجیستر کردن موبایل‌هایی است که هدیه گرفته‌اند یا می‌خواهند به بقیه هدیه بدهند. سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی می‌گوید در این حالت فرد هدیه دهنده باید بعد از استعلام اصالت دستگاه (IMEI)، برای دستگاه موردنظر، کد فعال‌سازی دریافت کند و این کد را همراه با دستگاه هدیه دهد.

درباره گوشی‌هایی که از خارج کشور خریده شده و قرار است به دیگران هدیه شود هم روش ثبت به این صورت اعلام شده که با مراجعه حضوری به دفاتر گمرک که در فرودگاه‌های بین المللی مستقر هستند، می‌توان اطلاعات گوشی را در سامانه گمرک ثبت کرد.

پرسش‌های متداول در مورد طرح رجیستری و مشکلات آن
رجیستری در عمل ممکن است مشکلاتی برای کاربران و خریداران موبایل ایجاد کند. بعضی از این مشکلات پیش از شما برای افراد دیگری رخ داده است و تجربه آن‌ها می‌تواند راهگشا باشد. بخشی از این مشکلات متداول را می‌توان در زیر جستجو کرد:

موبایلم در فهرست رجیستری نیست؛ چکار کنم؟
کاربران زیادی گزارش داده‌اند که در یک سفر خارجی مدلی از یک گوشی موبایل را به همراه خود وارد کشور کرده‌اند، اما موقع ثبت درخواست رجیستری در سامانه نمی‌توانند مدل آن را پیدا کنند. آیا این به معنی بی‌استفاده شدن آن گوشی موبایل است؟

جواب: کمیته اجرای رجیستری می‌گوید: «اگر مدلی در لیست وجود ندارد به این معنی است که تاکنون وارد کشور نشده است. کاربران برای ثبت این مدل باید مدتی صبر کنند تا مدل مورد نظر به صورت تجاری وارد کشور شده و به لیست اضافه شود یا متقاضی به عنوان اولین نفر به گمرک بالاتر از میدان ولیعصر (دفتر تعیین ارزش) مراجعه کرده و این مدل رو ثبت کند.»

موبایلم را تعمیر کرده‌ام، از رجیستری خارج شده
دسته‌ای از کاربران می‌گویند گوشی تلفن همرا‌هشان را که بدون مشکل کار می‌کرده را به دست تعمیرکار سپرده‌اند، اما در پایان کار و در حالی که مشکلشان رفع شده، در کنال ناامید و تاسف با پیغام اخطار در مورد ثبت نبودن در سامانه همتا روبرو شده‌اند. برای عده‌ای از افراد به دلیل بی‌توجهی به این اخطار، گوشی به شکل کامل از شبکه خارج شده است.

 

جواب: سامانه رجیستری می‌گوید: «تغییر سهوی شناسه IMEI گوشی، پس از تعمیریک امر عادی است و در این مورد صاحب گوشی باید از تعمیرکار بخواهد شناسه گوشی را به حالت قبل تغییر دهد. تعمیرکاران تلفن همراه باید توجه داشته باشند که شناسه IMEI تلفن همراه تحت هیچ عنوانی پس از ارائه خدمات سخت‌افزاری و نرم‌افزاری نباید تغییر کند و اگر به هر دلیل شناسه IMEI تغییر کرد، تعمیرکار باید شناسه اصلی گوشی را که روی جعبه یا بدنه گوشی درجه شده، دوباره روی گوشی بارگذاری کند. مالک گوشی نیز در هنگام تحویل گوشی باید با شماره‌گیری *#۰۶#مطابقت داشتن شناسه جعبه و شناسه گوشی را چک کرده و از تغییر نکرده شناسه اطمینان حاصل کند.

سامانه رجیستری جوابم را نمی‌دهد؛ تا کی صبر کنم؟
کاربرانی که یک گوشی موبایل تازه خریده‌اند، می‌گویند گوشی را ثبت کرده‌اند، اما کد فعالسازی از سوی سامانه همتا برایشان ارسال نشده تا بتوانند گوشیرا فعال کنن». آن‌ها نمی‌دانند چه مقدار زمان لازم است تا کد فعالسازی از سوی ارسال شود. در این مدت باید چه کنند؟

 

جواب: کمیته اجرای رجیستریدر پاسخ به این سوال می‌گوید: «بلافاصله بعد از ثبت در همتا کد فعالسازی ارسال می‌شود، مگر اینکه در اطلاعات ثبت شده مشکل وجود داشته باشد. در این صورت موضوع در دست بررسی قرار می‌گیرد و پس از تایید از سوی کارشناس کد فعالسازی ارسال می‌شود. افراد در صورت دریافتنکردن کد فعالسازی بعد از یک هفته باید با مرکز تماس همتا به شماره ۰۹۶۳۶۶ تماس بگیرند.»