مهدی لطفی پناه| در مقالات پیشینِ نگارندۀ همین مقاله، افزونههای متعددی از جمله رید کیوب معرفی شده بودند که هر کدام ارزش و جایگاه ویژهای در کسب علم مدرن داشته اند که قدرت و پشتوانه خود را از فروشگاه کرومِ گوگل دریافت میکردند.
به اعتقاد نگارنده موضوع افزونه ها، امروزه موضوعی ویژه و کاربردی برای پژوهشگران است که غفلت از آنها زمان و انرژی ایشان را هدر خواهد داد و اهمیّت آنها تا بدانجا گسترده و حیاتی شده است که سایت Web of Science نیز از کاربرد یکی از این افزونهها غافل نشده و به بهره برداری از آن اقدام کرده است. Web of Science به پژوهشگران سراسر جهان پیشنهاد میدهد تا استفاده از یکی از مهمترین افزونههای گوگل کروم یعنی «کوپرنیو» را از دست ندهند.
افزونهای ارزشمند، با رتبه ۴.۸ ستاره از ۵ ستاره در فضای اینترنت؛ افزونهای که میتواند با ایجاد یکپارچگی در اطلاعات علمی موجود در سایتهایی همچون پاب مد، گوگل اسکولار و بیست هزار سایت علمی دیگر همچون Science Direct و JSTOR و Springer، یک توربو شارژ بی نظیر در جستجوی اطلاعات برای پژوهشگرانی باشد که ارزش صرفه جویی در زمان را در کسب اطلاعات کامل علمی درک میکنند.
«کوپرنیو» افزونه مرورگری است که در هنگام جستجو و مرور اطلاعات، بهترین فایل «پی دی اف» موجود از مقالات علمی را فوراً پیدا میکند. در واقع «کوپرنیو» کلیه پایگاههای اطلاعاتی باز را که پژوهشگر یا کتابداری به آنها دسترسی دارد، در یک صفحه و بدون تغییر مسیر و صرف زمان با یک کلیک مییابد؛ این موضوع از طریق ادغام کتابخانهای (Library Integration) حاصل میشود. کافیست تا هر شخصی با هر نوع ایمیلی (آکادمیک یا غیر آکادمیک) در سایت «کوپرنیو» ثبت نام کند و نام دانشگاه یا سازمانی که در آن مشغول به تحصیل یا فعالیت است را ذکر کند تا به همه پایگاههای اطلاعاتی دسترس پذیر و کلیه سرورهای پیش از چاپ (Pre-print Servers) در یک صفحه اینترنتی واحد دست یابد.
در واقع این افزونه راهی است تا به همه فایلهای «پی دی اف» در یکجا و با یک کلیک (بدون ورود به هر یک از سایتهای دسترسی اطلاعات، بدون تغییر مسیر در جستجوی اینترنتی، بدون تکرار در ورود نام کاربری و رمز سایتهایی که دسترسی دارید) دسترسی یابید. به بیانی دیگر پژوهشگران و به ویژه کتابداران میتوانند به طور خودکار به اطلاعاتِ سایتِ دانشگاه یا سازمانی که اشتراک دارند در همان صفحه اینترنتی که هستند، بدون انتخاب لینک جدید، بر روی اطلاعات کلیک کنند و فایل مورد نظر که معمولاً یک فایل «پی دی اف» است را از مخازن اطلاعاتی مشاهده و دانلود کنند.
قابلیت دیگر این افزونه این است که در هر مکان و زمانی قابل استفاده است: در منزل، محل کار، داخل دانشکده، در سالن کنفرانس و یا حتّی در ساحل؛ بنابراین میتوانید کتابخانه دانشگاهی خود را در هر جایی که میروید به همراه داشته باشید.
قابلیت دیگر این افزونه این است که دیگر با صفحاتی که لینکهای آنها خراب هستند روبرو نخواهید شد و نیازی به استفاده از VPN نیست؛ در ضمن از جستجوهای بی مورد در گوگل نیز رهایی مییابید.
«کوپرنیو» به طور اتوماتیک کلیّه فایلهای دانلود شده شما را در فضایی قابل جستجو (فضای ابری) به نام Locker (قفسه) ذخیره میکند تا چنانچه در مکان و یا زمانی دیگر و بدون رایانه شخصی خود بودید بتوانید فایلهای دانلود شده خود را بیابید و مطالعه کنید.
«کوپرنیو» بخشی از سایت تجزیه و تحلیل اطلاعات علمی یعنی Clarivate Analytics است که منابع و برندهای معتبری همچون Web of Science و EndNote را پشتیبانی میکند. آخرین به روز رسانی این افزونه در تاریخ ۱۷ ژانویه ۲۰۱۹ با حجم ۲۶/۱ مگابایت به زبان انگلیسی انجام گرفته است.
نگارنده به همه اقشار علمی کشور توصیه میکند تا نسبت به نصب این افزونۀ ارزشمند که توسط محققان سراسر جهان استفاده میشود اقدام کنند. چرا که با نصب این افزونه، به طور باورنکردنی و فوراً به فایلهای مورد نیازی که فکر نمیکنید دسترسی داشته باشید، دسترسی مییابید و میتوانید به طور آفلاین و آنلاین از آنها استفاده کنید.
نسخه جدید، حرفهای و پریمیوم (قابل پرداخت) این افزونه در آیندهای نزدیک به بازار خواهد آمد.
*کارشناس ارشد علوم کتابداری و اطلاع رسانی پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران. پژوهشگاه رویان.