میانگین تورم در ۴۰ سال اخیر چقدر است؟

میانگین تورم طی سال‌های بعد از انقلاب به طور متوسط حدودا ۱۸درصد بوده است، ولی این نرخ طی سال‌های مختلف با نوسان مواجه بوده است.

به گزارش خبرآنلاین، سازمان برنامه و بودجه در گزارشی متوسط نرخ تورم در ۴۰ سال اخیر را ۱۸ درصد اعلام کرده است.

تورم یکی از دیرپاترین مشکلات اقتصادی ایران تلقی می‌شود. پیش از پیروزی انقلاب نیز وابستگی به نفت از یک سو و رشد نقدینگی از سوی دیگر در کنار دیگر عوامل رشد تورم را رقم می‌زدند.

هر چند در چهل سال گذشته تورم نوسان‌های متعددی را پشت سر گذاشته است، اما بررسی‌ها نشان می‌دهد دولت یازدهم بهترین عملکرد را در کنترل نرخ تورم داشته است. در شرایط کنونی ایران در معرض خیز دوباره تورم قرار دارد، اما اعداد و ارقام از سال ۱۳۵۷ تا سال ۱۳۹۷ بیانگر نشان می‌دهد ایران در فاصله سال‌های ۱۳۹۲ تا ۱۳۹۶، آرام‌ترین دوره تورمی را پشت سر گذاشت.

در چهل سال اخیر عوامل برونزایی، چون تشدید تحریم موجبات افزایش نرخ تورم را فراهم می‌آوردند.

دولت جنگ

اقتصاد ایران در دوره جنگ عراق علیه ایران موقعیت متفاوت داشت. هر چند عامل برونزایی، چون جنگ به اقتصاد تحمیل شده بود، اما در این دوره تورم تک رقمی نیز میهمان اقتصاد ایران گشت. بررسی‌ها نشان می‌دهد در فاصله سال‌های ۱۳۵۷ تا ۱۳۶۷ بالاترین نرخ تورم حادث شده برابر با ۲۸.۹ درصد در سال ۱۳۶۷ بوده است. کمترین نرخ تورم در این دوره زمانی نیز برابر با ۶.۹ درصد در سال ۱۳۶۴ اتفاق افتاد.

دولت سازندگی

دولت سازندگی در فاصله سال‌های ۱۳۶۸ تا خرداد ۱۳۷۶فعالیت کرد. در این دوره زمانی سیاست‌های اتخاذ شده برای سازندگی، در قالب سیاست‌هایی موسوم به "تعدیل اقتصادی" خود را در نرخ تورم نیز نشان داد. عقب نشینی از سیاست تعدیل در سال‌های پایانی فعالیت دولت هاشمی هر چند نرخ تورم را تا حدی کنترل کرد، اما بالاترین تورم رخ داده در چهل سال اخیر را به نام دولت وی رقم زد. نوسازی اقتصاد ایران به اذعان بسیاری از کارشناسان در این دوره زمانی محقق شد و چهره اقتصاد ایران تغییراتی جدی را تجربه کرد.

بالاترین تورم رخ داده در این دوره زمانی در سال ۱۳۷۴ حاصل شد. نرخ تورم در این سال به ۴۹.۴ درصد افزایش یافت.

پایین‌ترین نرخ تورم در دولت سازندگی نیز به سال‌های ابتدایی فعالیت این دولت باز می‌گردد. سال ۱۳۶۹ از معدود سال‌هایی بود که اقتصاد ایران تورمی تک رقمی را شاهد بود. نرخ تورم در سال ۱۳۶۹ برابر با ۹ درصد اعلام شده است.

دولت اصلاحات

زمین بازی اینجا تغییر کرده بود. حالا دیگر صفحات سیاسی روزنامه‌ها خوراک بیشتری برای انتشار داشتند. سال‌های فعالیت دولت اصلاحات را می‌توان سال‌های آرام تورمی نامگذاری کرد. نرخ تورم در ثباتی قابل پیش بینی در دوره زمانی ۱۳۷۶ تا ۱۳۸۴ افزایش یافت. در دوره فعالیت ایت دولت، اما کاهش شدید قیمت نفت در میانه فعالیت زمینه را برای رشد تورم فراهم کرد. محدوده نوسان نرخ تورم در این سال‌های بین ۱۲ تا ۲۰ درصد بود. پایین‌ترین نرخ تورم در سال‌های فعالیت دولت اصلاحات به سال ۱۳۷۹ بر می‌گردد. در این سال نرخ تورم ۱۲.۹ درصد بود. سال ۱۳۷۸ نیز تورم با ثبت عدد ۲۰.۱ درصد، بالاترین تجربه تورمی دولت اصلاحات بود. در سال‌های ۱۳۷۹ تا ۱۳۸۳ نرخ تورم در محدوده ۱۲ تا ۱۵ درصدی در نوسان بود.

دولت مهرورز

سال‌های فعالیت دولت مهرورز را باید سال‌های طوفانی تورم در ایران دانست. تورم در این دوره زمانی یعنی فاصل سال‌های ۱۳۸۴ تا ۱۳۹۲ تغییر ماهیتی آشکار داد. پای تورم به کالا‌های مصرفی و روزمره مردم باز شده بود. در این سال‌ها تورم حادث بر کالا‌های مصرفی و خوراکی نرخی بسیار بالاتر از میانگین تورم عمومی کشور داشت. این شکل از تورم فشاری مضاعف را متوجه طبقه متوسط و فقیر جامعه می‌کند.

افزایش شدید نقدینگی در این دوره و رشد درآمد‌های نفتی که منجر به تزریق پول‌های فراوان به اقتصاد شد از یک سو و تشدید تحریم‌ها علیه ایران در سال‌های پایانی فعالیت دولت از سوی دیگر عامل محرک در افزایش نرخ تورم تلقی می‌شود.

اقتصاد ایران در این سال‌ها با فشار و نوسان‌های شدید روبرو بود. در رفتن لنگر نرخ ارز در سال‌های پایانی دولت دهم از مهمترین عوامل رشد قیمت‌ها تلقی می‌شود. بالاترین نرخ تورم ثبت شده در سال‌های فعالیت دولت احمدی نژاد برابر باد ۳۴.۷ درصد در سال ۱۳۹۲ است و پایین‌ترین نرخ تورم نیز در اولین سال فعالیت این دولت یعنی سال ۱۳۸۴ اتفاق افتاد. نرخ تورم در این سال برابر با ۱۰.۴ درصد بود. نکته اینجاست که کمترین نرخ تورم را دولت احمدی نژاد با دولت پیش از خود و بالاترین نرخ تورم را با دولت پس از خود شریک است.

دولت تدبیر و امید

دولت تدبیر و امید هنوز ماموریت خود را پایان نبرده است. صحبت از نرخ تورم، در شرایطی که امروز موج افزایش تورم اقتصاد ایران را تحت تاثیر قرار داده است، شاید کمی دشوارتر از قبل باشد. سال ۱۳۹۷ بی تردید در حافظه تاریخی ایران، سال افزایش شدید نرخ تورم ثبت خواهد شد.

بازگشت تحریم‌های آمریکا علیه ایران یا به عبارت دیگر تشدید تحریم‌ها عامل برونزایی بود که افزایش نرخ تورم را رقم زد، اما در عین حال باید توجه داشت رشد قیمت ارز نیز محرک جدی در این میان تلقی می‌شود. عامل ارز در همه دولت‌ها عاملی قابل بررسی در ردیابی نرخ تورم است.

در دوره‌های رشد تورم، افزایش قیمت ارز عامل مهمی تلقی می‌شود و این مهم بی تردید ناشی از سرکوب ارزی در دوره‌های گوناگون بوده است. دولت یازدهم در فاصله سال‌های ۱۳۹۲ تا ۱۳۹۶ توانست آرامشی تورمی را ایجاد کند. نرخ تورم در این چهار سال برای اولین بار کاهشی پیاپی و مستمر را تجربه کرد تا به قول برخی کارشناسان هسته سخت تورمی نیز شکافته شود. پایین‌ترین نرخ تورم در سال ۱۳۹۵ برابر با ۹ درصد و بالاترین نرخ تورم این دولت برابر با ۱۵.۶ درصد در سال ۱۳۹۳ گزارش شده است.

نوسان نرخ تورم در چهل سال اخیر را در این جدول ببینید: