«شینزو آبه» یا «آبه شینزو»؟

شینزو آبه یا آبه شینزو؟ کدام درست است؟ سوالی که برای رسانه‌ها در جریان سفر نخست‌وزیر ژاپن پیش آمده بود. معمولا در دنیا، ابتدا اسم کوچک و سپس فامیل نگارش می‌شود، اما این الگو در ژاپن، کره، ویتنام و چین برعکس است. رسانه‌ها با الگوی وارونه ویتنام، کره و چین کنار آمده‌اند؛ اما ژاپن مستثنی مانده است. همین موضوع دستمایه بررسی اکونومیست شده و به تحلیل آن پرداخته که چرا الگوی آوردن شهرت و بعد اسم درباره ژاپن رعایت نمی‌شود. خصوصا که مقامات دولتی ژاپن خواستار برخورد مشابه همانند سه کشور دیگر هستند.

به گزارش دنیای اقتصاد، جهان رهبر چین را شی‌جین‌پینگ می‌خواند. همتای او در کره شمالی به نام کیم جونگ اون معروف است. مردی که ویتنام شمالی را به استقلال رساند، تقریبا همیشه هوشی‌مینه نامیده می‌شود. در هر سه مورد نام خانوادگی در ابتدا آمده است و اسم کوچک در پس آن، یعنی همان‌طور که در چین، کره و ویتنام مرسوم است. این رسم در ژاپن نیز وجود دارد.

با وجود این اما انگلیسی‌زبانان نخست‌وزیر ژاپن را شینزو آبه می‌نامند و نه آبه شینزو. وزیر خارجه ژاپن، تارو کونو یا بهتر است بگوییم کونو تارو، این تناقض را مورد پرسش قرار داده است. وی می‌گوید: قصد دارد از رسانه‌های خارجی بخواهد که از روش ژاپنی‌ها در این مورد پیروی کنند.

موضوعی که موجب نارضایتی کونو شده، این نیست که غرب تلاش می‌کند استانداردهای خود را بر ژاپن تحمیل کند. وقتی که متیو پری، یک افسر نیروی دریایی آمریکا در سال ۱۸۵۴ ژاپن را مجبور به پایان بخشیدن به انزوای خودخواسته‌اش کرد، هیچ تردیدی درمورد نام مقامات ژاپنی‌ای که مورد تهدید قرار داده بود، نداشت.

پس از استرداد دوباره «میجی» در سال ۱۸۶۸،‌ درست زمانی که ژاپن با تقلید از نهادها و آداب غربی به‌سرعت به‌سوی مدرنیزه شدن پیش می‌رفت، نخبگان و خواص ژاپن به نفع خود دیدند که برای مصرف خارجی، ترتیب نام و نام خانوادگی خود را برعکس کنند. انگیزه آنها این بود که ژاپن را از دیگر نقاط آسیا مجزا کنند و این نشانه را صادر کنند که از وضعیت پیشرفته‌ای همچون غرب برخوردارند.

کونو سنگ ملی‌گرایی را بر سینه نمی‌زند. او انگلیسی را سلیس صحبت می‌کند و به‌شدت روشنفکر است. بنابراین مشکلش با این موضوع، از نوع ملی‌گرایانه نیست: حتی در اوج توسعه‌طلبی ژاپن در دوران جنگ جهانی دوم هم، ژاپنی‌ها با بدعتی که او اکنون آن را به چالش می‌کشد، مشکلی نداشتند. دولت و مردم نیز بر سر این موضوع دو دسته شده‌اند. برخی از نهادها همچون تیم ملی فوتبال ژاپن از پیش از این، نام خانوادگی را در ابتدا آورده‌اند.

موضوع اصلی، تصویر منحصربه‌فرد و گاهی زشت از فرهنگ ژاپن است که ملغمه‌ای است از شرق و غرب که نه تنها ریشه در دوران میجی دارد، بلکه به دوران تحت اشغال آمریکا پس از جنگ جهانی دوم نیز اشاره دارد. ژاپنی‌ها هم عاشق بیس‌بال هستند و هم شوگی (شطرنج ژاپنی). آنها هم سوشی دوست دارند و هم دونات. کونو این بحث را مطرح می‌کند که بازگشت به اصالت بومی باید طی زمان و طی مجموعه‌ای از رویدادها از جمله المپیک که سال آینده به میزبانی توکیو برگزار می‌شود، مشاهده شود. سایرین اما می‌گویند آداب و رسوم محلی ژاپن که تلفیقی است خونسردانه و ناخودآگاه از رسوم خارجی و داخلی، باید نمایش اصلی آن را تشکیل دهد.