اصلاح ساختار بودجه؛ دولت از این شش گروه مالیات بگیرد

فرارو- همواره یکی از آرزو‌های دولت‌ها در این این بوده که بتوانند از طریق سیاست‌های مالیاتی و همچنین افزایش صادرات غیر نفتی بودجه را تامین کنند و به اصطلاح در چاه‌های نفت را ببندند، اما با توجه به شرایطی که در دهه‌های اخیر بر ایران حاکم بوده، انجام چنین کاری نشدنی بوده است.

به گزارش فرارو؛ حال در شرایطی که آمریکا هر روز تحریم‌های یک جانبه خود را علیه ایران شدت بخشیده و فروش نفت به سختی صورت می‌گیرد، دولت قصد اصلاح ساختار بودجه را دارد، تا با تکیه بر درآمد‌های مالیاتی در وهله اول و همچنین افزایش میزان صادرات غیر نفتی در وهله دوم وابستگی بودجه به دلار‌های نفتی را روز به روز کاهش دهد، اقدامی که نیاز به رعایت الزامات و پیش شرط‌هایی دارد.

بهترین فرصت برای اصلاح ساختار مدیریت کشور
در همین رابطه محمد باقر نوبخت رئیس سازمان برنامه و بودجه با بیان اینکه بعد از اردیبهشت که معافیت خرید نفت کشور‌ها از ایران از سوی آمریکا با تشدید تحریم‌ها اعمال شد، گفت: فکر کردیم بهترین فرصت برای اصلاح ساختار مدیریت کشور همین زمان است تا وابستگی خود را به نفت کاهش دهیم لذا اصلاح ساختار بودجه‌ای برای پیدا کردن منابع جایگزین و رهایی از وابستگی به نفت در صدر کار‌ها قرار گرفت و در کنار این کار لازم است هزینه‌ها را هم کاهش دهیم.

این عضو کابینه دوازدهم افزود: در شرایط کنونی باید برخی ساختار‌ها اصلاح شود تا بتوانیم با مشکلات کمتری جامعه را مدیریت کنیم که در این راستا اصلاح ساختار بودجه‌ای کشور ضروری است، اگر بخواهیم اقتصاد بدون نفت را تجربه کنیم باید برخی ساختار‌ها در بودجه و مالیات اصلاح شود به همین بهانه برای تأمین منابع جایگزین نفت یک سری برنامه‌های کوتاه مدت و میان مدت پیش بینی شده تا بخشی از هزینه‌ها را کارآمد کنیم.

نوبخت با تاکید بر اینکه بودجه در یک نظام ۴ مرحله‌ای در مسیر دولت، سازمان برنامه و بودجه و مجلس تهیه و تصویب می‌شود تا توسط دستگاه‌های مختلف به اجرا درآید، اضافه کرد: در این راستا ۱۱ برنامه کوتاه مدت و ۱۳ برنامه میان مدت و در مجموع ۲۴ برنامه پیش بینی شده و اجرا خواهد شد.

کشور باید با مالیات اداره شود نه دلار‌های نفتی
در همین رابطه حسین راغفر کارشناس مسائل اقتصادی و عضو هیئت علمی دانشگاه الزهرا در گفتگو با فرارو با اشاره به این که سال هاست این قضیه گفته شده که باید نظام اقتصادی کشور بر مبنای مالیات‌ها اداره شود نه دلار‌های نفتی، اظهار داشت: کارشناسان اقتصادی و اساتید دانشگاه بار‌ها نوشتند که این امر باید اجرایی شود، اما این مسئله مورد توجه دولت و مجلس قرار نگرفت.

وی افزود: حال باید دید برنامه دولت در این زمنیه چیست و از طریق چه سیاست‌هایی می‌خواهد، درآمد‌های مالیاتی را جایگزین درآمد‌های نفتی کند این موضوع در ابتدا باید مشخص شود و سپس به مرحله اجرایی در آید.

شش گروه بزرگ مالیات نمی‌دهند
این استاد دانشگاه با تاکید بر اینکه شش گروه هستند که در حال حاضر به اصطلاح یارانه پنهان می‌گیرند و دولت به هیچ عنوان از آن‌ها مالیاتی که باید بگیرد را نمی‌گیرد، گفت: گروه اول که باید مالیات از آن‌ها اخذ شود، مالیات بر عایدی سرمایه است که به طور مثال می‌توان از خانه‌های خالی گرفته شود، اما دولت تعمدا این کار را نمی‌کند، در تیرماه سال ۹۳ دولت لایحه مالیات بر عایدی سرمایه را به مجلس برد، اما بعد از آن خود با همکاری بهارستان نشینان آن لایحه را از دستور کار خارج کردند.

راغفر دسته دوم را بنگاه‌های اقتصادی دانست که از منابع حاصل از رانت و همچنین حمایت‌های یارانه‌ای برخوردار هستنتد، اما مالیات نمی‌دهند و افزود: شرکت‌های پتروشیمی، فولادی و خودروساز‌ها از این دسته هستند، در همین رابطه سال گذشته ۱۷ شرکت خصولتی ۶۸ هزار میلیارد تومان سود خالص به جیب زدند که به هیچ عنوان به اندازه مکفی مالیات این سود را نپرداختند.

این کارشناس مسائل اقتصادی با تاکید بر اینکه دسته سوم، شرکت‌ها و اشخاصی هستند که معادن کشور را در اختیار دارند، افرود: این عده به هیچ وجه با توجه به درآمد و عایدی که دارند مالیات نمی‌دهند و حق مالکیتی که می‌پردازند با حجم سودی که می‌برند هیچ گونه تناسخی ندارد.

وی همچنین دسته چهارم را به گروه‌هایی نسبت داد که سال گذشته بیش از ۵۰۰ هزار میلیارد تومان ارز ۴۲۰۰ تومانی دریافت کردند و از رانت آن سود بردند، اما به هیچ وجهی ریالی مالیات آن را پرداخت نکردند.

راغفر دسته پنجم را شرکت‌های صادر کننده‌ای برشمرد که از بخشودگی‌ها و معافیت‌های مالیاتی بسیار خوبی بهره‌مند هستند و در این زمینه اضافه کرد: آن‌ها با توجه به درآمد‌های ارزی که در اختیار دارند، می‌بایست مالیات خود را نیز به دولت بدهند، اما از این کار استنکاف می‌کنند.

این استاد اقتصاد دسته ششم را نیز هر نهادی اعلام کرد به هر نحو و انحایی از بودجه عمومی سهم می‌برد، اما مالیات خود را نمی‌پردارد.

دولت تنها از تولید کننده واقعی مالیات می‌گیرد
راغفر افزود: دولت به جای اینکه از این شش دسته که به آن‌ها اشاره شد مالیات بستاند، از تولید کننده واقعی مالیات‌های سنگین می‌گیرد که این امر به تعمیق رکود بخش تولید و افزایش بیکاری منجر شده است.

این کارشناس اقتصادی ادامه داد: دولت قصد دارد یارانه‌های بخش انرژی، حمل و نقل و سلامت را قطع و یا کاهش دهد که این امر تبعات سهمگینی در پی دارد.

وی با تاکید بر اینکه هزینه‌های مردم طی سال گذشته بشدت به دلیل افزایش نرخ ارزش بالا رفت، اما در سالجاری تنها بین ۱۰ تا ۱۵ درصد درآمد‌های آن‌ها افزایش یافت، گفت: دولت و مجلس به طور کلی مسئولیت‌های اجتماعی خود را تعطیل کردند، در حالیکه بر اساس قانون اساسی، آموزش و پرورش رایگان و بهداشت و حمل و نقل ارزان از وظایف دولت است، اما دولت این موارد را انجام نمی‌دهد.

به گفته راغفر، اگر دولت بتواند از آن شش دسته مالیات بگیرد، آن زمان می‌توان بودجه را به طور کامل پوشش داد و دیگر به درآمد‌های نفتی متکی نبود و از سوی دیگر می‌تواند به وظایف ذاتی خود که در قانون اساسی ذکر شده عمل کند.