راز سر به مهر بیماری مرکل

«ماما مرکل» متوقف شدنی نیست. حتی بیماری اخیرش نیز نتوانسته از فعالیت‌های روزانه‌اش بکاهد و از این جهت خانم صدراعظم را باید نماد یک پروسی سختکوش و جدی دانست. با این حال بیماری او همچنان یک راز سر به مهر است. او به حفظ حریم خصوصی باور شدید و غلیظی دارد و به همین دلیل دوست ندارد کسی از زندگی شخصی‌اش آگاهی بیابد. آلمان‌ها به این نوع رفتار احترام می‌گذارند. شاید یکی از دلایلی که مردم توجهی به شایعات اخیر نداشته‌اند، این است که آنها همچنان به وی اطمینان دارند و می‌خواهند که با صلابت مسیر خود را تا پایان دوره‌اش ادامه دهد.

«ماما مرکل» متوقف شدنی نیست. آنگلا مرکل صدراعظم آلمان پس از آنکه برای دومین بار در یک محیط عمومی دچار لرزش غیرقابل کنترل شد، سوار بر هواپیما شد و مقصدی ۱۲ ساعته را طی کرد تا در ژاپن فرود‌ آید و دست‌کم ۱۰ ملاقات با رهبران دنیا از جمله دونالد ترامپ داشت و پس از ۲۰ ساعت گفت‌وگو و مذاکره این‌بار راه بروکسل را در پیش گرفت تا با همتایان خود در اتحادیه اروپا دیدار و گفت‌وگو داشته باشد.

به نوشته روزنامه نیویورک‌تایمز، استقامت چندین روز گذشته آنگلا مرکل نشان‌دهنده آن است که وی چگونه توانسته در بی‌شمار بحران‌هایی که در ۱۴ سال مسوولیتش با آنها روبه‌رو بوده است، خود را ثابت و بر آنها غلبه کند. اما این راز سلامتی مرکل، همچنان یک راز سر به مهر است و لرزش‌های مرکل محکم و آهنین با لرزش‌های حزبش و اتحادیه اروپا همزمان شده است.

استفن آندریاس کسدورف، در یادداشتی که در روزنامه تاگس-اشپیگل نوشته است، یادآور می‌شود: «وقتی آنگلا مرکل می‌لرزد، کل اتحادیه می‌لرزد.»

سریال‌های لرزش آنگلا مرکل در ۱۰ روز اخیر اتفاق افتاده است، اما وی دو سال پیش نیز در مکزیک چنین شرایطی را تجربه کرد، به همین دلیل سخت است علت اصلی لرزش‌ها را در کشوری که از حریم خصوصی به‌شدت مراقبت می‌کند، دریافت. مشاوران دهان قرص این ایده را مطرح کرده‌اند که لرزش دوم مرکل به‌دلیل مسائل روانی بوده و احتمالا وی به یاد لرزش اولش افتاده و تحت تاثیر آن لرزیده است. خود صدراعظم آلمان در ژاپن از پاسخ به سوالات درخصوص سلامتی‌اش طفره رفت و گفت چیز قابل عرضی ندارد که بگوید. او به خبرنگاران گفت که حالش عالی است و به گفته‌ای در این حد اکتفا کرد. اما در عمق، وقتی به مطلب نگریسته می‌شود لرزش‌های او سمبلی برای لرزش‌های حزبش در آلمان شده است.

در بروکسل، وی نتوانست برای لیست خود در ساختار قدرت اتحادیه اروپا توافقی به‌دست آورد و حتی افراد درجه ۲ وی نیز نتوانستند مشاغلی در ساختار اتحادیه اروپا به‌دست آورند. با این حال در ساعات پایانی مذاکرات در روز سه‌شنبه، نفوذ وی به‌عنوان یک آلمانی ثابت شد و اورسولا فون‌درلاین، وزیر دفاعش را به‌عنوان رئیس کمیسیون قدرتمند اروپا معرفی کرد. این درحالی است که در داخل آن موقعیت حزب وی تنزل کرده و پشت سر حزب لیبرال سبز قرار گرفته‌اند. آنگرت کرامپ کران‌بائر که پاییز سال گذشته جانشین آنگلا مرکل در راس حزب محافظه‌کار شد، در چند هفته اخیر به‌شدت با کاهش محبوبیت روبه‌رو شده و توانایی‌های وی برای رهبری حزب در انتخابات بعدی زیرسوال رفته است.

رقبای احتمالی، از جمله آرمین لاشه‌ت، رهبر بزرگ‌ترین ایالت پرجمعیت در راین وستفالیای شمالی، مارکوس شودر، رهبر محافظه‌کاران باواریایی که با مرکل هم همکاری حزبی در سطح ملی داشته است، گزینه‌های قوی‌تری برای صدراعظمی آلمان به‌حساب می‌آیند و اگر آنها بتوانند جایگاه کران‌بائر را به‌‌دست آورند به این کرسی خواهند رسید، چراکه در آلمان به‌طور سنتی رهبر حزب پیروز، صدراعظم آن کشور خواهد شد. درحال‌حاضر آنگلا مرکل که از برگزاری و سازماندهی انتخابات بعدی معاف است شاهد معکوس شدن محبوبیت کرا‌ن‌بائر است، شکاف بین صدراعظم آلمان و وی تقویت شده است.

زمانی که آنگلا مرکل در سال ۲۰۱۷ اعلام کرد که قصد دارد برای چهارمین‌بار برای صدراعظمی آلمان نامزد شود، او به صراحت اعلام کرد که اگر سلامتی‌اش به وی اجازه می‌دهد، نامزد خواهد شد. این درحالی است که هم‌اینک شاهد به صدا در آمدن زنگ متفاوتی هستیم. نیکو فرید، یادداشت‌نویس دویچه زایتونگ در مطلبی نوشت: «وقت عمل به قول رسیده است. او گفته بود که اگر مشکل فیزیکی محدودیت برایش ایجاد کند، کناره‌گیری خواهد کرد.» فرید در ادامه نوشت: «مردم می‌توانند به وی احترام بگذارند، درست همان‌طور که او باید به افکار عمومی احترام بگذارد و از سلامتی‌اش صحبت کند.»

برخی دیگر کمتر این‌گونه مهربانانه صحبت می‌کنند. کریستوفر شووینیکه، سردبیر مجله سیسرو موقعیت فعلی صدراعظم آلمان را با موقعیت رئیس‌جمهوری پیشین روسیه مقایسه می‌کند که برای چهار سال موضوع بیماری بوریس یلتسین را مخفی کردند. شووینیکه نوشت: «مردم سزاوار دانستن موضوع هستند. جایز نیست با آنها در حد مخفی‌کاری کرملین رفتار شود.»

آلمانی‌ها ذاتا از حریم خصوصی خود به شدت مراقبت می‌کنند و در این کشور سلامتی نیز جزو موضوعاتی است که به‌عنوان حریم خصوصی در نظر گرفته می‌شود. در دهه ۱۹۷۰، هلموت اشمیت، صدراعظم آلمان از افسردگی شدید و چندین بیماری دیگر رنج می‌برد و به‌رغم اینکه اطراف او روزنامه‌نگار زیاد بودند با این حال این موضوع هیچ وقت در سطح عمومی مورد بحث قرار نگرفت.

هلموت اشمیت که از مشکلات قلبی هم رنج می‌برد، چندین‌بار بی‌هوش در اتاق کار خود پیدا شده بود. دوباره اما هیچ مطلبی درخصوص بیماری صدراعظم پیشین آلمان منتشر نشد تا اینکه دوره وی تمام شد. بعد از آن درخصوص اعلام سلامتی سیاستمدارهای آلمانی کمی نرمش پدید آمد. فرانک والتر اشتان‌مایر، رئیس‌جمهوری آلمان به‌طور آشکار گفت که وی کلیه‌اش را به همسرش بخشیده است.

ولفگانگ شوبله، یکی از کارکشته‌های قانون‌گذاری و وزیر دارایی آلمان برای چندین دهه از ویلچیر استفاده می‌کرد. در نهایت نیز مالو دره‌یر، یکی از ۱۶ فرماندار ایالتی آلمان آشکار کرد که از بیماری شدید عصبی رنج می‌برد و گاهی اوقات بدن او به‌طور کل بی‌حس می‌شود.

نویسندگان شرح‌حال آنگلا مرکل می‌گویند که او به سطح بیشتری از حریم خصوصی باور دارد و تنها مربوط به حوزه سلامتی‌اش نمی‌شود. استفان کورنلیوس، نویسنده شرح‌حال زندگی مرکل و سردبیر خارجی دویچه زایتونگ می‌گوید: «هیچ پزشک مشخصی را به آنگلا مرکل نسبت نداده‌اند که درمانگر وی باشد. هیچ‌کس نمی‌داند دکتر وی کیست؟»

زمانی که لگن آنگلا مرکل در سال ۲۰۱۴ به‌دلیل اسکی شکست، گزارش شد که وی با نام جعلی در بیمارستان بستری شد. کورنلیوس تصریح می‌کند: «او یک پروسی سفت و سخت علیه خودش است. او یک روز را هم در این ۱۴ سال از دست نداده است.»

کورنلیوس می‌گوید: «وی پس از اینکه برای بار دوم دچار لرزش شد، ساعت ۸ صبح به وقت محلی و در بعد از ظهری به وقت آلمان به ژاپن رسید. او یک راست به سراغ ملاقات‌هایی که از پیش تدارک دیده شده بود رفت، این درحالی است که برخی از رهبران پس از اینکه به ژاپن رسیدند برای چرت زدن به اتاق‌هایشان رفتند.»

توجه بیش از حد مرکل به حریم خصوصی، در سایر زوایای زندگی‌اش نیز دیده می‌شود. همسر او یواخیم سائور کمتر شناخته شده است. او یک شیمیدان است و کمتر در عرصه‌های عمومی دیده می‌شود. تابستان گذشته وقتی مشخص شد که مرکل قصد ندارد همچون هر سال، به منظور کوهنوردی در آلپ، با همسرش به ایتالیا سفر کند، دلیل واضحی برای لغو سفرش نتوانستند پیدا کنند اما برخی می‌گویند که لغو این سفر به‌دلیل مشکلات جسمی‌اش بوده است اما برخی دیگر می‌گویند این اعتراضی به ایتالیایی‌ها به علت انتخاب سالوینی بوده است.

کورنلیوس می‌گوید که واقعا هیچ‌کس نمی‌تواند با قاطعیت علت آن را بیان کند. حتی برای چهار هفته نمی‌دانستند که مرکل کجا است تا اینکه وی را در یک فروشگاه در برلین مشاهده کردند. سپس کورنلیوس می‌پرسد: «چنین شرایطی را می‌توانید برای رئیس‌جمهوری آمریکا تصور کنید؟»

اگرچه ترامپ در مورد وضعیت سلامتی خودش اطلاعات دقیقی بیرون نداده است اما زمانی که هیلاری کلینتون در سال ۲۰۱۶ دچار ضعف و بی‌حالی شد و دخترش مجبور شد بگوید که وی را برای استراحت به خانه برده‌اند، در آمریکا توفانی به‌راه افتاد. «اویلین رول»، یکی دیگر از شرح‌حال نویسان مرکل می‌گوید: «برای چهار ماه مدام به همسر مرکل ایمیل می‌زده است تا با وی صحبت کند و او هر بار جواب رد می‌داده است. سرآخر وی گفت تنها به شرطی حاضر است مصاحبه کند که این مصاحبه در حوزه شیمی باشد.»

این نویسنده می‌افزاید: «این در واقع نوع دیگری از جواب رد می‌تواند باشد.» رول تصریح می‌کند: «مرکل از آغاز هم به حریم خصوصی توجه زیادی داشت. شما هرگز تصاویری از تعطیلات وی در رسانه‌ها نمی‌بینید که منتشر شود. این به آن دلیل است که وی می‌خواهد تمرکز بیشتری روی کارش داشته باشد. مردم زیادی در آلمان به این نوع رفتار احترام می‌گذارند.»

یکی دیگر از دلایلی که می‌توان مطرح کرد که آلمانی‌ها توجه چندانی به حرف و حدیث‌های مربوط به سلامتی وی نداشته‌اند این است که مردم این کشور همچنان به وی اطمینان دارند و می‌خواهند که با صلابت مسیر خود را تا پایان دوره‌اش ادامه دهد.