شورش کیسینجر ترک علیه سلطان

نخست‌وزیر سابق و متحد سابق رجب طیب اردوغان روز جمعه ۲۲ آذرماه گفت که در نظر دارد یک حزب سیاسی جدید تاسیس کند؛ چالشی که می‌تواند موجب شکاف در ائتلاف دولتی شده و ضربه‌ای سخت به فرصت‌های رهبر ترکیه برای انتخاب دوباره وارد آورد.

به گزارش دنیای اقتصاد، «کارلوتا گال» در گزارش ۱۳ دسامبر نیویورک تایمز نوشت که احمد داوود اوغلو که روزگاری متحد اردوغان بود و در دوران او وزیر خارجه ترکیه و سپس نخست‌وزیر شد روابط خود را با اردوغان گسست و این گسست رابطه، چالش مستقیم برای اردوغان است، چه داوود اوغلو وعده بازگشت به اصول و آرمان‌های اساسی حزب قدیمی‌شان را داده باشد.

او که در میان فریاد و غریو و هیاهوی حامیانش در هتل «بال روم» در آنکارا سخن می‌گفت از حزب آینده‌اش پرده‌برداری کرد و گفت: «آینده از آن ملت ما و از آن ترکیه است». او در جمع هوادارانش گفت که باید توجه خود را نه بر دردهای ناشی از شکاف‌های گذشته که بر وحدت و تضمین حقوق همگان در آینده متمرکز کنیم.

«علی باباجان» که او هم دومین متحد نزدیک اردوغان بود هم از حزب عدالت و توسعه استعفا داده و قرار است ظرف هفته‌های آینده از حزب جدید خود پرده‌برداری کند. گزارشگر نیویورک تایمز معتقد است که این دو جناح بریده از اردوغان تهدیدی فوری برای او نیستند، زیرا اردوغان در مدتی که در مسند قدرت بوده توانسته قدرت فراوانی را در دستان خود جمع کند به گونه‌ای که توانست سال گذشته سیستم پارلمانی کشور را به سیستم ریاستی تبدیل کند. دوران فعلی او در سال ۲۰۲۳ به پایان می‌رسد. اما هر چه باشد، این حرکت اولین گسست مهم در چارچوب حزب حاکم است و می‌تواند چشم‌انداز اردوغان برای حفظ قدرت را تضعیف کند. «علی بایراموغلو»، استاد دانشگاه و ستون‌نویسی که پیوندهای نزدیکی با حزب عدالت دارد می‌گوید: «اینها تاثیرات منفی‌ای بر حزب عدالت خواهند گذاشت». «کارلوتا گال»، گزارشگر نیویورک تایمز می‌افزاید، این دو چالشگر به مجموعه‌ای از احزاب مخالف خواهند پیوست که ائتلاف تاکتیکی‌شان موجب شکست اردوغان در پنج شهر از شهرهای بزرگ در انتخابات محلی در اوایل سال جاری شد از جمله در آنکارا و استانبول. مخالفان اردوغان می‌گویند شکست او در استانبول- زادگاه وی و پایگاه سیاسی اصلی‌اش- به مثابه آغاز پایان تسلط ۱۸ ساله او بر سیاست ترکیه است.

اردوغان می‌بیند که محبوبیت او در سه سال اخیر روندی نزولی گرفته است و این با توجه به بحران مالی، رکود اقتصادی و افت ارزش پول این کشور سرعت بیشتری به خود گرفته است. یک نظرسنجی که به تازگی انجام شد نشان می‌دهد محبوبیت اردوغان از نرخ ۴۱ درصدی در ژوئیه ۲۰۱۸ به ۳۳ درصد افت کرده است؛ این یعنی اگر او بخواهد بار دیگر برای انتخابات ریاست جمهوری نامزد شود باید اکثریت آرا را به دست آورد. یورش ارتش ترکیه به سوریه در اکتبر گذشته، که در داخل این کشور امری مطلوب تلقی می‌شد و حمایت مردمی داشت، باعث شد محبوبیت اردوغان در نظرسنجی‌ها اندکی بالا برود اما این نرخ بار دیگر و زمانی افت کرد که ترکیه به دلیل افزایش نابرابری اقتصادی وارد دوره‌ای از سختی اقتصادی شد. در هر حال، داوود اوغلو با اعلام حزب جدید خود وعده داد بسیاری از واژگون‌سازی‌های دوران حکومت اقتدارگرایانه اردوغان را اصلاح و تعدیل خواهد کرد و خواستار بازگشت به نظام پارلمانی، حاکمیت قانون و آزادی بیان شد.

اوغلو، ۶۰ ساله، یک استاد دانشگاه است که به یک ایدئولوگ اثرگذار در داخل حزب عدالت تبدیل شد و حامیان چشمگیری در اطراف کشور دارد. او که از سوی اردوغان در سال ۲۰۱۶ به حاشیه رانده شد تا ژوئن ۲۰۱۶ به حزب عدالت وفادار ماند (حزبی که داوود اوغلو خود یکی از پایه‌گذارانش بود) یعنی زمانی که او رسما از اردوغان به دلیل نحوه پرداختن او به انتخابات استانبول برید.

پس از اینکه نامزد اردوغان برای شهرداری استانبول در ماه مارس شکست خورد و او کوشید انتخابات را باطل اعلام کند، داود اوغلو «نقدی ویرانگر» از رهبری اردوغان منتشر کرد و به نحوه مدیریت اقتصاد از سوی او و تجمیع قدرت در دستانش به دلیل تغییر نظام پارلمانی به ریاستی تاخت.داود اوغلو همچنین به در دست گرفتن رهبری حزب از سوی برخی از «بازیگران خوش خدمت» تاخت. باباجان هم که از او با عنوان «وزیر دارایی موفق» یاد می‌شود در برهه‌ای معاون نخست‌وزیر شد و در دوران او بود که شکوفایی اقتصادی برای ترکیه به ارمغان آمد.

از او به‌عنوان یکی از دو بازویی یاد می‌شود که می‌تواند ترکیه را از بحران اقتصادی فعلی نجات دهد اما همواره مراقب بوده که انتقاد مستقیمی از اردوغان به عمل نیاورد.داود اوغلو و باباجان دو رقیب هستند که اختلافات گذشته‌شان باعث شده آنها نتوانند یک حزب مشترک داشته باشند اما تلاش‌هایشان از نزدیک رصد می‌شود چرا که ممکن است بتوانند پایگاه حمایتی اردوغان را به نفع خود مصادره کنند و کفه ترازوی مخالفان را به ضرر اردوغان سنگین کنند.