تصاویر کمتر دیده شده از مراسم خاکسپاری امام(ره)

فرارو- بی تردید یکی از تلخ‌ترین خاطرات ایرانیان در سال‌های پس از پیروزی انقلاب اسلامی رحلت امام خمینی (ره) است. خاطره تلخی که اکنون پس از سی و دو سال از وقوع آن، هنوز بسیاری از مردم یاد آن روز‌ها را درخاطر داشته و آن را با رسیدن ایام رحلت امام (ره) بازخوانی می‌کنند. خصوصا این که این خاطرات نگفته و نشنیده از زبان کسی باشد که مسئولیت مستقیم را در مراسم تدفین آن روح خدا بر عهده داشته است.

سردار خسرو عروج فرمانده پیشین سپاه حضرت، ولی امر (عج) که در سال‌های آخر دهه ۶۰ مسئولیت حفاظت از شخصیت‌ها را برعهده داشت، سال 91 در گفتگو با خراسان ناگفته‌هایی را از مراسم تدفین حضرت امام (ره) بیان می‌کند که با توجه به مسئولیت مستقیم سپاه تحت امراو در این کار خطیر، جالب و شنیدنی خواهد بود.

• نیروی مخصوص حضرت، ولی امر (عج) که من درآن زمان فرمانده آن‌ها بودم چه نیرویی بود و چه می‌کرد؟ یکی از یگان‌های سپاه پاسداران یگان نیروی مخصوص حضرت، ولی امر (عج) بود که چهار کار عمده حفاظت شخصیت‌ها در سراسر کشور، حفاظت از فرودگاه‌ها و هواپیما‌های کشور، به عنوان نیروی واکنش سریع نظام در مواقع حساس و حفاظت از دستاورد‌های انقلاب اسلامی همان طور که در کارکرد کل سپاه آمده را بر عهده داشت و مقر این نیرو نیز در شهر تهران قرار داشت.
• این سپاه از چهار یگان اصلی تشکیل می‌شد که متشکل از یگان حفاظت شخصیت ها، یگان حفاظت فرودگاه ها، تیپ ۶۶ هوابرد و لشکر ۶ ویژه پاسداران که در قالب نیرو‌های مخصوص، ولی امر (عج) قرار داشتند، بود. ۲ دلیل اصلی این که ماموریت حساس دفن امام (ره) را به ما سپردند این بود که اولا تقریبا همه محافظان و کسانی که توانایی انجام این کار را داشتند در این نیرو بودند و موضوع دوم اهمیت مراسم و این که تقریبا طبق برآورد‌ها در کار دفن، باید حدود ۱۰ میلیون نفر کنترل می‌شدند تا خاکسپاری پیکر امام (ره) به بهترین شکل انجام می‌شد. به این دلایل مهم این برنامه را تحویل نیروهای، ولی امر (عج) دادند که آن زمان من مسئول این نیرو‌ها بودم.
• پس از ارتحال حضرت امام (ره) تصمیم گرفته شد تا برای انجام مراسم وداع امت با ایشان و تحت مدیریت کمیته انقلاب اسلامی، پیکر مطهر امام (ره) به مدت دو روز و به صورتی که در تصاویر مشاهده کرده اید در مصلی تهران و در آن محفظه شیشه‌ای قرار بگیرد تا مردم ایشان را زیارت کنند. برای انجام مراسم کفن و دفن امام (ره) جلسه‌ای در شورای امنیت کشور و با حضور فرمانده وقت کل سپاه – محسن رضایی – در مقر وزارت کشور برگزار می‌شود. حدود ساعت ۷ شب قبل از دفن امام (ره) آقای رضایی با من تماس گرفت و گفت: طبق تصمیم شورای امنیت این مسئله به دلیل حساسیت کار به سپاه تحویل داده شده و من این ماموریت را به شما به عنوان فرمانده نیرو‌های مخصوص، ولی امر (عج) واگذار می‌کنم و شما باید امشب امور بهشت زهرا (س) را از کمیته تحویل گرفته و برای مراسم دفن امام (ره) در روز بعد برنامه ریزی کنید.
• همان شب بلافاصله یک تیم از نیرو‌های ویژه خود را به بهشت زهرا (س) اعزام کردم تا محل دفن را از فرمانده وقت کمیته تحویل بگیریم و برادران سپاه آنجا مستقر شوند. آن شب در حالی که همه نیرو‌ها و تجهیزات را برده بودیم و محل دفن هم مشخص شده بود به دلایل غیرقابل ذکر این کار انجام نشد و ما محل را تحویل نگرفتیم.
• زمان برای ما بسیار کوتاه بود و باید در همین زمان کوتاه برنامه ریزی انتقال پیکر مطهر امام (ره) به محل و چگونگی دفن و اطلاع رسانی به مردم را انجام می‌دادیم و این درحالی بود که ما با تقریبا ۱۰ میلیون نفر حول یک نقطه مواجه بودیم. اتفاقی کاملا بی نظیر و در شرایطی که ما امکانات پیشرفته حفاظتی در آن زمان نداشتیم که بتوانیم سدبندی و مانع گذاری کنیم. به نظر من این عین معجزه بود و کمک امام زمان (عج) و روح مطهر امام (ره) قدم به قدم در این کار به ما کمک می‌کرد.
• به هر تقدیر آن شب بهشت زهرا (س) تحویل سپاه نشد و فردای آن روز (۱۶ خرداد)، ۶ صبح روز دفن جلسه‌ای در بهشت زهرا (س) گذاشتیم تا با هماهنگی کمیته محل دفن تحویل سپاه شود. در آن جلسه که با حضور بیشترمسئولان برگزارشد من نظرم این بود که اعلام کنیم امروز دفن امام (ره) انجام نمی‌شود و دلیل این حرف من این بود که در این مدت کوتاه که هنوز پیکر امام (ره) به ما تحویل نشده نمی‌توانیم عملیات دفن را به خوبی انجام دهیم، در حین بحث و بررسی این مساله صدای هلی کوپتر آمد و دیدیم هلی کوپترحامل تابوت چوبی امام (ره) در حال فرود است و مردم به اسکی زیر هلی کوپتر چسبیده اند.
• به هر حال پس از این حادثه انتقال مسئولیت انجام شد و پس از آن رادیو اعلام کرد که پیکر امام صبح دفن نمی‌شود. از سوی دیگر این پیام رادیو و خبر‌های صبح به آقای هاشمی رئیس وقت مجلس رسیده بود و ایشان گفته بودند که کار نگه داشته شود تا بعدازظهر شخصا به محل بیایم. بعدازظهر آقای هاشمی و آقای موسوی اردبیلی آمدند و قبر و وضعیت را دیدند و به من گفتند برنامه شما چیست؟ من هم گفتم اولا باید چهار هلی کوپتر در اختیار ما باشد و ثانیا تابوت باید فلزی باشد و کلید داشته باشد. این ابتکاراتی بود که آن زمان به ذهن ما رسید و بعد برنامه ریزی فنی کردیم و ۲۰ نفر از برادران قوی جثه نیروی مخصوص انتخاب شدند تا این انتقال پیکر از هلی کوپتر تا قبر توسط آن‌ها انجام و خود من هم با کلید تابوت همراهشان باشم. در تصاویر تلویزیونی این نیرو‌ها را زیر تابوت با لباس استتار مخصوص نیروی، ولی امر (عج) مشاهده می‌کنید. طبق برنامه ما قرار بود تا مردم را به‌وسیله هلی کوپتر‌های خالی مشغول کنیم و در این فرصت که حداکثر ۲ دقیقه خواهد بود وقت برای دفن امام (ره) خواهیم داشت چراکه در غیر این‌صورت با فشاری که حدود دو میلیون نفر به نقطه قبر وارد خواهند کرد، عملا این کار نشدنی خواهد شد.
• ما به برادران گفتیم اگر بیش از ۲ دقیقه طول بکشد امکان دادن تلفات است ولذا سرعت عمل در این کار بسیار مهم است. همچنین چهار کانتینر را به صورت دو طبقه به هم دیگر جوش دادیم تا بلافاصله پس از دفن امام (ره) به سرعت روی قبر کشیده شود تا هم کسی به قبر دسترسی نداشته باشد وهم نتواند روی کانتینر‌ها رفته و یا آن‌ها را جابجا کند. البته باید همین جا بگویم که همه این کار‌ها و سختی‌ها به دلیل ابراز اراده فوق العاده مردم به امامشان بود و اینکه واقعا مردم خاک آن محل را به چشم کشیده بودند و عشق به امام (ره) همه را محو یک نقطه و آن هم قبر ایشان کرده بود.
• به لطف خدا تقریبا طبق محاسبات ما مراسم انجام شد. بعد از انجام برنامه ریزی‌ها و بررسی محل توسط مسئولان نظام، من به مقاماتی که آمده بودند از جمله مقام معظم رهبری، آقایان هاشمی، موسوی اردبیلی و سید احمد خمینی گفتم که ما با توجه به عملیات روانی که انجام داده بودیم و اعلامی که شده بود مبنی بر دفن نکردن امام (ره) در امروز و همچنین استفاده از چند هلی کوپترخالی؛ دو دقیقه وقت داریم برای کار تدفین. از اینجای کار به بعد به عقیده من یک ترکیبی از احساسات بود و عقل که باید با غلبه بر احساسات همه تلاش خود را برای انجام صحیح تدفین به کار گیریم. حتی یادم هست که آقای عبدا... نوری نماینده امام (ره) در سپاه آمد و گفت علما باید امام (ره) را دفن کنند که من گفتم در این شرایط امکانش نیست و این عملیاتی است که باید طبق برنامه اعلام شده عمل شود و کسی نباید در این کار دخالت کند. ما فقط به آقای ناطق نوری که هم از لحاظ فیزیک بدنی و هم روحیه شخصی قوی بودند اجازه دادیم داخل قبر شود و یک پیرمردی هم به نام مرحوم حاج آقای اربابی که شهید بهشتی و برخی علما را تلقین داده بود داخل قبر شود تا عمل تلقین امام (ره) را انجام دهد و این دو وارد قبر شدند.
• طبق برنامه بلافاصله با فرود هلی کوپتر اصلی، من به همراه ۲۰ نفر از نیرو‌های قوی و نترس نیروی مخصوص به سرعت زیر تابوت فلزی رفتیم و کلید تابوت هم دست خودم بود. حدود ۳۰ ثانیه طول کشید تا تابوت را به قبر رساندیم و خدا آقای اربابی را رحمت کند و عمر طولانی به آقای ناطق نوری بدهد که واقعا در این مرحله به نظر من از خود گذشتگی کردند چراکه در آن موج جمعیت و گرما و در حالی که ما مثل یک چتر روی قبر خیمه زده بودیم هرآن احتمال می‌دادم این دو نفر دچار خفگی شوند و از طرفی هم آقای اربابی به آرامی تلقین را انجام می‌داد و این کار را سخت‌تر می‌کرد.
• من وقتی در تابوت را باز کردم بوی بسیار خوشی از این پیکر بلند شد که من نمی‌دانم چه بویی بود و از نیرو‌های حاضر و آقای ناطق پرسیدم که شما هم این بو را استشمام کردید که تایید کردند و تا زمانی که کار تدفین به پایان رسید و سنگ لحد را گذاشتیم این بو همچنان به مشام می‌رسید.
• با توجه به زمان دفن امام (ره) در نیمه خرداد و در اوج گرمای ظهر یک ابری بالای سر ما آمد و مثل یک سایه عمل کرد و این درحالی بود که در نقاط دیگر آسمان ابری دیده نمی‌شد و همین مساله باعث شد تا در این نقطه دما کاهش پیداکرده و کمک بسیار مهمی به ما بود.
• انجام تدفین امام (ره) من و همه نیرو‌ها را به یاد روز‌های عملیات در جبهه انداخته بود. در زمان عملیات‌ها یک انگیزه مضاعفی در نیرو‌ها ایجاد می‌شد که این انگیزه از سوی خود خداست و این حالت و انگیزه را در این جا نیز احساس کردیم و نیرو‌ها نیز همین حال را داشتند و در این کار این احساس و انگیزه قوی بسیار مهم بود حتی برخی شخصیت‌ها قبل از آن می‌خواستند بیایند، اما تا به قبر نزدیک می‌شدند گریه می‌کردند و احساسات بر آن‌ها غلبه می‌کرد و این نکته مهمی بود که اگر کسی در این موقعیت حساس گریه کند و خود را ول کند به درد این عملیات نمی‌خورد.
• نزدیک ۳ دقیقه کار دفن به طول انجامید تا ما دست آقای ناطق و اربابی را گرفتیم و خارج شدند و ۲ دقیقه هم طول کشید تا با جرثقیل که آماده شده بود کانتینر‌ها را روی قبر کشیدیم.
• این مراسم در مجموع ۷ دقیقه به طول انجامید و خدا را شکر به خوبی به پایان رسید؛ شخصیت‌هایی هم که در جایگاه حضور داشتند از جمله مقام معظم رهبری، آقای هاشمی، آقای موسوی اردبیلی، سید احمد آقا و... دخالت نکردند، چون حال مناسبی نداشتند و خوشبختانه همگی در انتها راضی بودند و تشکر کردند.