ویتامین کا چیست و پایین بودن آن روی بیماران کووید ۱۹ اثر می‌گذارد؟

ویتامین کا زمانی در خبر‌ها آمد که پژوهشی در هلند نشان داد رابطه‌ای میان وضعیت بد بیماران کووید ۱۹ و پایین بودن میزان ویتامین کا در این بیماران وجود دارد. اما ویتامین کا چیست و از مشاهدات و پژوهش‌های جدید چه یاد می‌گیریم؟

به گزارش بی بی سی، ویتامین کا به گروهی از ویتامین‌ها گفته می‌شود که در انعقاد خون نقش دارند. کا مخفف واژهٔ لخته‌شدن یا انعقاد به زبان آلمانی است که با حرف کا شروع می‌شود. ویتامین کا پروتئینی را که برای لخته‌شدن طبیعی خون لازم است فعال می‌کند و این پروتئین به بهبود زخم‌ها و جلوگیری از خون‌ریز‌ی بیشتر کمک می‌کند.

به بسیاری از نوزادان ویتامین کا تزریق می‌شود تا جلوی بیماری خطرناک، اما نادر خونی را بگیرند. این کار برای این است که در بیشتر نوزادان میزان ویتامین کا پایین است.

شواهدی مبنی بر فواید دیگر ویتامین کا وجود دارد از جمله بهبود وضعیت استخوان‌ها و قلب. هر چند هنوز برای نظر قطعی در این مورد نیاز به پژوهش‌های بیشتری است.

سبزی‌های برگ‌سبز، مثل کلم و اسفناج منابع خوبی برای ویتامین کا ۱ هستند

"ویتامین کا" اشاره به دو گروه کوچک از ویتامین‌ها دارد، این دو گروه اصلی، کا۱ (فیلوکینون) و کا۲ (مناکینون) است. هر دو کارکرد مشابهی دارند هر چند هنوز پژوهش‌های بسیاری لازم است تا تفاوت میان این دو به درستی دریافته شود. ویتامین کا۲ نسبت به کا۱ بهتر جذب می‌شود و مدت زمان طولانی‌تری در بدن ذخیره می‌شود، اما بدن شما می‌تواند مقداری از ویتامین کا۱ که می‌خورید را به کا۲ تبدیل کند.

کا۱ بیشتر در سبزی‌های برگ سبز مانند کلم، اسفناج و بروکلی وجود دارد و از طرف خدمات بهداشت ملی بریتانیا (ان‌اچ‌اس) به عنوان گونهٔ اصلی خوراکی ویتامین کا شناخته شده است. پژوهشی دریافته است که ویتامین کا۲ در بعضی از انواع پنیر‌های هلندی و فرانسوی وجود دارد البته مقدار آن نسبی است و بستگی به نوع پنیر، زمان عمل آمدن آن و میزان چربی و ناحیهٔ جغرافیایی تولید آن دارد. پنیر‌های پر‌چربی وکهنه میزان بیشتری کا۲دارند، پنیر کامامبر، گودا و ادامر مقدار زیادی ویتامین کا۲ دارند.

ویتامین کا محلول در چربی است به این معنی که زمانی بهتر جذب می‌شود که همراه با غذا‌های دارای چربی سالم مصرف شود؛ مانند روغن زیتون، ماهی‌های روغنی، دانه‌های خوراکی و میوه‌های مغز‌دار. خیلی از منابع ویتامین کا۲ دارای چربی هستند، اما وقتی سبزی‌های برگ سبز را می‌خورید یادتان باشد که کمی چربی به غذای خود اضافه کنید. تای ایبیتوی، مشاور رسمی تغذیه و رژیم‌غذایی می‌گوید: "بهترین راه برای کمک به جذب ویتامین کا اضافه کردن کمی روغن زیتون به غذاست".

بزرگسالان روزانه به حدود ۱ میکروگرم (μg) ویتامین کا به ازای هر کیلوگرم وزن بدن نیاز دارند. نیاز بیشتر افراد به این ویتامین از طریق رژیم غذایی آن‌ها تأمین می‌شود. ایبیتوی می‌گوید "این ویتامین در غذایی که می‌خوریم به وفور یافت می‌شود. به همین دلیل در میان بزرگسالان بریتانیا کمبود ویتامین کا نادر است". بعضی افراد بیماری‌هایی دارند که باعث می‌شود در معرض خطر کمبود ویتامین کا قرار گیرند برای مثال اختلال در جذب چربی.

ویتامین کا می‌تواند در بدن ذخیره شود. خدمات بهداشت ملی بریتانیا (ان اچ اس) توصیه می‌کند اگر از مکمل‌های غذایی ویتامین کا استفاده می‌کنید باید مراقب باشید، چون مقدار زیاد آن به بدن آسیب می‌رساند. هر چند مصرف ۱ میلی‌گرم یا کمتر از آن در روز بعید است که آسیبی برساند. افرادی که دارو‌های رقیق‌کنندهٔ خون مانند وارفارین مصرف می‌کنند نباید مکمل‌های غذایی ویتامین کا را بدون مشورت با پزشک مصرف کنند. هم‌چنین باید از خوردن مواد‌غذایی دارای ویتامین کا به مقدار زیاد خودداری کنند، چون جلوی عملکرد صحیح دارو را می‌گیرد.

پژوهشی نشان داده است که بعضی پنیر‌ها از جمله کامامبر، دارای ویتامین کا۲ هستند

ویتامین کا و یافته‌های کوویدـ۱۹

حالا بپردازیم به پژوهشی در هلند که نشان داد در میان بیماران مبتلا به کوویدـ۱۹ کسانی که کمبود ویتامین کا دارند عوارض شدیدتری نسبت به کسانی که مقدار کافی ویتامین کا مصرف می‌کنند، نشان می‌دهند.

این پژوهش به بررسی ویتامین کا پرداخت تا دریابند آیا این مادهٔ غذایی نقشی در محافظت بافت‌های کشسان موجود در ریه‌ها دارد که ویروس به آن حمله می‌کند.

ایبیتوی توضیح می‌دهد که از بین رفتن بافت کشسان باعث می‌شود "افراد احساس کنند به سختی نفس می‌کشند و نشانه‌های تنگی‌نفس پیدا می‌کنند". البته کوویدـ۱۹ به دلیل عفونت و التهاب باعث ایجاد لخته‌های خونی می‌شود و ویتامین کا هم به ایجاد لخته‌های خونی کمک می‌کند، در نتیجه این پژوهش باعث بروز بحث و گفتگو‌هایی در مجامع علمی شد.

با اینکه نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که ممکن است ارتباطی میان کمبود ویتامین کا و پیامد‌های بدتر در بیماری کوویدـ۱۹ باشد، ایبیتوی می‌گوید که این پژوهش بر مبنای مشاهدات است و ممکن است در آن مغالطهٔ "علت شمردن مقارن" اتفاق افتاده باشد (چه بسا که هم‌زمانی دو حادثه به دلیل علت سومی باشد). پژوهشگران در پی اجرای آزمایش‌های مداخله‌ای هستند تا دریابند آیا مکمل غذایی ویتامین کا می‌تواند به بهبود وضعیت بیماران کوویدـ۱۹ کمک کند.

رژیم غذایی متعادل برای تقویت سیستم ایمنی بدن مهم است و تغذیهٔ بد آن را تضعیف می‌کند.

تلاش کنید تا انواع مختلفی از میوه‌ها و سبزی‌ها را بخورید تا اطمینان پیدا کنید که همهٔ مواد لازم و مورد نیاز برای سیستم ایمنی خود را مصرف کرده‌اید.

سارا استانر، مدیر علمی بنیاد تغذیهٔ بریتانیا می‌گوید: "هر ریز‌مغذی نقش ویژه‌ای بر سیستم ایمنی ما دارد، یکی از آن‌ها را قهرمان نکنیم".