سه ستون دیپلماسی بایدن

در فاصله حدود یک هفته تا انتخابات ریاست‌جمهوری ایالات‌متحده، سیاست خارجی این کشور در صورت پیروزی جو‌بایدن، نامزد دموکرات‌ها، همچنان محل تحلیل و گمانه‌زنی است. اگرچه بر‌اساس نظر‌سنجی موسسه پیو، مساله سیاست‌خارجی از اهمیت بسیار اندکی برای رای‌دهندگان آمریکایی برخوردار است، اما بی‌تردید جهت‌گیری دیپلماسی واشنگتن برای ساکنان دیگر نقاط جهان از اثر‌گذاری بالایی برخوردار است و ارتباط مستقیمی با زندگی آنان دارد.

دنیای‌اقتصاد در ادامه می‌نویسد: بایدن در یادداشتی که در شماره مارس و آوریل نشریه فارن افرز با عنوان «چرا آمریکا باید دوباره رهبری (جهان) را برعهده بگیرد» منتشر شده، به تشریح سیاست‌خارجی دولت احتمالی‌اش پرداخته است. او که به نسل سیاست‌مداران کلاسیک آمریکایی تعلق دارد در این مقاله به صراحت اعلام می‌کند که در صورت پیروزی، سیاست «اول آمریکا»‌ی دونالد ترامپ را رها و تلاش خواهد کرد تا نقش رهبری ایالات‌متحده در جهان را که در دوره ترامپ و حتی سلف او یعنی باراک‌اوباما کمرنگ شده‌بود، احیا کند.

بایدن بر این باور است که سیاست «اول آمریکا»‌ی ترامپ در عمل، منجر به «آمریکای تنها» شده‌است. معاون رئیس‌جمهور پیشین ایالات‌متحده همچنین وعده داده که به فوریت به پیمان آب و هوایی پاریس بازگردد و روند خروج واشنگتن از سازمان بهداشت جهانی را متوقف کند. بازگشت به برجام، حمایت دیپلماتیک از سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو)، افزایش فشار‌ها بر عربستان‌سعودی و پایان حمایت از این کشور در جنگ با یمن از دیگر وعده‌های این سیاست‌مدار کهنه‌کار است.

هیچ رئیس‌جمهوری در ایالات‌متحده پس از جورج بوش پدر به اندازه بایدن (در صورت پیروزی احتمالی) علاقه به مداخله در امور جهان و احیای رهبری آمریکا و به ویژه ترمیم شکاف دو سوی آتلانتیک را ندارد.

متحدان اروپایی آمریکا هم آرزو دارند با پیروزی بایدن خطر زوال «نظم بین‌المللی لیبرال» و همین طور یک‌جانبه‌گرایی کمرنگ شود. در چارچوب تحقق این هدف یعنی احیای نقش رهبری آمریکا، سیاست‌خارجی بایدن بر سه ستون استوار است: دموکراسی، بازدارندگی و تقویت داخلی. Democracy, Deterrence, Domestic که در ادبیات سیاسی از آن به‌عنوان ۳ D یاد می‌کنند.

دموکراسی: بایدن در یادداشت‌هایی که نگاشته تاکید کرده که گام‌های فوری برای بازسازی دموکراسی آمریکایی بر‌خواهد داشت. او مدعی است که باید روحی تازه به کالبد دموکراسی این کشور دمیده شود. بر همین اساس بایدن بر توانایی آمریکا برای تبدیل شدن به یک قدرت پیشرو در جهان و همچنین برداشتن گام‌های مهم در داخل از جمله بازسازی نظام آموزشی، اصلاحات در نظام قضایی و بازگرداندن شفافیت و مسوولیت‌پذیری به دولت فدرال تاکید دارد.

معاون رئیس‌جمهور سابق آمریکا گفته که قصد دارد در اولین سال ریاست‌جمهوری خود، نشستی در سطح سران کشور‌های دموکراتیک و متحد آمریکا برگزار کند و «دموکراسی» را در صدر یک برنامه جهانی قرار خواهد داد.

آنتونی بلینکن، مشاور قدیمی بایدن و معاون سابق وزیر خارجه ایالات متحده در یادداشتی که ۴ ژانویه ۲۰۱۹ برای اندیشکده بروکینگز نوشته تاکید کرده است که بایدن قصد دارد بین کشور‌های دموکراتیک همگرایی ایجاد و به نوعی یک «اتحادیه دموکراسی‌ها» را تشکیل دهد. بایدن نیز در یادداشت خود برای فارن افرز با اشاره به این موضوع مدعی می‌شود برخلاف ترامپ که آغوش خود را روی دیکتاتور‌ها باز کرده‌بود، ایالات‌متحده باید به دموکراسی‌ها روی خوش نشان دهد و آنان را با محوریت آمریکا متحد کند.

او که به‌طور مرتب چین را تهدید شماره یک برای آمریکا توصیف می‌کند در همان یادداشت می‌نویسد آمریکا به تنهایی یک چهارم تولید ناخالص داخلی جهان را در اختیار دارد و با اتحاد با «دموکراسی»‌های جهان این عدد به نیمی از تولید ناخالص داخلی افزایش خواهد یافت. در این صورت چین نمی‌تواند تجارت با نیمی از جهان را نادیده بگیرد و همین موضوع سبب خواهد شد تا آمریکا و متحدانش اهرم‌های لازم را برای پیشبرد اهداف و ارزش‌های خود در اختیار داشته باشند و چین را مهار کنند.

به‌طور خلاصه می‌توان گفت بایدن در دوره ریاست‌جمهوری خود تلاش خواهد کرد تا از مساله «دموکراسی» به‌عنوان یکی از ابزار‌ها و مولفه‌های قدرت نرم آمریکا برای احیای نقش رهبری این کشور در جهان استفاده‌کند. در واقع دموکراسی برای بایدن ابزاری است که او برای پیشبرد اهداف خود با هدف مهار چین از آن بهره می‌جوید.

بازدارندگی: نامزد دموکرات به‌طور قطع به سیاست بازدارندگی جنگ سرد باز‌خواهد گشت؛ اما با اقتضائات قرن بیست‌ویکمی آن. اگر در دوران جنگ سرد، مساله اصلی در بازدارندگی متقابل تعداد موشک‌های طرفین بود، امروز و به اعتقاد مشاوران سیاست‌خارجی و امنیتی بایدن، این بازدارندگی باید با استفاده از تاکتیک‌های هوشمندانه‌تر باشد تا تهدیدات دشمنان آمریکا را خنثی کند.

خانم میشله فلورنوی، که از او به‌عنوان نامزد شماره یک تصدی سمت وزارت دفاع ایالات‌متحده در صورت پیروزی بایدن نام برده می‌شودمعتقد است که واشنگتن باید قدم‌های قاطعی برای احیای یک بازدارندگی قابل اتکا در برابر تهدیدات علیه خود، به ویژه چین بردارد. او معتقد است که برای تحقق این هدف، کاخ سفید باید محاسبه هزینه-فایده پکن را در مواقعی که چین اقدامات تهاجمی اتخاذ می‌کند، تغییر دهد.

اگرچه بایدن از طرفداران مداخله آمریکا در نقاط حساس جهان به شمار می‌رود؛ اما این مداخله لزوما به مفهوم مداخله سخت و اعزام نیرو به مناطق دیگر جهان مانند افغانستان و سوریه نیست؛ بلکه آنگونه که ادعا می‌کند این مداخله باید مبتنی بر تاکتیک‌های هوشمندانه‌تر باشد. به همین دلیل است که او در مواضع متعددی که اعلان کرده تاکید دارد که مداخله نظامی همچنان روی میز، اما آخرین گزینه است و باید از دیپلماسی به‌عنوان اولین و مهم‌ترین ابزار بهره جست.

فلورنوی به‌طور مشخص بر افزایش سرمایه‌گذاری پنتاگون در زمینه فن‌آوری‌های جدید و اتخاذ تدابیری با هدف ایجاد یک بازدارندگی «هوشمند» تاکید دارد.

تقویت داخلی: اصل سوم سیاست خارجی بایدن بر «افزایش سرمایه‌گذاری داخلی» با هدف بازسازی ایالات‌متحده استوار است. جیک سالیوان، مشاور سابق امنیت ملی بایدن و همین طور جنیفر هریس، که در دوره اوباما در وزارت خارجه آمریکا فعالیت می‌کرد در یادداشتی که هفتم فوریه سال ۲۰۲۰ در نشریه فارن پالیسی با عنوان «آمریکا به یک فلسفه جدید اقتصادی نیاز دارد. متخصصان سیاست خارجی کمک کنند» افزایش سرمایه‌گذاری را به تهدید چین پیوند می‌دهند و استدلال می‌کنند که تقویت اقتصاد ملی آمریکا می‌تواند به شکل‌دهی اقتصاد جهانی منجر شود و نقش پکن در این زمینه را کمرنگ کند.

بر اساس این دیدگاه ایالات‌متحده باید سرمایه‌گذاری گسترده‌ای در زمینه تکنولوژی، نوآوری و آموزش انجام دهد و برای تحقق این ایده باید شکاف‌های عمیق و نمایان جنسیتی و نژادی از بین برود.

بایدن بر «تجارت منصفانه» به جای «تجارت آزاد» تاکید دارد و می‌گوید که ۹۵ درصد مردم جهان در خارج از مرز‌های این کشور زندگی می‌کنند و ایالات‌متحده می‌خواهد به بازار‌های آنان دست یابد، بنابر‌این باید با سرمایه‌گذاری گسترده در داخل بهترین کالا‌ها ساخته شود.

این سیاست‌مدار کهنه‌کار به صراحت می‌گوید تا زمانی که در داخل آمریکا سرمایه‌گذاری‌های گسترده انجام و این کشور بیش از گذشته تجهیز نشود، وارد هیچ توافق تجاری جدیدی نخواهد شد. او همچنین تاکید دارد تنها در این شرایط می‌توان اثر‌گذاری مناسبی در تجارت جهانی داشت بنابر‌این باید موانع تجاری از جمله اعمال تعرفه‌ها را که به نوعی جریمه برای طبقه متوسط آمریکایی و همچنین متحدان آمریکا محسوب می‌شود حذف کرد و به روند خطرناک «حمایت‌گرایی» پایان داد.