لطف ۵۰ میلیاردی به تلویزیون

در مورد حق پخش تلویزیونی به دفعات صحبت شده است. صداوسیمای ایران مثل همه جای دنیا باید پول پخش مسابقات فوتبال را به برگزارکنندگان بپردازد، اما زیر بار این تکلیف نمی‌رود. در این شرایط فوتبال برای تلویزیون نقش دکان دو نبش بسیار سودآور را بازی می‌کند؛ از یک طرف صداوسیما با پخش مسابقات مهم مخاطب جذب می‌کند، از سوی دیگر به واسطه پخش آگهی‌های تبلیغاتی درآمد نجومی کسب می‌کند و از همه مهم‌تر این که از هزینه‌های برنامه‌سازی برای این ساعات معین معاف می‌شود. تمرکز گزارش پیش رو، روی همین مورد سوم است. قصد داریم مقایسه کنیم و ببینیم اگر تلویزیون ناچار بود به جای پخش مسابقات پرسپولیس و استقلال، سریال بسازد و روی آنتن ببرد چقدر باید خرج می‌کرد.

هزینه‌های سریال‌سازی در تلویزیون ایران همیشه یک بحث داغ و جذاب بوده است. این موضوع مربوط به امروز و دیروز هم نیست. سریال امام علی (ع) در فاصله سال‌های ۷۰ تا ۷۵ با بودجه تقریبا ۲۷۰ میلیون تومانی ساخته شد. تولید سریال یوسف پیامبر در سال ۸۷ حدود شش‌ونیم میلیارد تومان هزینه داشت. سریال در چشم باد که تولید آن از سال ۸۳ تا ۸۷ طول کشید، ۱۲ میلیارد تومان خرج روی دست مدیران تلویزیون گذاشت و ساخت سریال مختارنامه بین سال‌های ۸۲ تا ۸۸ هم ۲۰ میلیارد تومان هزینه داشت. خب شاید بگویید این‌ها سریال‌های فاخر هستند که تولید هر کدام‌شان چند سال طول کشیده است؛ بنابراین جالب می‌شود اگر بدانید سریال پایتخت ۶ که به خاطر شیوع کرونا نیمه‌تمام باقی ماند، با هزینه ۲۳ میلیارد تومانی روانه آنتن شد. همچنین فصل دوم سریال «نون‌خ» ۱۵ میلیارد تومان هزینه داشت که سه میلیارد تومان آن توسط استانداری پرداخت شد. گفته می‌شد هزینه تولید سریال‌های عادی در تلویزیون بین دقیقه‌ای ۳ تا ۱۰ میلیون تومان است. این البته برآورد دو سال قبل بوده که حتما تا الان تغییر زیادی کرده است. همین برآورد به ما می‌گوید ساخت یک سریال آپارتمانی ساده با بازیگران متوسط، حداقل دقیقه‌ای سه میلیون تومان خرج دارد. حالا برویم سراغ لیگ برتر. شبکه سه در طول هر فصل فوتبالی ۵۸ مسابقه پرسپولیس و استقلال را به‌صورت زنده پخش می‌کند. ۵۸ تا ۹۰ دقیقه می‌شود ۵۲۲۰ دقیقه و این عدد ضرب‌در سه میلیون تومان (کف هزینه تولید سریال) ما را به عدد ۱۵ میلیارد و ۶۶۰ میلیون تومان می‌رساند. حالا اگر هزینه ۱۰ میلیون تومانی مربوط به تولید هر دقیقه از سریال پربیننده را در نظر بگیریم، تنها پخش مسابقات سرخابی‌ها ۵۲ میلیارد و ۲۰۰ میلیون تومان در حوزه برنامه‌سازی به سود تلویزیون است.

بدون در نظر گرفتن هر ثانیه آگهی چند میلیونی که خودش سر به فلک می‌کشد، تلویزیون بابت پخش مسابقات سرخابی‌ها در لیگ برتر بین ۱۵ تا ۵۰ میلیارد تومان از هزینه برنامه‌سازی معاف می‌شود. این تازه غیر از مسابقات حذفی، سوپرجام و آسیایی دو تیم است. تازه مخاطب دائمی و قطعی مسابقات فوتبال هم تضمین‌شده است؛ بر خلاف بسیاری از سریال‌های تلویزیونی پرهزینه که شکست می‌خورند. همچنین تلویزیون چندین برنامه ترکیبی و تحلیلی جانبی هم با خوراک همین مسابقات روی آنتن می‌برد. حالا حساب کنید ببینید بدهی واقعی صداوسیما به فوتبال چقدر است. انصافا خدا را خوش می‌آید باشگاه‌های ما به خاطر فقر مالی شاهد جدایی مهم‌ترین ستاره‌های‌شان باشند، بعد تلویزیون چنین سود هنگفتی از قبل آن‌ها ببرد؟