نقش دیپلماسی رسانه ای در تحقق جهش تولید

دکتر رضا طالعی‌فر*؛ بطور کلی در مسیر گسترش و تقویت دیپلماسی کشور و توسعه و تحکیم راه‌های گسترش روابط بین‌المللی با هدف توسعه روابط اقتصادی، بهره‌مندی وزارت‌خارجه و دستگاه دیپلماسی کشور از توان و ظرفیت شبکه‌های برون مرزی رسانه ملی و توجه و حضور مداوم و مستمر کارشناسان و تحلیل گران دستگاه متبوع به انحاء مختلف در رسانه‌های کشور‌های همسود، همسایگان و کشور‌های مستقل می‌تواند فرصتی مهم و کلیدی در راستای معرفی و بازنمایی صحیح از مبانی، ایدئولوژی، رویکرد‌ها و نگاه کشورمان به مسایل منطقه‌ای و بین المللی باشد و از طرف دیگر زمینه را برای معرفی توانمندی‌های تجاری، اقتصادی و همکاری در کلیه بخش‌ها با سایر ملت‌ها علی الخصوص همسایگان منطقه‌ای بیش از پیش فراهم سازد.

اساسا جنگ فعلی در دنیا در محیط رسانه‌ای و تحت تاثیر قراردادن هر چه بیشتر اذهان در حال رشد و نمو است؛ لذا هر کشوری که بتواند افسار این اسب چموش را بدست گرفته و آن‌را برای تحقق اهداف خویش بکارگیرد، می‌تواند به عملکرد سایر بخش‌های خویش اعم از اقتصادی، سیاسی و... کمک نماید و لذا با عنایت به این مهم و توجه به این حقیقت که منافع و امنیت ملی کشور‌ها در فضای کنونی سیاسی دنیا در چارچوب تعامل سازنده از طریق به کارگیری هوشمندانه از یک دیپلماسی فعال به دست می‌آید از این‌رو می‌توان در جهت بسط و توسعه چنین رویکردی بهترین و بهینه‌ترین برنامه ریزی را برای استفاده حداکثری از فضای رسانه‌های برون مرزی داشت تا از خروجی چنین حضور رسانه‌ای بتوان به شکل گیری، توسعه و تقویت دیپلماسی کشور کمک نمود و شرایط را بیش از گذشته برای قرار گرفتن جمهوری اسلامی ایران در کانون تحولات منطقه و فضای بین الملل فراهم کرد.

از طرف دیگر یکی از کارکرد‌های مهمی که متولیان دیپلماسی و سیاست خارجه کشور با بهره گیری از ظرفیت گسترده رسانه‌های برون مرزی می‌توانند متصور باشند، رفع اختلافات، زدودن برخی ابهامات و کژفهمی ها، تلاش در جهت یکدست سازی و همنواسازی افکار و اذهان مخاطبان فرامرزی در خصوص سیاست‌های کلی کشور در عرصه روابط بین الملل، بازنمایی رویکرد‌ها و مواضع صلح طلبانه و بشردوستانه کشورمان در عرصه‌های مختلف و رویکرد مبتنی بر احترام و روابط متقابل مثبت با سایر کشورهاست که در سال‌های پس از انقلاب، پروپاگاندای رسانه‌ای غرب و برخی کشور‌های مرتجع عربی پیرو آن‌ها با اشکال مختلف آن را هدف قرار داده و اتهامات واهی و توخالی، چون نقض مکرر حقوق بشر در ایران، جنگ طلبانه نشان دادن کشورمان، تلاش در ایجاد توهمی دهشتناک و پرمخاطره جلوه دادن گسترش روزافزون نفوذ منطقه‌ای ایران را به اذهان مخاطبان خود تزریق کرده اند که گا‌ها اثرات این رویکرد رسانه‌ای جهت دار و شیطنت آمیز چنان هوشمندانه و با ظرافت‌های سمعی و بصری انجام شده است که برخی ساده لوحان داخلی را نیز تحت تاثیر خود قرار داده است.

این در حالی است که کشورمان به لطف تمدن و فرهنگ غنی و ظرفیت‌ها و منابع گسترده طبیعی و انسانی که دارا می‌باشد نوعا این توانایی را دارد که با رشد اقتصادی جهش گونه در سال‌های پیش رو از منظر الگوی توسعه برای کشور‌های این منطقه الهام بخش شده و باعث تحسین ملل دیگر شود.

بهره گیری هوشمندانه از رسانه‌های برون مرزی این توانایی را دارد که فضای مثبتی را پیرامون کشورمان در محیط بین الملل امروزی که رسانه‌ها بازیگران اصلی آنند شکل دهد و حضور مداوم و مستمر کارشناسان صاحب نظر و نفوذ سیاسی کشورمان خود می‌تواند به عنوان جنبه‌ای از اقدامات اعتمادساز، تبلیغ و اشاعه ارزش‌ها و باور‌های ایرانی‌اسلامی، ایجاد تصویری مطلوب از نظام حاکم در کشور، تکذیب و رد گزارش‌های تحریف شده و جهت‌دار که در خارج از این کشور بر ضد ایران تهیه و تبلیغ می‌شوند، تنویر افکار در خصوص سیاست و خط مشی کشورمان در راستای عدم دخالت در امور داخلی کشور‌ها و حتی مدلی برای حل و فصل منازعات و تلاش در جهت همکاری طرفینی و چند جانبه با سایر ملل تلقی شود.

همچنین بایستی دقت داشت که با پدیدار شدن ویروس کرونا در اقصی نقاط جهان و مشخص شدن ضعف و آسیب‌پذیری بیشتر کشور‌ها از جمله کشور‌های غربی در مواجهه و مدیریت این بحران ناشناخته از یک‌طرف و پدیدار شدن آسیب‌های اجتماعی متاثر از شکاف‌های عظیم طبقاتی و نژادپرستی در غرب به سرکردگی ایالات متحده آمریکا، نوعی شکنندگی و مستاصل بودن این نظام مدعی و مغرور را در اذهان بین الملل تداعی کرده است و از این‌رو با عنایت به چنین فرصت استثنایی دستگاه دیپلماسی کشور می‌تواند از این خلا و آشفتگی در نظام غرب و رسانه‌های وابسته به آن به نحو احسن استفاده نماید و به تصویرسازی شگرف و رویاگونه از غرب با سردمداری آمریکا و معرفی آن به عنوان مهد آزادی و رفاه که کارکرد عمده و اساسی رسانه‌های غربی در راستای استیلای رسانه‌ای غرب در عصر رسانه‌ها است، پایان بخشیده و عمق و بردتاثیرگذاری رسانه‌های مذکور را کوتاه نماید.

قطعا برای این انجام چنین ماموریت خطیری لزوم انسجام و استفاده از نظرات خبرگان می‌تواند دستگاه دیپلماسی را برای مقابله جدی با بازی‌های رسانه‌ای غرب توانا ساخته و ترفند این رسانه‌ها در مشغول سازی اذهان و فریب جانبی جهانی از مسایل مهم‌تر و کلیدی‌تر امروز دنیا را برای همگان روشن و هویدا سازد.

در خصوص مقوله "فریب جانبی" نگارنده معتقد است که آن‌چه که عوام از نزدیک از روند سیاسی کشور‌های غربی می‌بینند تنها و تنها بخش بسیار کوچکی از یک بدنه بزرگ، پیچیده و تو در توی تصمیم‌سازی و تصمیم‌گیری در نظام سیاسی این کشورهاست و همگان می‌دانند که راهبرد‌های کلان سیاست خارجی و داخلی کشور‌های ذیل نظام غرب اساسا در پژوهشکده، اندیشکده‌ها و اتاق‌های فکر و اندیشه ورزی طرح‌ریزی می‌شود و گا‌ها جنجال‌ها یا بازی‌های خودساخته رسانه‌ای (همچون انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۲۰ آمریکا) تغییر تاکتیک‌هایی است برای رسیدن به این راهبرد‌های کلان طراحی شده و مستمسکی برای مشغول‌سازی اذهان مردم و ملت‌های خودفروخته و چشم به دهان غرب است.

لذا انجام موفقیت‌آمیز ماموریت هویداسازی و شفاف سازی کژکارکرد‌های رسانه‌های غرب از سوی کارشناسان و صاحب‌نظران دستگاه دیپلماسی کشور قطعا می‌تواند علاوه بر تاثیرات مثبت سیاسی و وزن بخشی به جایگاه کشورمان در اذهان جهانی، سبب حرکت و رونق بخشی به فضای اقتصادی کشور شود.

*دکترای مدیریت دولتی و عضو هیات علمی دانشگاه