۱۰ نفتکش ایران در راه کارائیب

ایران در چند ماه گذشته- مشخصا از ماه می- با ناوگانی از تانکر‌های نفتی که شامل سه تا پنج نفتکش می‌شد چند مرتبه موفق به صادرات سوخت به متحد خود در آمریکای لاتین شد. این بار، اما تعداد نفتکش‌ها به ادعای بلومبرگ و به نقل از افراد مطلع به حدود ۱۰ فروند رسیده است که اکنون در مسیر خود برای رسیدن به ونزوئلا هستند. این به معنای ارسال بزرگ‌ترین ناوگان صادرات سوخت به کشوری است که همانند ایران تحت شدید‌ترین تحریم‌های ایالات متحده قرار دارد.

آمریکا برای تضعیف و نهایتا خلع نیکولاس مادورو، رئیس‌جمهور این کشور و جایگزین کردن رهبر اپوزیسیون ونزوئلا یعنی خوان گوایدو دست به تحریم گسترده این کشور زده است. این اتفاق پس از این رخ می‌دهد که در اواخر مهرماه بزرگ‌ترین فروش صادراتی بنزین در تاریخ بورس انرژی رقم خورد که از نظر ارزش معاملات نیز بهترین روز تاریخ بازار سرمایه به شمار می‌رفت. با توجه به فاصله حدود یک ماه و نیمه از آن زمان، مشخص نیست این محموله مربوط به همان یا بخشی از آن فروش صادراتی بنزین در بورس باشد.

تکیه سوخت کاراکاس به تهران

به گفته منابع آشنا به روابط ایران و ونزوئلا، تهران در حال فرستادن بزرگ‌ترین ناوگان سوخت خود تاکنون به متحد دیرین خود در آمریکای لاتین است. بر اساس گزارش بلومبرگ، این اتفاق با وجود تحریم‌های آمریکا علیه هر دو کشور و با هدف کاهش مشکلات کمبود بنزین در ونزوئلا انجام می‌شود. منابعی که خواستند نامشان فاش نشود به این رسانه گفته‌اند حدود ۱۰ تانکر ایرانی در راه ونزوئلا هستند. این منابع ادعا کرده‌اند برخی از این نفتکش‌ها پس از تخلیه سوخت، به صادرات نفت ونزوئلا کمک خواهند کرد.

دولت نیکولاس مادورو پس از آنکه حتی روسیه و چین از به چالش کشیدن ممنوعیت تجارت ایالات متحده با ونزوئلا جلوگیری کردند، در حال افزایش اتکای خود به ایران به‌عنوان آخرین متحد است. بحران سوخت این کشور به دنبال دهه‌ها سوءمدیریت، فساد و کمبود سرمایه‌گذاری در شرکت دولتی PDVSA از زمان رئیس‌جمهور فقید ونزوئلا، هوگو چاوز، به وجود آمده است.

این کشور که زمانی بزرگ‌ترین تامین‌کننده نفت خام آمریکا بود و یکی از ارزان‌ترین بنزین‌های جهان را در بازار داخلی عرضه می‌کرد، حالا به سختی می‌تواند بنزین تولید کند. محموله قبلی ایران در اوایل اکتبر با سه نفتکش به این کشور رسید که در حال اتمام است و خطر تعمیق کمبود سوخت ونزوئلا را تهدید می‌کند. مردم این کشور ساعت‌ها برای دریافت سوخت در پمپ بنزین‌ها صف می‌ایستند.

ناوگان فعلی تقریبا دو برابر تعداد تانکر‌هایی است که در ماه می‌ناظران را به تعجب واداشت. نماینده ویژه آمریکا برای ایران و ونزوئلا در سپتامبر در این مورد گفت: «ما در حال مشاهده کار‌هایی هستیم که ایران انجام می‌دهد و اطمینان حاصل می‌کنیم که سایر شرکت‌های باربری، بیمه ها، صاحبان کشتی‌ها و کاپیتان‌های کشتی متوجه شوند که باید از این تجارت دور باشند.»

براساس ادعای بلومبرگ، اطلاعات ردیابی کشتی نشان می‌دهد برخی از کشتی‌هایی که در سال جاری میلادی سوخت به ونزوئلا حمل کرده‌اند شامل فارست، فورچون و فاکسون به نظر در حال بازگشت به ونزوئلا هستند و سیگنال ماهواره‌ای خود را دست کم ۹ روز قبل خاموش کرده‌اند. اطلاعات دیگر این منبع همچنین نشان‌دهنده عبور یک نفتکش ایرانی به نام ظریف از تنگه هرمز بوده است.

خاموش کردن ترانسپوندر‌ها روشی است که معمولا توسط کشتی‌ها برای جلوگیری از شناسایی شدن مورد استفاده قرار می‌گیرد. در موارد دیگرِ کمک‌های ایران به ونزوئلا، نام کشتی‌ها رنگ آمیزی و تغییر داده شده تا شماره ثبت کشتی مخفی شود.

به گفته بلومبرگ، وزارت نفت ایران و مسوولان PDVSA فعلا نظری در این مورد نداده‌اند.

تولید در شش پالایشگاه ونزوئلا به‌طور پیوسته کاهش یافته و نشت و وقوع حوادث در آن‌ها بسیار رخ داده است. دولت این کشور فشار زیادی بر تجهیزات اخیرا تعمیر شده برای حفظ سطح تولید و تامین نیاز داخل گذاشته است. علاوه بر این، تحریم‌ها واردات قطعات و به کار گرفتن پیمانکاران را سخت‌تر کرده است. در همین حال، دولت مادورو با کمبود نقدینگی روبه‌رو است. گفته می‌شود ایران و ونزوئلا در مورد چگونگی کمک به انجام تعمیرات اساسی پالایشگاه کاردون مذاکره کرده‌اند. این در حالی است که در سال ۲۰۱۸ شرکت‌های چینی پس از بررسی تاسیسات این پالایشگاه از این پروژه دست کشیدند.

صادرات نفت ونزوئلا

ونزوئلا علاوه بر واردات بنزین، نیاز به صادرات حجم کافی از نفت خام دارد تا فضای خالی برای ذخیره ایجاد و از توقف تولید میادین نفتی جلوگیری شود؛ امری که با وجود تحریم‌ها علیه دولت مادورو دشوارتر شده است.

با این حال در روز‌های گذشته بلومبرگ از سه برابر شدن صادرات ونزوئلا با وجود تشدید تحریم‌های آمریکا علیه شرکت‌هایی که با دولت این کشور آمریکای جنوبی همکاری می‌کنند، خبر داد. به گزارش «ایسنا» آمار نفتکش‌ها و گزارش‌های کشتیرانی که توسط بلومبرگ گردآوری شده است، نشان می‌دهد صادرات نفت ونزوئلا در نوامبر به بیش از نیم میلیون بشکه در روز صعود کرده است و تقریبا تمامی این نفت به مقصد چین صادر شده است. تولید نفت این کشور تا ۲۵ نوامبر به ۴۸۴ هزار بشکه در روز رسید که ۴۸ درصد کاهش سالانه داشت، اما در عین حال این حقیقت را آشکار می‌کند که ونزوئلا با وجود تحریم‌ها و فلج شدن فعالیت‌های تولیدی، همچنان نفت بیشتری نسبت به اکوادور تولید می‌کند.

آمریکا دوشنبه هفته گذشته با متهم کردن شرکت ملی واردات و صادرات الکترونیک چین به حمایت از تلاش‌های نیکولاس مادورو برای تضعیف دموکراسی، تحریم‌هایی را علیه این شرکت وضع کرد. با این حال قطع روابط نفتی میان چین و ونزوئلا دشوارتر از آنچه تصور می‌رفت، بوده است، زیرا کشتی‌ها فرستنده‌های خود را خاموش می‌کنند و با تغییر نام و هویت شان، از شناسایی شدن می‌گریزند.

در حالی که مشتریان قدیمی ونزوئلا نظیر شرکت رپسول اسپانیا و ریلاینس اینداستریز هند در نتیجه تحریم‌ها، خرید نفت این کشور را متوقف کرده‌اند، شرکت‌های نه چندان شناخته شده ظاهر شده و به خرید نفت ونزوئلا پرداخته‌اند. شرکت ژیجیانگ نینگدا کمیکال، آرژیل اینترنشنال و سیروستراتی تکنولوژی در میان هشت شرکتی هستند که نفت ونزوئلا را به آسیا حمل می‌کنند. در نتیجه ذخایر نفت ونزوئلا در ماه گذشته کاهش چشمگیری پیدا کرد.

بر اساس گزارش بلومبرگ، در حالی که اسناد شرکت PDVSA نشان می‌دهد که کشتی‌هایی مانند ویلاند، پاسیفیک کیپ و ویژن در حال بارگیری در بندر خوزه هستند، اما این کشتی‌ها قابل استفاده نیستند. طبق اطلاعات گردآوری شده توسط بلومبرگ، این کشتی‌ها ماه‌ها پیش از این تاریخ‌های بارگیری در ونزوئلا، به کشتی‌سازی فرستاده شده‌اند و این به معنای آن است که نام یا شماره شناسایی منحصر آن‌ها توسط کشتی‌های دیگری استفاده می‌شود.

با این حال، اویل پرایس با استناد به اطلاعات شرکت PDVSA و همین‌طور شرکت ردیابی کشتی رفینیتیو ایکون گفت صادرات نفت این کشور از ۳۷۰ هزار بشکه در روز طی ماه اکتبر به ۶۹۰ هزار بشکه روزانه در ماه نوامبر رسیده که تقریبا دوبرابر رشد را نشان می‌دهد.

در هفته قبل خبرگزاری رویترز از قول دارمندرا پرادهان، وزیر نفت هند نوشت دولت این کشور قصد دارد با روی کار آمدن جو بایدن به‌عنوان رئیس‌جمهور آمریکا، دوباره واردات نفت از ایران و ونزوئلا را از سر گیرد. پرادهان گفت: «به‌عنوان یک خریدار نفت، ما دوست داریم که فروشندگان بیشتری در بازار وجود داشته باشند. ما باید منابع بیشتری برای خرید نفت داشته باشیم.»

وی با بیان این خواسته از تولیدکنندگان که رویکرد مسوولانه‌تری را در قبال قیمت‌گذاری نفت در پیش گیرند، عنوان کرد: «دوران انحصار در بازار نفت به سر آمده و تولیدکنندگان نفت باید خواسته واردکنندگان را نیز مدنظر قرار دهند.»