اعتماد به نفس بالا، سلاح کودک در برابر چالش‌ها

فرزانه شقاقی*؛ اهمیت رسالت والدین در پرورش کودکانی پویا، شاد، دارای اعتماد به نفس بر هیچکس پوشیده نیست. چرا که کودکان دارای اعتماد به نفس بالا و شایسته به مراتب راحت‌تر می‌توانند در مواجهه با چالش‌ها و مشکلات تصمیم‌گیری کنند.

در واقع شکل‌گیری اعتماد در برابر بی‌اعتمادی، پایه و اساس امید و امیدواری در بزرگسالی را تشکیل می‌دهد. به دیگر سخن اعتماد در سال‌های نخست زندگی کودک شکل می‌گیرد و سنگ بنای امیدواری را تشکیل می‌دهد.

اما اعتماد به نفس چیست؟

اعتماد به نفس مجموعه‌ای از رویکردها، باور‌ها و احساساتی است که هر فرد از خودش دارد. تعریف هر فرد از خود، باورها، ایده‌ها و عقایدش روی انگیزه، نظرات و رفتار‌های شخصی‌اش تاثیرگذار بوده و هر قدر این تعاریف دارای جنبه‌های مثبت و امیدوار کننده باشند، فرد دارای اعتماد به نفس بالاتری است.

از آنجا که شکل‌گیری الگوی اعتماد به نفس، خیلی زود و در کودکی در زندگی آغاز می‌شود، والدین باید شیوه‌های تقویت این حس را بیاموزند. والدینی که به موقع نیاز‌های کودک در مورد گرسنگی، تشنگی، احساس سرما و گرما، خیس کردن و ... را مرتفع می‌سازند این حس اعتماد را در کودک به وجود می‌آورند که اطرافیان قابل اعتماد و اتکال هستند. از سوی هر گونه اهمال و سستی در برآوردن حاجات کودک منجر به افزایش حس بی اعتمادی به والدین می‌شود و حس بد نا امدی در او شکل می‌گیرد.

نقش والدین در اعتمادسازی

در سنین بالاتر حمایت از کودک در برآورده ساختن نیاز‌های شخصی خودش، با ارزش‌ترین هدیه‌ای است که والدین می‌توانند به کودکان بدهند چرا که این حس را در کودک به وجود می‌آورد که گام در راه تکامل گذاشته است و مسیر را صحیح انتخاب کرده است.

مثلا یک کودک نوپا که راه رفتن را برای اولین بار تجربه می‌کند، دچار حس انجام یک کار می‌شود که باعث تقویت اعتماد به نفس می‌شود. یادگیری برخاستن پس از تلاش‌های ناموفق قبلی به کودک می‌آموزد که او می‌تواند و این توانستن، حس اعتماد به نفس به او را دو چندان می‌سازد. به همین دلیل است که نقش والدین، کمک به کودک برای شکل‌گیری یک وضعیت دقیق و سالم از خودآگاهی است.

چگونه می‌توان اعتماد به نفس کودکان را افزایش داد؟

ایجاد اطمینان از ناحیه والدین، بر آوردن به موقع نیاز‌های کودک، تلاش برای ایجاد خودکنترلی، دادن قدرت انتخاب به کودک، جداسازی تدریجی کودک از شرایط حمایتی و قرار دادن کودک در موقعیت‌های چالشی، پرهیز از تعریف و تمجید بیجا، عدم مقایسه فرزند با همسالان، دادن مسئولیت به کودکان در امورات مختلف و ... می‌توانند در افزایش حس اعتماد به نفس کودکان موثر باشند.

کودکانی از سنین کودکی قدرت مواجهه با چالش‌های اجتماعی در مهد کودک، مدرسه، پارک، باشگاه و ... را پیدا می‌کنند، در آینده با اعتماد به نفس بیشتری گام در جامعه می‌گذارند و راحت‌تر و آسان می‌توانند احقاق حق کنند و در مقابل کژتابی‌های جامعه امروز محکم‌تر دوام می‌آورند.

سخن پایانی

در خاتمه باید اذعان داشت فرصت انتخاب و تصمیم‌گیری برای کودکان کلیدی اساسی برای اعتماد به نفس است. این موضوع به آن‌ها اجازه می‌دهد که احساس قدرت کنند. در حقیقت اعتماد به نفس را می‌توان سلاحی در برابر چالش‌های موجود در سطح جامعه امروزی نامید و هر چه والدین در دوران کودکی بر روی تجهیز فرزندان شان به این سلاح مطمئن و قابل اعتماد، هزینه کنند، کودک در آینده با مشکلات کمتری مواجه خواهد شد و به زبان ساده راحت‌تر از پس مشکلات بر خواهد آمد.

در ضمن کودکانی با اعتماد به نفس بالا، از ایجاد ارتباط با دیگران لذت می‌برند، در تصمیم گیری‌ها منطقی عمل می‌کنند، در مناسبات اجتماعی راحت‌تر هستند و از فعالیت‌های گروهی لذت می‌برند و از همه مهم‌تر این‌که از استقلال کافی برخوردارند.

فلذا توصیه می‌شود خانواده‌ها برای پرورش کودکانی با اعتماد به نفس بالا خود را از مشاوره با اهل فن و مشاوران دلسوز بی‌نیاز نبینند و یا با مطالعه منابع مختلف، مسیر تربیتی صحیح فرزندان خود را بیابند.

*روانشناس