بنیاد سوئیسی به جای ایران پروژه نجات طاق کسری را بر عهده گرفت

ایران با بازی بوروکراسی فرصت مرمت و حفاظت از مهم‌ترین اثر ساسانی خارج از مرز‌ها را از دست داد و وزارت فرهنگ عراق پروژه نجات طاق کسری را به بنیاد سوئیسی و دانشگاه پنسیلوانیا واگذار کرد.

به گزارش همشهری، بازی بوروکراسی برای نجات طاق کسری با اعلام این سخن معاون میراث‌فرهنگی کشور که گفته بود «عراق از ایران دعوت کند، به نجات طاق کسری می‌رویم.» چنان زمانبر شد که سرانجام بنیاد بین‌المللی «الیف» در سوئیس در تفاهم با دولت عراق کار حفاظت از ایوان مدائن را برعهده گرفت.

طاق کسری با قدمت ۱۸۰۰ سال، تنها بنای ساسانی باشکوه برجای‌مانده از دوره ساسانی در خارج از مرز‌های امروزی ایران است که در دوران خسروانوشیروان ساسانی در شهر باستانی تیسفون و در حوزه نفوذ ایران ساسانی احداث شد و اکنون در جنوب بغداد قرار دارد. طاق کسری بزرگ‌ترین طاق خشتی جهان است که بخش‌هایی از آن در آستانه سال ۲۰۲۱ میلادی برای دومین‌بار طی یک‌سال فروریخت. همزمان با فروریختن بخش‌هایی از طاق کسری و ایوان مدائن، کارزار‌های مردمی در ایران به راه افتاد و مردم ایران در یک کارزار از وزیر میراث‌فرهنگی خواستند نجات طاق کسری را در اولویت قرار دهد.

در کارزاری دیگر که امضای هنرمندان بنام نیز در آن مشاهده شد، از دو دولت ایران و عراق خواسته شد همکاری برای مرمت طاق کسری در دستور کار دو دولت باشد. ۱۱ تن از باستان‌شناسان و معماران و مرمتگران ایرانی در داخل و خارج از کشور نیز در نامه‌ای به وزارت میراث فرهنگی، اعلام کردند حاضر به کمک مالی و فنی در مرمت طاق کسری هستند. رسانه‌های عراقی دولت این کشور را به بی‌توجهی به وضعیت طاق کسری و ایوان مدائن متهم و از آن دولت خواستند حفاظت از طاق کسری را در اولویت قرار دهد.

علی‌اصغر مونسان، وزیر میراث‌فرهنگی، اما در واکنش به درخواست‌های مردمی برای مرمت طاق کسری خبر داد که موضوع را با محمدباقر نوبخت، رئیس سازمان برنامه و بودجه مطرح کرده و او قول تخصیص اعتبار برای مرمت طاق کسری داده است. مونسان همچنین از نیاز به ۶۰۰ هزار دلار برای آغاز کار خبر داد.

پایبندی وزارت میراث فرهنگی به بوروکراسی اداری در ماجرای نجات طاق کسری نه‌تن‌ها فرصت حضور ایران در عراق برای مرمت و حفاظت از مهم‌ترین اثر ساسانی موجود در خارج از مرز‌های ایران را سوزاند که حتی زمینه‌ساز حضور مؤسسه بین‌المللی الیف (گروه بین‌المللی حفاظت از آثار تاریخی در کشور‌های دارای منازعات) سوئیس در جنوب بغداد برای نجات طاق کسری شد.

وزارت فرهنگ عراق اعلام کرد: مؤسسه بین‌المللی حفاظت از میراث‌فرهنگی در مناطق درگیری (الیف) و وزارت فرهنگ، جهانگردی و آثار باستانی عراق برای حفظ طاق کسری همکاری می‌کنند و اقدامات فوری برای حفاظت از ایوان مدائن را که بخش‌هایی از آن دچار ریزش شده و نیاز فوری به حفاظت و مرمت دارد، آغاز می‌کنند.

دولت عراق پیش‌تر در سال ۲۰۲۰ از بنیاد الیف سوئیس خواسته بود آن کشور را در حفاظت و مرمت طاق کسری یاری کند. پس از این درخواست بود که بنیاد الیف با همکاری دانشگاه پنسیلوانیا بررسی میدانی طاق کسری را برای انجام اقدامات ضروری انجام داد.

در فاز بعدی اقدامات، این بنیاد اقدام به اسکن طاق کسری کرد و تصاویر سه‌بعدی با وضوح بالا از این اثر تهیه کرد. حالا همین سه روز قبل بنیاد الیف سوئیس اعلام کرده است که ۷۰۰ هزار دلار یعنی ۱۰۰ هزار دلار بیشتر از آن‌چیزی که وزیر میراث فرهنگی ایران برای انجام اقدامات اولیه برای حفاظت و مرمت طاق کسری اعلام کرد، به دانشگاه پنسیلوانیا و یک شرکت مشاور پرداخت کرده تا روند کلی حفاظت از طاق کسری و جلوگیری از ریزش بیشتر این طاق آغاز شود.

قرار است در این مرحله، مؤسسه بین‌المللی الیف با همکاری دانشگاه پنسیلوانیا و دولت عراق داربست‌های مخصوص حفاظت از طاق کسری را در این بنا نصب کند تا از فشار حجم بار طاق بکاهد. همچنین با نصب سنسور‌های خاص میزان انبساط و انقباض طاق به‌دلیل تغییر دما رصد می‌شود تا پس از دریافت اطلاعات حسگرها، برنامه نگهداری طاق کسری آغاز شود.

لیث مجید حسین، رئیس اداره آثار باستانی و میراث‌فرهنگی عراق در نشست تفاهم با بنیاد سوئیسی برای نجات طاق کسری اعلام کرد: «هدف از این برنامه حفاظت از میراث‌فرهنگی مهم جهانی با کمک دوستان عراق است.» والری فری‌لند، مدیر اجرایی بنیاد بین‌المللی الیف سوئیس نیز در این نشست اعلام کرد، پروژه نجات طاق کسری با هدف حفظ یکی از برجسته‌ترین بنا‌های تاریخی خاورمیانه انجام می‌شود و این بنیاد برای نجات طاق کسری دست در دست دولت عراق و دانشگاه پنسیلوانیا فعالیت می‌کند.