مشاوران قالیباف، چگونه او را در دام سفر مسکو انداختند؟

ایراد کجا بود که پوتین به قالیباف وقت ملاقات نداد، درحالی‌که قبلا اعلام شده بود رئیس مجلس حاضر شده هم در فرودگاه ایران تست کرونا بدهد هم در مسکو؟ به نظر می‌رسد تیم رسانه‌ای و مشاوران جوان قالیباف هول شدند و صرف یک درخواست را قطعی پنداشته و آن را رسانه‌ای کردند. شاید هم تصور می‌کردند پوتین قطعا به قالیباف وقت ملاقات می‌دهد! دم خروس آنجا بیرون می‌زند که یک فعال رسانه‌ای اصولگرا توییت می‌کند که: «اصرارِ به «دیدار با پوتین» از اول هم اشتباه بود!».

پروتکل‌ها چه می‌گویند

شرق در ادامه نوشت: طبق پروتکل‌های بین‌المللی، دعوت‌های دیپلماتیک یا از سوی میزبان انجام می‌شود یا به درخواست میهمان. اگر به درخواست میزبان باشد، باید نامه دعوت از سوی یک مقام هم‌طراز به سفارت کشور شخص مدعو داده شود. این دعوت به وزارت خارجه آن کشور ارسال و از آن طریق به دفتر فرد مدعو داده می‌شود. شخص مدعو با وزارت خارجه و مشاورانش درباره محور مذاکرات و تراز سیاسی میزبان مشورت می‌کند.

وزارت خارجه به شخص مدعو نظر مشورتی می‌دهد با این عنوان که این سفر توصیه می‌شود یا نمی‌شود، اما تصمیم نهایی با فرد مدعو است. آن‌طور‌که از اقوال برمی‌آید، سفر قالیباف به روسیه که حامل پیامی برای پوتین بوده، به درخواست خود رئیس مجلس بوده است. در این صورت، روند هم به این شکل است که درخواست از طریق وزارت خارجه و بعد سفارت ایران به همراه بیان دلایل، محور‌های دیدار و فهرست درخواستی ملاقات‌شوندگان اعلام می‌شود.

در کنار درخواست ملاقات با رئیس دومای روسیه، درخواست ملاقات با پوتین هم از سوی قالیباف ارائه می‌شود. به نظر می‌رسد که اینجا یک خطا و عملکرد غیرحرفه‌ای از سوی تیم رسانه‌ای رئیس مجلس صورت گرفته است. در‌حالی‌که پوتین هنوز پاسخ قطعی مبنی‌بر پذیرش ملاقات با قالیباف را اعلام نکرده بود، صرف اعلام درخواست، ماجرا رسانه‌ای می‌شود.

شاید هم تصور نمی‌کردند که پوتین وقت ملاقات ندهد؛ چرا‌که تصورشان این بود وقتی که پوتین قبلا حسین دهقان، وزیر وقت دفاع، ولایتی، مشاور مقام معظم رهبری و علی لاریجانی در زمان دبیری شورای عالی امنیت ملی را به حضور پذیرفته بود، پس حتما به قالیباف هم وقت ملاقات می‌دهد. همین اخیرا، ظریف هم که به مسکو رفته بود، صرفا توانسته بود تلفنی با پوتین صحبت کند. اتفاقی که در تهران هم می‌شد انجام داد.

تقصیر دورقاب‌چین‌ها بود؟

قالیباف مشاوران جوانی را اخیرا به دور خود جمع کرده مانند یامین‌پور و مهدی محمدی و.. که تخصصشان بیشتر سیاست داخلی است و در‌حالی‌که مشاور بین‌المللش امیرعبداللهیان با سابقه چندین‌ساله کار در وزارت خارجه است، اما این مهدی محمدی است که درباره سفر قالیباف به روسیه قلم‌فرسایی می‌کند: «آقای قالیباف در سفر به روسیه حامل پیام مکتوب مهم، تاریخی و دوران‌ساز رهبر انقلاب برای رئیس‌جمهور روسیه است. این نخستین بار در تاریخ روابط دوجانبه است که رهبر معظم انقلاب متنی مکتوب و رسمی حاوی نکات راهبردی تقریبا بی‌سابقه برای آقای پوتین ارسال می‌کنند».

او در ادامه افزود: «تأکید بر اینکه پیام باید دقیقا در همین زمان، بدون تأخیر و توسط آقای قالیباف به روس‌ها منتقل شود، در عالی‌ترین سطح انجام شده و همه موضوعات دیگر را به حاشیه تبدیل کرده است...». کنایه به مشاوران قالیباف به حمید رسایی فعال سیاسی اصولگرا هم رسیده. همان که از فهرست اصولگرایان مجلس کنار گذاشته شد و از این بابت به‌شدت منتقد برخی چهره‌های مجلس است. او با نقل این مطلب محمدی در کانالش به کنایه نوشت: «واقعا باید گفت مشاور هم مشاور‌های جدید!».

محمد مهاجری روزنامه‌نگار اصولگرا هم نوشت: «خاک بر سر من که بادمجان دورقاب‌چین‌های رئیس مجلس مملکتم برای عکس او با پوتین، برای مصرف در انتخابات ۱۴۰۰ تاریخ دیدار را به دروغ جعل می‌کنند. بعد بار‌ها به سفیر روسیه التماس می‌کنند و وقتی «نه» می‌شنوند به دروغ می‌گویند پروتکل روسیه را نپذیرفتیم. چنین ذلت و خفتی در دوره قاجار هم نبوده».

برخی هم ماجرا را به انتخابات ۱۴۰۰ ربط داده و تحلیل کرده‌اند که همه رفتار‌های قالیباف، چون سویه هول‌زدگی انتخاباتی دارد، به چنین خطا‌های فاحشی هم منجر می‌شود و همین اشتیاق وافر، دستمایه طنز کاربران فضای مجازی شد. عباس عبدی در توییتی نوشت: «قصد تحقیر ندارم فقط به دو اشکال قالیباف اشاره می‌کنم. ۱. به جای اینکه زندگی و فعالیت عادی خود را انجام دهد، همه کارهایش معطوف به انتخابات است؛ لذا کارهایش همیشه مصنوعی و خراب می‌شود. ۲. مشاورانش از خودش خیلی ضعیف‌ترند. مشاور محترم لطفا آقای رئیس را از این توییت بی‌خبر نگذار». برخی هم یاد ماجرای سعید جلیلی افتاده‌اند و نوشته‌اند: «شهریور ۹۱ هم سعید جلیلی نیم‌ساعت پشت در اتاق اردوغان معطل شد تا موفق به دیدار با او شود».

حمله پایداری‌ها به قالیباف

سایت رجانیوز نزدیک به جبهه پایداری نوشت: «در دنیای سیاست ردوبدل‌کردن نامه، پیام‌ها و حتی پیشنهادات بین سران حکومت‌ها امری نرمال و طبیعی است. تا جایی که بار‌ها سران کشور‌های مختلف به‌صورت رسمی و علنی و حتی غیرعلنی مبادرت به ارسال پیام برای رهبر انقلاب داشته و بالعکس، رهبر انقلاب نیز اقدام به چنین امر مرسومی کرده‌اند. این انتقال پیام‌ها توسط رؤسای مجلس پیشین و مشاوران و دیگر مقامات رسمی کشور انجام شده است. در همه این موارد بیشتر از اینکه چه کسی پیغام را به مخاطب منتقل کند، مسئله چیستی پیام و نویسنده آن است که مورد توجه تحلیلگران بین‌المللی قرار می‌گیرد. اما اخیرا این اتفاق در ایران به مناقشات سیاسی آلوده شده است».

سفر قالیباف به مسکو و انتقال پیام مقام معظم رهبری به پوتین در حاشیه این سفر و سپس لغو دیدار مستقیم او با پوتین به دلیل پروتکل‌های بهداشتی کاخ کرملین از سوی منتقدین رئیس مجلس مورد توجه قرار گرفته و از سوی دیگر توسط تیم مشاوران و نزدیکان قالیباف به مانوری برای کسب اعتبار سیاسی تبدیل شده است. به‌عنوان مثال احدیان از حامیان برجام و مشاوران رسانه‌ای قالیباف در توییتی نوشته: «تخریبگران می‌خواهند این نکته که رهبر انقلاب تأکید داشتند در این مقطع مهم، پیام تاریخی خود را فقط از طریق آقای قالیباف منتقل کنند، به حاشیه برانند!». نکته دیگر اینکه مشخص نیست چرا نزدیکان قالیباف به خود اجازه می‌دهند برای کسب وجهه سیاسی برای رئیس مجلس اخبار مهم، راهبردی و حاوی پیام‌های بین‌المللی را به بازی سیاسی تقلیل دهند.

برای نمونه معلوم نیست چرا آقای توانگر که یکی از نمایندگان لیست قالیباف و عضو کمیسیون اقتصادی مجلس است باید منبع اخبار سفر قالیباف به روسیه باشد. یا اساسا چرا قبل از تأیید رسمی دیدار و هماهنگی‌های لازم این اتفاق رسانه‌ای شده است؟

حتی مشخص نیست چرا وجود پیام مهم مقام معظم رهبری که از طریق رئیس مجلس باید به دست رئیس‌جمهور روسیه برسد، از هفته‌ها قبل در محافل و کانال‌های تلگرامی سیاسی و مشکوک و نزدیک به یک جریان خاص سیاسی رسانه‌ای شده است.

ایران در عالی‌ترین سطح بار‌ها پیام‌های مختلف دریافت و ارسال کرده است، اگر قرار بود که هربار چنین حاشیه‌هایی توسط انتقال‌دهندگان و دریافت‌کنندگان پیام به وجود بیاید، بسیاری از تحولات دیپلماتیک کشور نه‌تنها به بازی‌های سیاسی آلوده می‌شد که از اعتبار پیام‌ها نیز می‌کاست. به نظر می‌رسد رئیس مجلس باید در مقابل چنین حاشیه‌سازی‌هایی بایستد و مانع از تکرار این اشتباهات و کسب اندوخته سیاسی از موقعیت‌های مهم بین‌المللی شود».

حسین امیرعبداللهیان دستیار ویژه رئیس مجلس و مدیرکل بین‌الملل مجلس گفته بود که برنامه‌های سفر رئیس مجلس به روسیه با رعایت اصول عزت، حکمت و مصلحت و البته درک محدودیت‌های کرونایی تنظیم شده است. برنامه‌های مهمی در مدت اقامت دکتر قالیباف در مسکو تنظیم شده است که دیدار و رایزنی با رؤسای مجالس دوما و سنا و برخی از مقامات عالی‌رتبه دولتی روسیه از آن جمله است. امیرعبداللهیان با بیان اینکه «پارلمان و دولت مسکو با رویی گشاده و نگاه بلندمدت به مناسبات دو کشور نسبت به تنظیم برنامه‌های سفر عمل کرده‌اند»، گفت: توسعه همه‌جانبه همکاری‌ها و تسهیل روابط تجاری، اقتصادی، صنعتی، فرهنگی و... از اهداف سفر است.