شناسایی داروی ضد پیری در بدن

محققان «دانشکده پزشکی هانوفر» راهی را برای جلوگیری از بیماری‌های مرتبط با افزایش سن در موش‌های آزمایشگاهی از طریق تجویز اسپرمیدین به آن‌ها پیدا کرده‌اند.

به گزارش ایسنا و به نقل از آی او، یک رویدادی که از روزی که ما به دنیا آمده‌ایم در بدن وجود دارد و برای همه صدق می‌کند این است که روند بیولوژیکی پیر شدن بلافاصله آغاز می‌شود و هر روز که می‌گذرد کمی بیشتر پیشرفت می‌کند.

هر چه سن‌مان بالا می‌رود تغییرات پاتولوژیک بیشتری اتفاق می‌افتد. این موارد از ضعف قلب گرفته تا از بین رفتن سلول‌های عصبی و کاهش فعالیت متابولیک را شامل می‌شود و این روند برگشت ناپذیر است.

یک دلیل برای این تغییرات مرتبط با افزایش سن این است که برخی فرآیند‌های پاکسازی سلولی، دیگر مانند سال‌های جوانی عمل نمی‌کنند. فرایندی به نام خودخواری یا اتوفاژی وجود دارد که نوعی سیستم بازیافت است که اجزای اضافی یا آسیب دیده سلول را شکسته و بازیافت می‌کند. این امر سلول‌ها را متناسب نگه می‌دارد و از آن‌ها در برابر بسیاری از بیماری‌ها محافظت می‌کند. متأسفانه طی سال‌ها با افزایش سن عملکرد اتوفاژی کمتر می‌شود.

یک گروه متشکل از متخصصین مغز و اعصاب، پزشکان هسته‌ای و زیست‌شناسان مولکولی به رهبری پروفسور «اوگنی پونیماسکین» (Evgeni Ponimaskin) از موسسه نوروفیزیولوژی دانشکده پزشکی هانوفر (MHH) آلمان اکنون راهی برای احیای اتوفاژی پیدا کرده‌اند. ماده خود بدن به نام «اسپرمیدین» (spermidine) می‌تواند یک اثر ضد پیری واقعی داشته باشد.

اسپرمیدین در هر سلول از بدن وجود دارد، اما با افزایش سن غلظت آن کاهش می‌یابد. پروفسور پونیماسکین در این باره گفت: در این مطالعه، ما چگونگی تأثیر اسپرمیدین در مدت طولانی بر اندام‌هایی را که معمولاً تحت تأثیر پیری قرار دارند و روند ایجاد آن را بررسی کردیم. دانشمندان از طریق آب آشامیدنی اسپرمیدین را به مدت شش ماه به موش‌های مسن دادند. نتیجه نشان داد که این موش‌ها اثرات ضد پیری قابل توجهی در مقایسه با حیوانات هم سن و درمان نشده خود دارند.

رهبر مطالعه افزود: مکمل اسپرمیدین نشان داد که حیوانات کمتر دچار آسیب در کلیه و کبد می‌شوند. ریزش مو مربوط به سن نیز به طور قابل توجهی کمتر از گروه کنترل شده بود. به دلیل وجود اسپرمیدین، لکه‌های طاسی بسیار کمی در پشت سر وجود داشت و این حالتی معمول است که در موش‌های مسن رخ می‌دهد.

محققان به ویژه تحت تأثیر محافظتی اسپرمیدین بر قلب قرار گرفتند. آن‌ها دریافتند که اثر محافظت قلبی اسپرمیدین مربوط به کاهش کوتاه شدن تلومر‌ها در بافت قلب است. تلومر‌ها از انتهای کروموزوم‌های سلول‌های بدن ما در برابر تخریب محافظت می‌کنند. کروموزوم‌ها حامل اطلاعات ژنتیکی ما هستند. هر بار که سلول‌ها تقسیم می‌شوند، انتهای آن‌ها کمی کوتاه می‌شود. وقتی سلول‌ها از تقسیم جلوگیری می‌کنند (در این مطالعه سلول‌های عضلانی قلب)، تلومر‌ها بیشتر کوتاه می‌شوند. در برخی موارد آن‌ها آنقدر کوتاه می‌شوند که به اصطلاح عملیات مرگ سلولی برنامه ریزی شده آغاز می‌شود. طول تلومر‌ها در موش‌هایی که مکمل اسپرمیدین را مصرف کرده بودند مشابه حیوانات جوان بود.

اسپرمیدین یک ماده درون‌زا و طبیعی است که برای اولین بار در مایع منی مردان کشف شده است. از این رو اسپرمیدین نامیده می‌شود. با این حال اکنون شناخته شده است که در تمام سلول‌های بدن وجود دارد و برخی از باکتری‌های روده نیز می‌توانند این ماده را تولید کنند. اما مقدار زیاد این ماده باید از طریق غذا به عنوان مثال جوانه گندم، پنیر، محصولات سویا و حبوبات به بدن منتقل شود. این ماده، اتوفاژی را در سلول‌های ما فعال می‌کند و باعث تجزیه عوامل بیماری‌زای مهاجم، پروتئین‌های معیوب و اجزای سلولی می‌شود.

یافته‌های این مطالعه در مجله «GeroScience» منتشر شد.