اسرائیل در سایت هسته‌ای «دیمونا» چه می‌کند؟

فرارو-"پایگاه خبری میدل ایست آی" در گزارشی با اشاره به ساخت و ساز‌های مخفی هسته‌ای اسرائیل در تاسیسات اتمی "دیمونا"، به طرح گمانی زنی‌های مختلف در این رابطه پرداخته و به طور خاص تاکید می‌کند که تهدید واقعی هسته‌ای در جهان، اسرائیل و نه ایران است.

این پایگاه خبری در این رابطه می‌نویسد: «یک سازمان مردم نهادِ بین المللی که سعی دارد از اشاعه تسلیحات اتمی جلوگیری کند، به تازگی تصاویر ماهواره‌ای را به نمایش گذاشته که نشان می‌دهند اسرائیل برای نخستین بار در دهه‌های گذشته، ساخت و ساز‌های جدیدی را در تاسیسات اتمی دیمونا آغاز کرده و انجام داده است. راکتور هسته‌ای دیمونا که در اواسط دهه ۱۹۶۰ آغاز به کار کرد، پلوتونیومِ لازم برای برنامه تسلیحات اتمی اسرائیل را فراهم می‌کند. اسرائیل در شرایطی فعلی تخمین زده می‌شود که حدودا ۸۰ کلاهک اتمی را در اختیار داشته باشد.

این مساله، در نوع خود موجب نگرانی بسیاری از کارشناسان هسته‌ای و همچنین نهاد‌های اطلاعاتی در اقصی نقاط جهان شده است. با توجه به اینکه راکتور اتمی دیمونا مدت هاست که از تاریخ انقضایش گذشته، برخی ناظران حدس می‌زنند که شاید اسرائیل در حال ساخت یک راکتور اتمی جدید با هدف تولید پلوتونیوم است.

به گزارش فرارو، البته این مساله تا حد زیادی بعید است، زیرا اسرائیل به اندازه کافی و برای نیاز‌های حال و آینده خود، پلوتونیوم تولید کرده است. عده زیادی بر این باورند که راکتور هسته‌ای فعلی که در دیمونا قرار داد، مدت هاست که از دسترسی خارج شده و عملا فعالیتی ندارد.

اگر این گزاره را بپذیریم که اسرائیل به یک راکتور جدید جهت جایگزینی آن با راکتور قدیمی نیاز دارد، پس باید این سوال را مطرح کنیم که اساسا ساخت و ساز‌های جدید در دیمونا با چه هدفی انجام می‌شوند؟ در‌ای راستا، "داریل‌کیمبال" مدیر اجرایی یک نهاد مرتبط با کنترل تسلیحات در واشنگتن در مصاحبه‌ای با خبرگزاری آسوشیتدپرس، به یک عنصر مهم دیگر در ساخت و تهیه کلاهک‌های اتمی اشاره کرده است: "تریتیوم". این عنصر موجب بهبود عملکرد انفجاریِ کلاهک اتمی می‌شود و در یک چشم انداز کلی نیز، نیاز به سوخت برای کلاهک‌های اتمی را به شدت کاهش می‌دهد.

تریتیوم علاوه بر اینکه می‌تواند قدرت انفجاری بمب‌های اتمی را افزایش دهد، از آن می‌توان در بمب‌های نوترونی نیز استفاده کرد. این بمب‌ها قادرند انسان‌های زیادی را در یک منطقه انفجاری محدود‌تر در قیاس با تسلیحات اتمی، از بین ببرند. درست به همین دلیل است که کیمبال معتقد است شاید اسرائیل به دنبال تولید میزان تریتیوم بیشتری است و در حال ساخت تاسیسات مرتبط با تولید آن است. تریتیوم نیز همچون پلوتونیوم، در یک راکتور اتمی تولید می‌شود. برخی معتقدند با توجه به قدیمی بودن راکتور دیمونا، شاید اسرائیل به طور خاص در حال ساخت یک راکتور برای تولید تریتیوم است.

بر اساس عکس‌های ماهواره ای، ساخت و ساز‌های هسته‌ای اسرائیل احتمالا در اواخر سال ۲۰۱۸ و اوایل ۲۰۱۹ آغاز شده اند. بر اساس این تخمین ها، اسرائیل دست کم دو سال در تاسیسات اتمی دیمونا ساخت و ساز داشته است. در تصاویر گرفته شده، صرفا حفاری دیده می‌شود و هنوز هیچ نشانی از ایجاد تاسیسات ساختمانی به چشم نمی‌خورد.

در این نقطه باید این سوال را مطرح کرد که چرا فرآیند کار اینقدر دیر پیش می‌رود؟ این مساله می‌تواند حاکی از وجود اختلاف میان سیاستگذاران اسرائیلی در مورد زمان تعطیل کردن راکتور قدیمی دیمونا و یا محدودیت‌های بودجه‌ای در اسرائیل باشد.

اسرائیل تهدید هسته‌ای واقعی
باید پرسید چرا تصاویر ساخت وساز‌های هسته‌ای اسرائیل که از دو سال پیش آغاز شده اند، اکنون به نمایش گذاشته شده‌اند؟ شاید دلیل اصلی این مساله این باشد که همزمان با موضع گیری‌های دولت بایدن مبنی بر ضرورت بازگشت آمریکا به برجام و متعاقبا مخالفت‌های گسترده اسرائیل با این مساله، واشنگتن سعی دارد به نوعی تل آویو را تحت فشار قرار دهد و به تمام دنیا بفهماند که تهدید واقعی هسته ای، اسرائیل و نه ایران است.

نکته ناامید کننده در مورد اقدامات مخرب اسرائیل در دیمونا این است که هیچکس در مورد رویه‌های خطرناکِ هسته‌ای اسرائیل موضع گیری نمی‌کند و حتی برخی انگار این مساله را یک حق برای این رژیم ارزیابی می‌کنند. اسرائیل در برهه کنونی در حال ساخت و ساز‌های گسترده اتمی در دیمونا است، اما کافی است یک ذره اورانیوم در یکی از تاسیسات اتمی حتی متروکِ ایران پیدا شود، آنوقت کل جهان به آن واکنش نشان می‌دهند و می‌گویند دنیا در آستانه یک فاجعه قریب‌الوقوع است.

چرا تا این حد استاندارد‌های دوگانه حاکم هستند؟ چرا جهان عملا به اسرائیل اجازه می‌دهد اقدامات خطرناک هسته‌ای انجام دهد و به نوعی رفتار می‌کند که انگار رژیم اسرائیل به طور متعهدانه در این رابطه رفتار خواهد کرد، اما وقتی نوبت به ایران می‌رسد، هزاران ادعا و رفتار تهاجمی علیه این کشور مطرح می‌شوند؟ اسرائیل چه کاری کرده که مستحقِ یکچنین اعتمادی از سوی جامعه جهانی و قدرت‌های بزرگ است؟ ایران چه کرده که تا این حد به آن سخت گیری می‌شود و تحریم‌های گسترده‌ای علیه آن در شرایطی که اقدامات هسته‌ای اش عمیقا تحت نظارتند، وضع می‌شود؟

ضرورت نظارت جدی بر تحرکات هسته‌ای اسرائیل
بسیاری از ناظران و تحلیلگران بر این باورند که بنیامین نتانیاهو پس از "دیوید بن گورین" بنیانگذار برنامه اتمی اسرائیل، بیشترین تمایل را به تسلیحات اتمی اسرائیل و پیشروی در این برنامه دارد. این در حالی است که شخصِ نتانیاهو، بیشترین سخنرانی‌ها را نیز علیه به اصطلاح تهدید هسته‌ای ایران انجام داده است. این بدان معناست که نتانیاهو اساسا اسرائیل را محق می‌داند و بر این باور است که این کشور باید برای دفاع از خود، سلاح اتمی داشته باشد و حتی از این طریق، رقبا و دشمنان خود را نیز تهدید کند. امری که با معیار‌های عقلانی هیچ تناسبی ندارد.

نتانیاهو داشتنِ سلاح‌های اتمی را برگ برنده‌ای برای اسرائیل جهت مقابله با به اصطلاح تهدیدات ناشی از ایران، سوریه و عراق می‌بیند. پیشتر "مناخیم بگین" نخست وزیر سابق اسرائیل دستور حمله به تاسیسات اتمی اوزیراک عراق را داد و "ایهود اولمرت" نیز در دوره حضورش در قدرت، دستور حمله به تاسیسات اتمی سوریه را صادر کرد. در واقع، اسرائیل حتی به کوچکترین تحرکات هسته‌ای کشور‌های منطقه خاورمیانه نیز حساس است.

در سال‌های گذشته، اسرائیل و آمریکا به کرات در نقش پلیس خوب و پلیس بد در رابطه با برنامه اتمی ایران ظاهر شده‌اند. آمریکایی‌ها و اسرائیلی بار‌ها و بار‌ها در قالب عملیات‌های پنهان و همچنین موضع گیری‌های عیان، سعی داشته اند در توانمندی هسته‌ای ایران ایجاد اختلال کنند. به طور خاص، دو طرف در انجام عملیات‌های سایبری نظیر "استاکس نت" نیز علیه ایران دست داشته اند و سعی کرده اند به هر نحو ممکن ایران را در برنامه اتمی اش به عقب برانند.

با این همه، آمریکا هیچگاه مایل نبوده در حمله نظامی به تاسسات اتمی ایران، علی رغم لابی گری‌های گسترده نتانیاهو در این زمینه، شرکت کند. شخصِ بایدن از تجربیات گذشته آمریکا مخصوصا در دوره اوباما یاد گرفته که نباید به نتانیاهو اعتماد کند و بر اساس ادعا‌های او، علیه ایران اقدامی انجام دهد».