عباس عبدی؛ یک نظرسنجی مفید درباره کرونا

عباس عبدی روزنامه نگار و تحلیلگر مسائل سیاسی در یادداشتی در روزنامه اعتماد نوشت: این روز‌ها بسیاری از افراد سیاسی و رسانه‌ای در پی نظرسنجی‌های انتخاباتی هستند تا بدانند چقدر از مردم در انتخابات شرکت می‌کنند؟ به کی رأی خواهند داد و از چه کسانی نفرت دارند؟ و... موضوعی که گمان نمی‌کنم حتی از نظرسنجی‌های درست و دقیق هم بتوان به این نتایج رسید چه رسد به اینکه بسیاری از آن‌ها جعلی است و به قول معروف آب توش کرده‌اند! در این میان پژوهشگاه وزارت ارشاد چهارمین موج نظرسنجی‌های خود درباره کرونا که در نیمه بهمن ماه انجام داد را منتشر کرده است که گمان می‌کنم نتایج جالب و آموزنده‌ای دارد. به ویژه که کرونا هنوز در کنار مسائل اقتصادی زوج اصلی مشکلات مردم را تشکیل می‌دهد. خلاصه‌ای از آن را تقدیم می‌کنم:

• اولین پرسش درباره منبع مردم برای پیگیری اخبار کروناست. توجه کنیم به ظاهر کرونا موضوعی نیست که درباره اخبار آن بی‌اعتمادی زیادی مثل سایر امور باشد از این رو طبعا مردم باید به رسانه‌های رسمی مراجعه کنند. در بهار امسال ۹۵ درصد از مردم اخبار کرونا را پیگیری می‌کردند ولی در بهمن ماه این رقم به ۸۳ درصد رسیده است. اصلی‌ترین ریزش نیز از کسانی است که اخبار کرونا را از صداوسیما پیگیری می‌کردند که از ۶۸ درصد به ۵۸ درصد تنزل کرده است.
• در برابر مواجهه با اضطراب ناشی از کرونا ۴۸ درصد اظهار کرده‌اند، اضطرابی ندارند ولی ۵۲ درصد بقیه سعی می‌کنند به نحوی آرامش روحی و روانی خود را حفظ کنند، خواندن دعا، قرآن و نماز با ۲۵ درصد و سایر شیوه‌ها از جمله گفتگو با دوستان، شنیدن موسیقی، ورزش و خواندن کتاب نیز با ۴۴ درصد مجموعا راهکار‌های مردم برای کسب آرامش بوده‌اند (مردم می‌توانسته‌اند بیش از یک مورد را پاسخ دهند) نکته مهم اینکه ۵۸ درصد مردان گفته‌اند، اضطراب نداشته‌اند در حالی که فقط ۳۸ درصد زنان فاقد اضطراب بوده‌اند که این نشان‌دهنده نگرانی بسیار بیشتر زنان در برابر خطرات کروناست.
•  بیشترین حمایت مردم از مقررات کرونایی به ترتیب شامل منع رفت و آمد شبانه و ممنوعیت سفر به شهر دیگر است ولی نظر مردم نسبت به بسته بودن مدارس، دانشگاه‌ها، سینماها، کنسرت‌ها، مساجد و هیات‌های مذهبی تقریبا شبیه است و نسبت موافقان به مخالفان از حدود ۶۵ تا ۷۵ درصد متفاوت است.
• ۶۸ درصد مردم به میزان زیاد و خیلی زیاد معتقد به واکسیناسیون عمومی هستند و ۱۲ درصد نیز این ضرورت را کم و خیلی کم می‌دانند. نکته مهم اینکه اولویت اول را به سالمندان می‌دهند و نه کادر درمان (۲۷ امتیاز در برابر ۲۲ امتیاز) و این نکته‌ای است که نشان می‌دهد هنوز به اهمیت نقش کادر درمان در موضوع توجه کافی صورت نگرفته است.تمایل به استفاده از واکسن ایرانی به میزان زیاد و خیلی زیاد با ۴۸ درصد در برابر ۳۱ درصد کم و خیلی کم است. ۲۲ درصد مردم اصولا علاقه‌ای به هیچ نوع واکسنی اعم از ایرانی یا خارجی ندارند. ۱۴ درصد مردم به میزان زیاد باور دارند که تزریق واکسن‌ها عوارض‌هایی دارد ولی مخالفان این گزاره ۳۹ درصد هستند و بقیه یا نظری ندارند یا در حد میانه نظر داده‌اند.

• همچنان ۵۲ درصد مردم در حد زیاد و خیلی زیاد نگران مبتلا شدن خود یا خانواده‌شان به این بیماری هستند. ۲۸ درصد نیز به میزان کم و خیلی کم نگران هستند. این نگرانی در مهر ماه به ۷۰ درصد هم رسیده بود و اکنون کم شده است.
• میزان مرگ و میر و ابتلای به این ویروس را به صورت تقریبی می‌توان از این نظرسنجی به دست آورد. ۱۸ درصد گفته‌اند که خودشان مبتلا شده‌اند. این درصد فقط برای افراد بالای ۱۸ سال است که حدود ۷۲ میلیون نفر هستند. اگر برای کل جمعیت این را محاسبه کنیم احتمالا ۱۵ میلیون نفر در کشور مبتلا شده‌اند. البته عدد واقعی احتمالا بیش از این است زیرا ممکن است افرادی مبتلا شوند و چندان متوجه ماجرا نشده باشند. بنابراین با آخرین ارزیابی‌ها که حدود ۲۰ میلیون نفر را مبتلا شده می‌دانند، همخوانی دارد.
• درصد بستری شده‌ها از کل مبتلایان حدود ۹ درصد از مبتلایان است که به معنای حدود ۱.۲ میلیون نفر بستری تا کنون است که وزارت بهداشت باید آمار بستری‌های مرتبط با کرونا یا احتمال کرونا را در ۱۳ ماه اخیر اعلام کند تا با این آمار تحلیلی مقایسه شود.
• در میان پاسخگویان ۱.۵ درصد اعلام کرده‌اند از اعضای خانواده آنان کسی بر اثر کرونا فوت کرده است. این اعضا شامل پدر و مادر و فرزندان و به پایین می‌شود و اگر تعداد آنان را معادل ۷ تا ۸ نفر عضو چنین خانواری بدانیم (منظور خانواری که با هم زندگی می‌کنند نیست، ممکن است فرزندان یا پدر و مادر جدا از فرد پاسخگو باشند) می‌توان گفت که مرگ‌ومیر واقعی کرونا حدود ۱۵۰ هزار نفر است که تقریبا ۲.۴ برابر ارقام رسمی است که این نسبت بار‌ها اعلام شده است.
•  آخرین نکته اینکه امید مردم به پایان کرونا بیشتر شده است. در مهر ماه امسال که ۷۶ درصد مردم گمان می‌کردند کرونا یک سال و بیشتر باقی خواهد ماند، اکنون به ۳۸ درصد یعنی نصف آن رسیده است. انتظار داریم این امید با افزایش سرعت واکسیناسیون هر چه زودتر عملی شود.