‌میدان و دیپلماسی

سیدمصطفی هاشمی‌طبا در شرق نوشت: انتشار فایل صوتی وزیر امور خارجه کشورمان به‌هرحال و به هر طریق امری پسندیده نیست، نه آنکه محتوای آن عجیب و غیرقابل توجیه باشد بلکه به این علت که چنین گفت‌وگویی برای بار اول از یک رسانه بیگانه و البته معاند پخش می‌شود و اینکه چگونه چنین فایل‌هایی که علی‌القاعده جنبه خصوصی و محرمانه دارد، بدون آنکه مردمانمان از آن مطلع باشند، به دست بیگانگان می‌رسد.

در این میان هر گفته و هر سخنی که در مصاحبه‌های این‌چنینی باشد، بلافاصله مورد تعبیر و تفسیر و موضع‌گیری گروه‌ها قرار می‌گیرد و چه‌بسا در درک جملات آن نه‌تن‌ها اتفاق نظری وجود نداشته باشد، بلکه کاملا آن را متضاد درک کنند. ضمن آنکه هدف این نوشتار بررسی یکی از موارد بیان‌شده است، خاطرنشان می‌کند که حداقل در محیط سیاسی و متفکر کشور تقریبا همه موارد اشاره‌شده از سوی آقای ظریف، مطرح بوده و آنچه آقای ظریف گفته‌اند از قبل حداقل به‌صورت مجمل آگاهی داشته‌اند.

مسئله‌ای که اینک به آن اشاره می‌شود، موضوع میدان و دیپلماسی است که بخش مهمی از سخنان آقای ظریف را تشکیل می‌دهد و به‌خاطر همین بخش گروهی در کشور به ایشان حمله می‌کنند که چرا این‌گونه گفته است. موضوع میدان و دیپلماسی مسئله‌ای جدید در دنیا نیست. کشور‌ها به‌صورت عمومی در دنیا با دیگر کشور‌ها ارتباطاتی دارند که به آن دیپلماسی می‌گویند و نمایندگان هر کشور در تلاش برای توجیه رفتار خودشان با دیگران همت می‌گمارند و صدالبته نوعی جاسوسی نانوشته در وظایف نمایندگان هر کشور در کشور‌های دیگر پذیرفته شده است و به‌همین‌دلیل محموله‌های دیپلماتیک از هر نوع بازرسی وارداتی معاف شناخته شده‌اند.

امر دیپلماسی یک فعالیت وسیع و عمومی است؛ اما امر میدان نه یک فعالیت عمومی و نه وسیع است بلکه در تاریخ حیات کشور‌ها لحظاتی پیش می‌آید که باید در میدان نبرد‌ها حاضر باشند. لحظاتی که برای یک ملت و یک کشور تعیین‌کننده است و اگر آن لحظات از دست برود، حیات جامعه دچار مخاطره می‌شود.

در اینجا میدان نقش تعیین‌کننده و اولویت‌دار را به خود می‌گیرد؛ یعنی هر آنچه در جامعه و کشور هست، برای سرافرازی در میدان به کار می‌آید و این جدا از مسئله سیاسی و حاکمیت نهاد یا گروه یا سازمان خاصی بر جامعه است. در دفاع مقدس اولویت همه‌چیز به جبهه و جنگ اختصاص یافت و حتی اولویت تغذیه مردم، پس از رفع نیاز‌های جبهه و جنگ قرار گرفت. آنچه وزیر امور خارجه گفته، موضوعی بدیهی است.

دیپلماسی در خدمت میدان قرار گرفته و این هیچ ربطی به سپاه، ارتش و... ندارد، بلکه لحظات حضور در میدان تعیین‌کننده آینده است. آنچه میان ایشان و شهید سلیمانی گذشته (به نقل از ایشان) امری بسیار طبیعی است؛ یعنی به‌خدمت‌گرفتن دیپلماسی برای پیروزی در میدان.

ایشان به‌صراحت گفته هر کاری که شهید سلیمانی از ایشان خواسته است، به انجام رسانده و تعبیر خرج‌کردن دیپلماسی برای میدان را به کار برده است. شاید اگر ایشان موضوع را به نحو دیگری مطرح می‌کرد و به‌طور ویژه وزارت خارجه را نهادی مستقل، خودرأی و توانمند مطرح می‌کرد، از لحاظ شخصیتی برای ایشان منزلت سیاسی فراهم می‌کرد، درحالی‌که در عین گفتن واقعیات، خدمات دیپلماسی را حسب نظر سردار سلیمانی برای پیروزی در میدان اختصاص و تعریف کرده بوده است.

شاید هر بیان دیگری در رابطه با میدان و دیپلماسی از ایشان قابل نقد و بررسی بیشتری بود، ولی آنچه ایشان گفته، حاکی از نزدیکی فکری و وحدت برای پیروزی میدان بوده است، هرچند به‌طور طبیعی ممکن است از لحاظ فردی چندان خوشایند مقامی، چون وزیر خارجه نباشد، اما درک عمومی کشور و منافع آینده کشور چنین تواضعی را می‌طلبد.

آن‌ها که می‌گویند به سردار اهانت شده و آن‌ها که می‌گویند سخنان ایشان به حاکمیت سپاه بر کشور دلالت دارد، هر دو در اشتباه هستند. آقای ظریف امری بدیهی و لزوم وحدت برای پیروزی در میدان را مطرح و به آن عمل کرده است، حال این پیروزی می‌خواهد به نام هرکس و هر نهادی ثبت شود.

دیپلماسی امری گسترده و همیشگی است و البته در بسیاری موارد موجب سربلندی کشور، اما زمان برای دیپلماسی آن‌چنان که برای پیروزی در میدان حیاتی است، تعیین‌کننده نیست؛ بنابراین به گاه حضور در میدان این دیپلماسی است که حتی به قیمت فداشدن خود باید در خدمت میدان باشد و بیان ظریف وزیر خارجه هم اشاره به همین وحدت و همدلی دارد و حکایت از رعایت بدیهیات. بدیهیاتی که با کمال اسف در بسیاری از موارد رعایت نمی‌شود.

کارگزاران حکومت و نظام اگر فقط بدیهیات را به نحو احسن رعایت کنند، در حقیقت امهات وظایف خود را به انجام رسانده‌اند