کاشت میدان مین زیر پای طراحان بازی‌های ایرانی

فرارو- «این بیانیه شرح‌حالی است از سمت فعالان صنعتی پرظرفیت، ولی مغفول در ایران: بازی‌های رایانه‌ای». مدیران ۴۲ استودیو بازی‌سازی و هزار و ۴۰۰ نفر از فعالان صنعت گیم ایران در ابتدای نامه پرگلایه خود چنین عبارتی را ذکر کرده‌اند و در ادامه می‌نویسند: سهم ایران از صنعت ۱۴۰ هزار میلیارد دلاری بازی دنیا یک‌دهم درصد است، چون محدودیت‌های پولی و بانکی و تحریم‌های ظالمانه از یک طرف و سیاست‌گذاری‌های اشتباه و غیرتخصصی، نگاه دستوری و نبود اعتماد به بخش خصوصی از طرف دیگر دست به دست هم داده تا تیشه به ریشه این صنعت بزند.

فعالان صنعت بازی ایرانی با همین چند خط کوتاه و مختصر توضیح می‌دهند که چرا به سیاست‌های بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای اعتراض دارند و به چه دلیل می‌خواهند بعضی از آن‌ها تغییر کند. بیانیه‌ای که به‌همین منظور تهیه شده تا الان توسط ۴۲ استودیو بازی‌سازی، ۲۰۰ بازی‌ساز و هزار و ۴۰۰ نفر از فعالان صنعت بازی در ایران امضا شده است.

چرا بازی‌ساز‌ان ایرانی ناراضی هستند؟
بهمن ماه پارسال بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای به‌عنوان متولی دولتی بازی در ایران اعلام کرد تولیدکنندگان و ناشران بازی‌های موبایل، کنسول و رایانه باید برای انتشار بازی خود مجوز دریافت کنند. دریافت مجوز پیش از این هم برای بازی‌ها الزامی بود، اما تنها پس از عرضه آن‌ها ضرورت داشت. بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای در آن زمان اصرار داشت ساز‌وکار جدیدی که برای صدور مجوز درنظر گرفته چندان زمان‌بر نیست و مجوز بازی‌ها را در اسرع وقت صادر می‌کند، اما با گذشت مدت زمانی کوتاه حالا فعالان صنعت بازی می‌گویند به‌خاطر پیچیده بودن مراحل دریافت مجوز و اعمال بعضی محدودیت‌ها و سخت‌گیری‌ها، خیلی‌ها از بازیسازان به‌ناچار از انتشار بازی‌هایشان در داخل ایران منصرف شده‌اند و ترجیح می‌دهند آن‌ها را در مارکت‌های خارجی منتشر کنند. ممیزی‌های افراطی، ورشکستگی اقتصادی، مهاجرت نیرو‌های نخبه و واگذاری میدان رقابت به بازی‌های خارجی از جمله مسائلی است که بازی‌ساز‌های ایرانی به آن اعتراض دارند و امیدوار هستند بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای صدایشان را بشنود.

مصادیق سخت‌گیری‌ها برای بازی‌سازان ایرانی
علاوه بر امضای کارزاری آنلاین که تا الان توسط هزار و ۴۰۰ نفر از فعالان صنعت بازی‌های رایانه‌ای امضا شده، این صنف یک نشست آنلاین هم در اپلیکیشن کلاب هاوس برگزار کردند تا مصادیق سخت‌گیری‌های اعمال شده توسط بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای در فرآیند ممیزی و صدور مجوز بازی‌ها را با هم به اشتراک بگذارند. در این جلسه بازی‌سازان و مدیرعامل‌های استودیو‌های بازی‌سازی صحبت‌هایی مطرح کردند که بعضی از آن‌ها قابل‌توجه است؛ به‌عنوان مثل حسین مزروعی، مدیرعامل آواگیمز و رئیس کمیسیون بازی و سرگرمی در کلاب هاوس گفت: «سازمان نصر می‌گوید اگر تصاویری که در تلویزیون یا VOD‌ها پخش می‌شود را در بازی به کار ببریم فیلتر می‌کنند.»

امیرحسین فصیحی، مدیرعامل استودیو فن افزار هم می‌گوید: «اعمال رده‌بندی سنی [در مورد بازی‌های ایرانی]دلبخواهی است؛ اگر حس وحشت در بازی باشد، رده‌بندی بالای ۱۸ یا ۱۵ تعیین می‌شود در حالی که حس وحشت سلیقه‌ای است یا در مورد پوشش زن گفته شده که تحریک‌کننده نباشد، اما تحریک کننده بودن یا نبودن سلیقه‌ای است. به همین دلیل در بازی پیکسل آرت به کاراکتر زن ایران گرفته بودند.»

امیر انواری، مدیر استودیو پاپاتا هم در مورد تجربه خود از فیلترینگ بازی‌ها می‌گوید: «به کاراکتر خانم اصلاحیه وارد کردند با وجود اینکه پوشش عرف جامعه را داشته. مجبور شدیم پوشش را به مقنعه و مانتو تبدیل کنیم. یا مثلا کاربر برای اینکه در بازی شرکت کند، مبلغ ورودی می‌دهد. حتی به کلمه «ورودی» هم ایراد گرفته شد.»

نتایج مخرب سخت‌گیری‌ها بر صنعت بازی در ایران
سخت‌گیری‌ها علاوه بر اعمال نظارت بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای روی استودیو‌های بازی‌سازی و خود بازی‌ها، به مارکت‌ها و فروشگاه‌های اندرویدی هم اعمال می‌شود تا آن‌ها را وادار به حذف یا غیرفعالسازی بازی‌ها کند و دسترسی کاربران به بازی‌های ایران را ببندد. در چند مورد، بازی‌هایی بدون اطلاع استودیو‌ها و طراحان آن‌ها از روی مارکت‌های اندرویدی فارسی حرف شدند. احسان کنگرانی، مدیر بخش بازی کافه بازار در جلسه کلاب‌هاوس می‌گوید: «دستور از سمت کارگروه مصادیق محتوای مجرمانه به کافه‌بازار می‌آید و ماملزم هستیم تا بازی مورد نظر را حذف کنیم. وقتی خود کافه‌بازار با اپلکیشن یا بازی به مشکل برخورد می‌کند، سعی می‌کند با تعامل و اخطار و گفتگو مشکل را حل کند. اگر اصلاح اتفاق نیفتد اپلکیشن حذف می‌شود.» موضوعی که مدیر توسعه توسعه کسب‌وکار مایکت هم آن را تصدیق کرد.

صادق جبلی، مدیر تیم طراحان سفید که یک استودیوی بازی‌سازی است می‌گوید اعمال چنین سخت گیری‌هایی نتایجی منفی به‌بار آورده است که از جمله مهمترین آن‌ها می‌توان به مهاجرت بازی‌ساز‌ها از ایران اشاره کرد. به‌گفته او مشکلات اقتصادی در کشور وجود دارد؛ هم در بحث سرمایه‌گذاری و هم مهاجرت نیرو‌های متخصص ما چالش جدی داریم و این مسائل روی کیفیت تولید داخل موثر است. بحث رقابت بازار است. چون بازار درحال رشد است، هزینه رقابت در بازار ایران در حال افزایش است و شرکت‌های کوچک نتوانستند سهم بازار را بگیرند». به‌گفته او در سال ۹۸، به‌طور رسمی اعلام شد ۳۵ درصد درآمد توسعه‌دهندگان در کافه بازار از طریق پرداخت درون برنامه‌ای کسب شده که چیزی  حدود ۷۰ میلیارد تومان می‌شود. بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای هم می‌گوید در سال ۹۸ میزان فروش بازی در بازار داخلی ۲۹۰ میلیارد تومان بوده. اگرچه بین آمار‌ها تفاوت وجود دارد، اما به صورت کلی می‌توان گفت پتانسیل بازار بازی بازار حداقل ۱۵۰ میلیارد تومان است که حتی می‌تواند به ۲۰۰ میلیارد تومان برسد، اما با اعمال محدودیت‌های سلیقه‌ای باعث می‌شویم بخش عمده‌ای از این عدد به‌طور سالیانه از کشور خارج شده و نصیب بازی‌های خارجی شود. در حالی که طبق برآورد‌های کافه بازار و بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای حجم تقریبی بازار بازی ایران ۹ میلیون دلار است و می‌تواند به بالای ۱۰۰ میلیون دلار برسد.

حسین مزروعی، مدیرعامل آواگیمز در مورد هدف کارزار تشکیل شده و خواسته فعالان صنعت بازی‌های رایانه‌ای می‌گوید: «حدود یکسال پیش از سمت کمیسیون جلسات بسیاری با بنیاد برگزار کردیم تا نظر کارشناسی صنف و بازی‌سازان را با بنیاد مطرح کنیم. صحبت ما این بود که تصمیمات بنیاد نباید اقتصاد بازی‌ها را هدف قرار دهد، چون آسیب‌زا هستند. اقتضای ممیزی این رسانه ماتفاوت است. رسانه‌ای که هرلحظه محتوایش تغییر می‌کند را نمی‌توان مانند کتاب ممیزی کرد، اما الان ممیزی بازی‌ها مانند همان ممیزی کتاب و فیلم اعمال می‌شود که جوابگو نیست.»