بازی «ماسک» با رمزارز‌ها

ایلان ماسک در ماه‌های اخیر با اظهارنظرهایش بازار ارز‌های دیجیتال را دچار نوسان کرده است. آخرین جنجال «ماسک» روز چهارشنبه گذشته و با یک توییت به پا شد که در آن با اظهار نگرانی درباره افزایش استفاده از سوخت‌های فسیلی برای استخراج بیت‌کوین اعلام کرد: شرکت تسلا دیگر این ارز را برای فروش خودروهایش نمی‌پذیرد. همین توییت باعث کاهش ۱۷درصدی ارزش رایج‌ترین ارز دیجیتال جهان شد. این در حالی است که تسلا پیش‌تر اعلام کرده بود برای فروش خودروهایش این ارز را می‌پذیرد.

ایلان ماسک چهره جنجالی و خبرساز این روزهاست و ظاهرا دامنه بلندپروازی‌هایش حالا به بازار ارز‌های دیجیتال رسیده است. او در ماه‌های اخیر بار‌ها و بار‌ها با اظهارنظر درباره ارز‌های دیجیتال، این بازار را دچار نوسان کرده است؛ زمانی با حضور در یک برنامه کمدی به همراه مادرش و زمانی هم تنها با یک توییت ساده. آخرین جنجال ماسک، اما روز چهارشنبه گذشته و با یک توییت به‌پا شد که در آن با اظهار نگرانی درباره افزایش فزاینده استفاده از سوخت‌های فسیلی برای ماینینگ و تراکنش‌های بین‌کوین، اعلام کرد شرکت تسلا دیگر این ارز را برای فروش خودروهایش نمی‌پذیرد.

همین توییت کافی بود تا باعث شود ارزش بیت‌کوین ۱۷‌درصد کاهش پیدا کند و ارزش آن به کمترین میزان خود از ابتدای ماه مارس امسال برسد. هر‌چند معاملات بازار‌های آسیایی کمی از این کاهش را جبران کردند و در نهایت قیمت آن در صبح پنج‌شنبه با کاهش ۱۲ درصدی به ۵۰۹۳۳ دلار رسید.

یک بام و دو هوا

هر‌چند ماسک در توییت روز چهارشنبه خودش سعی کرده بود با وعده‌هایی، دل‌نگرانی مشتریانش را کمتر کند. او در این توییت گفت که تسلا [فعلا]هیچ بیت‌کوینی را نمی‌فروشد و به محض آنکه تراکنش‌های ماینینگ این ارز دیجیتال با استفاده از منابع انرژی تجدیدپذیر انجام شود، دوباره از آن در معاملاتش استفاده خواهد کرد و البته در اظهارنظری نسبتا متناقض هم اعلام کرد که تسلا به‌دنبال ارز‌های دیجیتال دیگری است که در فرآیند ماینینگ خود از یک درصد انرژی که بیت‌کوین استفاده می‌کند، بهره می‌گیرند.

این تناقض‌گویی‌ها حالا مشتریان تسلا را سردرگم کرده است. ماسک در ماه مارس امسال گفته بود که مشتریان تسلا می‌توانند خودروهای‌الکتریکی این شرکت را با استفاده از بیت‌کوین بخرند؛ ارز دیجیتالی که در حال‌حاضر به کمک کامپیوتر‌های پرقدرتی تولید می‌شود که توانایی پردازش‌های پیچیده دارند و این کار فرآیندی است به‌شدت نیازمند مصرف انرژی برق که تولید آن به سوخت‌های فسیلی و به‌خصوص زغال‌سنگ وابسته است.

آخرین آمار‌های منتشر‌شده از تحقیقات دانشگاه کمبریج و آژانس بین‌المللی انرژی نشان می‌دهند که در حال‌حاضر ماینینگ بیت‌کوین به همان میزان برقی نیاز دارد که کشور هلند در طول سال ۲۰۱۹ مصرف کرده است. ماسک در حالی نگرانی خودش از رشد استفاده از سوخت‌های فسیلی برای تامین برق موردنیاز در ماینینگ بیت‌کوین را با این توییت مطرح کرده است که در همان ماه مارس و زمانی که تسلا از پذیرش بیت‌کوین در معاملاتش خبر داد، بسیاری از فعالان محیط‌زیست به او در این مورد هشدار داده و در شبکه‌های اجتماعی انتقاد خود را مطرح کرده بودند، اما گویا درک اهمیت این موضوع برای ماسک حدود یک و ماه نیم زمان برده است!

اما بازی یک بام و دو هوای تسلا- و در واقع ایلان ماسک- در بازار ارز‌های دیجیتال از ماه فوریه گذشته آغاز شد که این شرکت اعلام کرد یک و نیم میلیارد دلار بیت‌کوین خریده بود؛ آن‌هم درست یک ماه قبل از آنکه اعلام کند برای فروش خودروهایش این ارز دیجیتال را می‌پذیرد.

این اتفاق در ماه فوریه باعث شد ارزش محبوب‌ترین و رایج‌ترین ارز دیجیتال جهان چیزی در حدود ۲۰ درصد افزایش پیدا کند. ماسک، اما گویا فقط توانست یک ماه و نیم جلوی بلندپروازی‌هایش را بگیرد و حالا با توییت اخیرش باعث کاهش ارزش بیت‌کوین شد تا علاوه بر مشتریان تسلا، دارندگان این ارز دیجیتال در سراسر دنیا را هم نگران و آشفته کند. از طرفی، در اواخر ماه آوریل خبر‌هایی منتشر‌شد که نشان می‌دادند شرکت تسلا ۱۰ درصد از دارایی‌های بیت‌کوین خود را فروخته است تا نقدینگی این ارز دیجیتال را نشان بدهد!

«ادوارد مویا» یکی از تحلیلگران بازار شرکت معاملات ارزش OANDA، در این مورد می‌گوید: «ماسک با این کار سعی دارد در میان سرمایه‌گذاران، خودش را به‌عنوان پیشرو در ترویج استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر مطرح کند. تاثیر زیست‌محیطی فرآیند استخراج بیت‌کوین یکی از بزرگ‌ترین خطر‌ها برای کل بازار رمزارز است. درحالی‌که بسیاری از کارشناسان بار‌ها در طول ۲ ماه گذشته هشدار داده‌اند که برق مورد نیاز برای استخراج بیت‌کوین به اندازه برق مصرفی کشور‌های آرژانتین و نروژ است، اما کسی به این موضوع توجه چندانی نکرد و ظاهرا همه به‌دنبال سود و منافع خودشان از این بازار بوده‌اند.»

با این حال بعضی دیگر از فعالان بازار ارز‌های دیجیتال اقدام ایلان ماسک را در تایید هویت تسلا برای حفاظت از محیط‌زیست می‌دانند. آن‌ها معتقدند شرکتی که با تولید خودرو‌های الکتریکی سعی دارد از مصرف سوخت‌های فسیلی جلوگیری کند، طبیعتا هیچ ردپایی از کربن را در معاملاتش نمی‌پذیرد. با تمام اینها، باور اینکه ماسک و تسلا از اهمیت تاثیر زیست‌محیطی استخراج بیت‌کوین آگاه نبودند، بسیار سخت است. این درحالی است که تمایل تسلا به حفظ دارایی‌های بیت‌کوین خودش، باعث می‌شود موضع‌گیری اخیر مدیرش عجیب‌تر به‌نظر برسد.

بازی با «ارز مردم»

در واقع ارتباط تسلا با ارز‌های دیجیتال و روندی که در ماه‌های اخیر در این بازار طی شده، شبیه به یک ترن‌هوایی خطرناک است. از آنجا که معمولا مدیرعامل تسلا چنین توییت‌هایی را به شکلی هدفمند منتشر می‌کند، بسیاری به‌دنبال دلیل این تصمیم او هستند و بعضی معتقدند که او احتمالا به‌دنبال گسترش نفوذ و رواج ارز دیجیتال خودش یعنی دوج‌کوین است. هنوز یک هفته نمی‌گذرد که در خبر‌ها اعلام شد دوج‌کوین با رسیدن به ارزش بازار ۹۲ میلیارد دلاری به چهارمین رمزارز بزرگ دنیا تبدیل شده است؛ ارز دیجیتالی که در ابتدا جدی گرفته نمی‌شد، تنها در طول ۶ ماه رشد ۲۶ هزار درصدی کرد تا با این بازدهی نجومی و عجیب عنوان سودآورترین دارایی دنیا را به خودش بگیرد. بسیاری از کارشناسان و تحلیلگران بازار ارز‌های دیجیتال معتقدند که این رکورد به این زودی‌ها نمی‌تواند شکسته شود و در تایید فرضیه‌شان به مقایسه بازدهی ۲۸۶ درصدی بیت‌کوین و ۶۹۸ درصدی اتریوم در همین بازه زمانی ۶ ماهه اشاره می‌کنند.

درحالی‌که با انتشار این خبر بسیاری از فعالان بازار دلیل اصلی رشد دوج‌کوین را حمایت گسترده ایلان ماسک از آن می‌دانستند، در همان روز شرکت «اسپیس‌ایکس» اعلام کرد که هزینه ماموریت پرتاب ماهواره‌اش به فضا در سال آینده میلادی را با دریافت رمزارز دوج‌کوین انجام خواهد داد. در حقیقت ایلان ماسک به عنوان رهبر و مدیرعامل اسپیس‌ایکس با این کار تلاش دیگری در جهت توسعه و رواج رمزارز خودش یعنی دوج‌کوین انجام داد و حتی سعی کرد وجهه‌ای عمومی هم به آن بدهد. در همین راستا «تام اوچینرو» معاون تجاری اسپیس‌ایکس در بیانیه‌ای اعلام کرد که انجام ماموریت پرتاب ماهواه «دوج-۱» با تامین هزینه از طریق دوج‌کوین، قابلیت استفاده از ارز‌های دیجیتال در فراتر از مدار زمین را نشان داده و تجارت بین‌سیاره‌ای را پایه‌ریزی و ممکن می‌کند. ایلان ماسک هم در همین رابطه در توییتی نوشت: «اسپیس‌ایکس قصد دارد یک دوج‌کوین واقعی را روی ماه واقعی قرار دهد.»

این درحالی است که او در یک برنامه تلویزیونی خودش را «پدر دوج» و دوج‌کوین را ارز مردم نامید! با این همه، اما به‌طور کلی باید گفت اقبال کسب‌وکار‌ها به استفاده از ارز‌های دیجیتالی رو به گسترش است. نتایج یک نظرسنجی انجام شده توسط مسترکارد نشان می‌دهد که ۴۰‌درصد مشتریان این شرکت مایل هستند تا در کسب‌وکار‌های خود از ظرفیت ارز‌های دیجیتالی بهره ببرند.

این میزان به‌خصوص در بین مدیران جوان‌تر قابل‌توجه بوده و ۷۷ درصد آن‌ها درخصوص استفاده از ارز‌های دیجیتالی در کسب‌وکارشان ابراز تمایل کرده‌اند. برخلاف بیت‌کوین و بیشتر ارز‌های دیجیتالی که دارای محدودیت تعداد استخراج هستند، دوج‌کوین هیچ محدودیتی در این زمینه ندارد و همین مساله بعضی از فعالان بازار را متعجب کرده که این رمزارز چطور چنین رشدی داشته است. با این حال همه‌چیز برای دارندگان دوج‌کوین چندان هم رویایی نبوده است. این ارز پرنوسان‌ترین دامنه را در بین ۱۰ رمزارز برتر جهان داشته و تاکنون نوسانات روزانه ۲۰ تا چند درصدی زیادی در قیمت آن وجود داشته است. مساله‌ای که تا به حال بسیاری از معامله‌گران این ارز را شکست داده و دارایی آن‌ها را نابود کرده است.