چهار محرک جهش بورس

معاملات نخستین روز هفته با رشد قابل‌توجه متغیر‌های تحلیلی بازار سهام به اتمام رسید. در این روز خالص خرید حقیقی با رسیدن به سطح ۴۸۶میلیارد تومان افزایشی قابل‌توجه نسبت به میانگین سال۱۴۰۰ را ثبت کرد و بیشترین خروج پول از ETF‌ها رقم خورد. این‌طور که به نظر می‌آید نزدیک شدن به فصل مجامع، رشد دوباره قیمت دلار در کنار صعودی بودن روند قیمت‌های جهانی به‌عنوان یکی از مهم‌ترین محرک‌های بنیادی و البته اخبار مساعد سبب شده است تا بر خوش‌بینی‌ها نسبت آینده بازار افزوده شود.

دنیای‌اقتصاد در ادامه نوشت: معاملات نخستین روز هفته جاری با رشد ۷/ ۲ درصدی شاخص کل بورس آغاز شد. در این روز ورود ۴۸۶ میلیارد تومان پول حقیقی به بورس این نوید را به سرمایه‌گذاران بازار سهام داد که در صورت تداوم این وضعیت ممکن است در آستانه فرارسیدن فصل مجامع شاهد بازگشت رونق به این بازار باشیم. این در حالی است که در طول همین مدت چشم‌انداز صعود قیمت‌های جهانی در کنار حذف افق ریزشی دلار از سایر عواملی هستند که می‌توانند به صعود بورس کمک کنند.

بررسی آمار به ثبت رسیده نشان می‌دهد که رشد خالص خرید حقیقی و تعداد صفوف خرید در این روز از ۲۵ بهمن ماه بی‌سابقه بوده ETF‌ها نیز تاکنون چنین خروج پولی را تجربه نکرده بودند و همین امر تحلیلگران را امیدوار کرده تا در شرایط کنونی به رشد مداوم احتمالی در این سنجه‌ها اهمیت زیادی بدهند.

آیا وارد فاز جدید رونق بازار سهام شده‌ایم؟ این سوالی است که در روز‌های گذشته دوباره توانسته توجه افکار عمومی را به خود جلب کند. شاخص بورس در حال رشد کردن است؛ ارزش معاملات اگرچه اندک، اما به شکلی آهسته و پیوسته در چند روز اخیر افزایش داشته؛ و حالا پس از روز‌های متوالی که آمار و ارقام نماگر خروج پول حقیقی از بازار یاد شده بودند، نسبت خالص خرید حقیقی نیز با شیبی تقریبا تند رو به افزایش گذاشته است. این طور که به نظر می‌رسد حال بازار سرمایه اگرچه هنوز کاملا خوب نشده، اما به گواه رکورد‌های ثبت شده وضعیت معاملات در آن رو به بهبودی گذارده است.

بر این اساس انتظار می‌رود که رشد ادامه‌دار دست‌کم به نحوی که توان افزایش میانگین‌های ثبت شده در طول دو ماه اخیر را داشته باشد می‌تواند به بهبود تقاضا در ماه‌های پیش‌رو کمک کند. دقیقا به همین دلیل است که پس از یک ریزش فرسایشی که از تحمل بسیاری از سرمایه‌گذاران خرد خارج بوده، شاهد افزایش خوش‌بینی به معاملات پیش روی بازار سرمایه هستیم.

استقبال از فصل مجامع

اما آیا صرف تجربه یک کاهش شدید در قیمت یک دارایی یا مجموعه‌ای از دارایی‌ها دلیل خوبی برای خوش‌بینی به تغییر روند نزولی به صعودی در یک بازار مالی است؟ مسلما نه. اما مساله اینجاست که بورس و فرابورس برای افزایش قیمت‌ها معطل بهانه‌هایی از این دست نمانده‌اند. بررسی روند تغییرات بلندمدت در بازار سرمایه حکایت از آن دارد که همه ساله با فرارسیدن فصل مجامع و نزدیک شدن به موسم تقسیم سود در این دوره، دریافت پول نقد بالاخره کار خود را می‌کند و اثر روانی مجامع سبب می‌شود تا تقاضا برای سهام در طول این مدت افزایش پیدا کند.

در حال حاضر به نظر می‌آید که با توجه به افت قابل‌توجه قیمت در حدود یک سال گذشته امر طبیعی باشد که نزدیک شدن به برگزاری مجامع عمومی عادی سالانه که عموما با هدف استماع گزارش عملکرد یک سال مالی شرکت‌ها برگزار می‌شود به عنوان یکی از قدیمی‌ترین عوامل روانی اثر گذار بتواند به رخوت تقاضا در روز‌ها و ماه‌های پیش رو تا حدی خاتمه دهد. هم اکنون توجه به این نکته از اهمیت بالایی برخوردار است که از میان تمامی بازار‌های سرمایه‌پذیر در اقتصاد کشور هیچ بازاری تا امروز به اندازه بازار سرمایه دچار نوسان نبوده است.

رشد ۳۰۰ تا ۴۰۰ درصدی قیمت سهام در فضای تورمی سال گذشته در حالی رقم خورد که در اوج گرانی بازدهی در سایر بازار‌ها به زحمت از ۱۵۰ درصد فراتر می‌رفت و به دلیل کوچک بودن یا ماهیت نقدشونده نبودن، اساسا آنچنان پولی وارد آن‌ها نشده بود که خروج سرمایه‌گذاران در آن‌ها بتواند مشکل‌ساز شود.

اما مساله بورس فرق داشت. از سویی این بازار حجم ظرفیت بالایی برای جذب نقدینگی داشت و هم به دلیل افزایش محبوبیت این بازار به حدی مردم را به سوی خود جذب کرده بود که در نهایت به بن‌بست خوردن کارکرد‌های عادی بازار در آن امری بدیهی به نظر می‌آمد. در نهایت این اتفاق نیز افتاد و بورس به سراشیبی سقوط افتاد.

دقیقا به همین دلیل است که ریزش این بازار در ماه‌های اخیر نیز بسیار ناهمگن با سایر بازار‌های سرمایه‌پذیر بوده است. به هر روی حالا و پس از گذشت حدود ۱۰ ماه اوضاع بازار هم از حیث روانی و هم بنیادی از آمادگی بیشتری برای افزایش قیمت‌ها نسبت به قبل برخوردار است و همان‌طور که گفته شده انتظار می‌رود جذابیت مجامع همسو با کاهش انتظارات تورمی در شرایط فعلی توجه به سرمایه‌گذاری میان‌مدت را در کشور از گذشته بیشتر کند.

در پیشگاه عوامل بنیادی

از خوش‌بینی به فصل مجامع و توجه سرمایه‌گذاران خرد به تقسیم سود شرکت‌ها که بگذریم، عامل قیمت‌های جهانی نیز همچنان به قوت خود پا برجا است. در هفته‌های اخیر اگرچه روند صعودی قیمت‌ها اندکی با وقفه مواجه شده است، با این حال مسیر پیش روی کالا‌های اساسی به گفته کارشناسان در بازار‌های بین‌المللی همچنان افزایشی خواهد بود. همین امر سبب شده تا بی توجهی بازار در هفته‌های گذشته در کنار همین احتمال رشد بیشتر بازار را حداقل در سهام کامودیتی محور برای بازگشت سهام به روند صعودی گوش به زنگ نگه دارد.

در هفته گذشته اگرچه قیمت کالا‌هایی نظیر فولاد و پتروشیمی همچنان در فاز اصلاح باقی مانده بود، اما افزایش قیمت محصولاتی نظیر مس و آلومینیوم در کنار تداوم چشم‌انداز تورمی در دلار آمریکا باعث شده تا دورنمای تحولات در این بخش از اقتصاد جهانی همچنان مثبت باشد. جمیع این عوامل در کنار خوش‌بینی به وعده‌های نامزد‌های انتخابات ریاست‌جمهوری باعث شده بازار از این جهت نیز حداقل فعلا آرامش خاطر داشته باشد. مضاف بر اینکه گزارش‌های ماهانه مربوط به عملکرد شرکت‌ها در ماه دوم از سال جاری به نظر بسیاری از تحلیلگران خوب بوده و حتی توانسته فراتر از انتظارات ظاهر شود.

نگاهی دقیق‌تر به موضع‌گیری‌های کاندیدا‌های تایید صلاحیت شده هم اکنون نشان می‌دهد که بورس در مرکز توجه تمامی آن‌ها قرار دارد و در این میان حتی برخی از بازگشت پول‌های خارج شده از بورس در ظرف چند روز سخن گفته‌اند. این در حالی است که با توجه به تاثیر بالای بازار سهام در بین افکار عمومی این امر نیز چندان بعید نیست که بعضی از وعده و وعید‌ها غیر عملی و حتی دور از واقعیت باشد.

سربالایی دلار

نکته دیگر در بررسی شرایط کنونی بازار سهام که حتما باید مورد توجه قرار بگیرد، افزایش مجدد قیمت دلار در روز‌های گذشته است که بهای آن را به حدود ۲۴ هزار تومان رسانده؛ این در حالی است که تا همین چندی قبل انتظارات تورمی روی بهای ارز آنچنان کاهش یافته بود که در خلال افزایش خوش‌بینی به گشایش هسته‌ای بسیاری در حدود دلار ۱۸ هزار تومانی یا کمتر به گمانه‌زنی پرداخته بودند. چنین شرایطی در حالی روی داده که دلار به عنوان مهم‌ترین پارامتر حاکم بر تحلیل صورت‌های مالی بخش بزرگی از بازار اثرگذار است و آنقدر اهمیت دارد که بزرگ‌ترین روند‌های صعودی بازار سرمایه را در دهه‌های اخیر همین متغیر رقم زده است. از این رو انتظار می‌رود که با رشد احتمالی قیمت‌ها بهای سهام نیز نسبت به گذشته بیشتر و بیشتر شود.

۶ رکورد روز سبز بورس

عواملی که تاکنون به آن پرداخته شد، مهم‌ترین عواملی بود که می‌توانند در محاسبات سرمایه‌گذاران به عواملی مثبت بدل شوند تا از این رهگذر در روز‌ها یا هفته‌های پیش رو شاهد رشد قیمت سهام باشیم. این در حالی است که اثرگذاری همه این عوامل تنها منوط به رشد عواملی نظیر ارزش معاملات، ورود پول حقیقی به چرخه داد و ستد‌ها است که می‌تواند به کاهش تعداد صفوف فروش، افزایش صف‌های خرید و در نهایت تداوم بهبود اوضاع بازار منجر شود.

آمار و ارقام به ثبت رسیده در روز‌های اخیر نشان می‌دهد رشد ۷/ ۲ درصدی شاخص کل بورس از ۲۶ اسفندماه بی‌سابقه بوده و بازار از ۲۵ اسفند تاکنون شاهد این حجم از صف خرید نبوده است. معاملات روز شنبه در حالی خاتمه یافته که وجود صف خرید در ۱۰۲ نماد (معادل ۳۱ درصد) به عامل مثبتی برای بازار تبدیل شد و کاهش صف‌های فروش به دوره ۷ فروردین به فال نیک گرفته شده است. در این روز خالص خرید حقیقی با درج رقم ۴۸۶ میلیارد تومان به بیشترین میزان از ۲۵ بهمن ماه رسید که در صورت تداوم می‌تواند امیدوارکننده‌ترین رقم درج شده در بازار سرمایه باشد.

ضمن آنکه روز گذشته صندوق‌های با درآمد ثابت شاهد خروج سنگین پول بودند که نظیری برای آن نمی‌توان یافت. البته خالص خرید حقیقی برای مجموع بورس و فرابورس۴۴۷ میلیارد تومان بوده که با توجه به میانگین منفی ۱۷۴ میلیاردی سال جاری رقمی بسیار فراتر از میانگین معاملات ۱۴۰۰ است. نکته اصلی، اما اینجاست که با توجه به میانگین ۶۹ میلیارد تومانی خالص خرید حقیقی در سال۹۹ می‌توان انتظار داشت که بازگشت بورس به روز‌های بهتر نیازمند آن باشد که حداقل برای یک دوره پایدار چند هفته‌ای میانگین ارزش معاملات رشد کند.