آخرین وضعیت وقف دانشگاه دانشگاه آزاد

عضو جدید هیئت امنای دانشگاه آزاد با بیان اینکه مسائل دانشگاه آزاد سیاسی نیست، در تعیین رئیس جدید دانشگاه جناح و جناح کشی نمی شود و‌ اعضای هیئت امنا استقلال رای دارند از برنامه های هیئت امنا برای تعیین رئیس دانشگاه آزاد و آینده این دانشگاه خبر داد. 

اکنون علاوه بر عبدالله جعفرعلی جاسبی رئیس دانشگاه آزاد و کامران دانشجو وزیر علوم، تحقیقات و فناوری که در دانشگاه علم و صنعت سابقه علمی دارند یک علم و صنعتی دیگر به هیئت امنای دانشگاه آزاد اسلامی راه یافته است. محمد حسن شجاعی فرد رئیس دانشکده خودرو دانشگاه علم و صنعت ایران اخیرا از سوی شورای عالی انقلاب فرهنگی به عنوان عضو هیئت امنای دانشگاه آزاد اسلامی منصوب شده است.

محمد حسن شجاعی فرد سئوالاتی چند وجهی درباره دانشگاه آزاد اسلامی را پاسخ گفت. این عضو هیئت علمی دانشگاه معتقد است که بر سر تعیین رئیس جدید دانشگاه آزاد اسلامی جناح و جناح کشی نمی شود بنابراین شاید بتوان استنباط کرد که فردی رئیس دانشگاه آزاد خواهد شد که متعلق به هیچ جناحی نیست.

آقای دکتر شجاعی فرد شما در میان هیاهوی بسیار زیادی که مدتهاست در اطراف دانشگاه آزاد شنیده می شود از سوی شورای عالی انقلاب فرهنگی به عضویت هیئت امنای دانشگاه آزاد اسلامی منصوب شدید. فکر می کنید که این انتخاب سیاسی بوده و اصلا مسائل پیرامون دانشگاه آزاد اسلامی که این روزها شنیده می شود سیاسی است؟

- محمد حسن شجاعی فرد: مسائل دانشگاه آزاد به نظرم سیاسی نمی آید چون مطالعه مصاحبه دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی نشان نمی دهد که قضیه سیاسی باشد. البته ممکن است بخواهند مسائل دانشگاه آزاد را به سمت و سوی سیاسی سوق دهند اما به نظر می رسد که عکس قضیه درست باشد چرا که تا کنون بخاطر تاملات سیاسی در ایجاد تغییرات در دانشگاه آزاد اسلامی زمان داده شده تا شائبه سیاسی بودن تغییرات بوجود نیاید. مسائل دانشگاه آزاد سیاسی نیست.

* آیا نزدیکی دانشگاه آزاد اسلامی به یک گروه خاص سیاسی و پیشنیه رابطه این گروه با دولت در تغییرات دانشگاه آزاد اسلامی نقشی داشته است؟

- تغییرات سیستم مدیریت دانشگاه آزاد را نباید به افراد ارتباط دارد. ظاهرا تغییرات به افراد ربط ندارد. بیشتر سیستم است که می خواهد اصلاح شود. برای اصلاح سیستم ممکن است هر فردی چیزی بگوید. به نظر می رسد در تغییرات دانشگاه آزاد اسلامی قرار نیست انگشت روی فرد خاصی گذاشته شود بلکه مقصود اصلاح سیستم است.

* چرا این قدر حساسیتی که بر روی اصلاح دانشگاه آزاد اسلامی وجود دارد بر روی دانشگاههای جامع علمی کاربردی یا پیام نور وجود ندارد. با وجود اینکه مشکلات کیفی آنها چندان هم دست کمی از دانشگاه آزاد ندارد.

- دولت بر روی دانشگاههای پیام نور و علمی کاربردی نیز حساس است. چندی قبل دولت لایحه ای برای دانشگاه جامع علمی کاربردی و دانشکده های آموزش و پرورش و فنی و حرفه ای ها تنظیم کرده بود بنابراین دولت به فکر آنها نیز بوده است. 

البته همان طور که در مورد دانشگاه آزاد نیز به هنگام طرح اصلاحات، اتفاقات جنبی رخ می دهد برای موضوع علمی کاربردی نیز همین طور شده است. وقتی لایحه ای که در مورد علمی کاربردی ها و دانشکده های آموزش و پرورش و فنی و حرفه ای ها قرار شد به مجلس برود بحث با رأی گیری در مجلس متوقف شد. 

دیدگاهی که دولت درباره دانشگاه آزاد دارد درباره علمی کاربردی و پیام نور نیز وجود دارد. وزارت علوم به دانشگاه پیام نور فشار می آورد تا خود را از نظر کمیت محدود کند و کیفیت خود را تا حد امکان افزایش دهد. طبیعتا دانشگاه پیام نور از نظر کیفی تفاوت چندانی با دانشگاه آزاد ندارد حتی برخی واحدهای بزرگ دانشگاه آزاد به واسطه اینکه سیستم آموزشی این دانشگاه حضوری است از دانشگاه پیام نور نیز قوی تر هستند.

* خبری از نظر اعضای هیئت موسس دانشگاه آزاد در پی تغییرات ایجاد شده و ترکیب جدید هیئت امنا دارید؟

- ارتباطی با اعضای هیئت موسس نداشته ام که بخواهم خبری داشته باشم. اما وقتی قرار است سیستمی قانونمند شود یا قانونمندتر شود و نظارت دقیق تری بر روی آن صورت گیرد، بعید است کسی موضعی بگیرد.

* آقای دکتر با توجه به اینکه شنیده شده برگزاری جلسه نخست هیئت امنای دانشگاه آزاد با ترکیب جدید با ابتکار وزارت علوم انجام خواهد شد آیا خبری دقیق از اینکه جلسه هیئت امنا طبق روال در مجمع تشخیص مصلحت نظام برگزار خواهد شد یا در محلی دیگر را در اختیار دارید؟

- مکان برگزاری جلسه مهم نیست. مهم این است که هیئت امنا تصمیمی بگیرد که به ارتقای دانشگاه آزاد کمک کند و برخی گره هایی که در این دانشگاه وجود دارد را باز کند و دانشجویان و اعضای هیئت علمی این دانشگاه بهتر به فعالیت خود ادامه دهند.

* آقای دکتر گمانه ای وجود دارد مبنی بر اینکه انتصاب 5 عضو جدید هیئت امنای دانشگاه آزاد توسط شورای عالی انقلاب فرهنگی امکان تاثیرگذاری بیشتر دولت بر دانشگاه آزاد را تقویت می کند. آیا این گمانه را تأیید می کنید؟


- هیئت امنای دانشگاه آزاد 13 عضو دارد. پنج عضو جدید از سوی شورای عالی انقلاب فرهنگی انتخاب شده اند. رئیس نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاهها، وزرای علوم، تحقیقات و فناوری و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، رئیس دانشگاه و چهار نفر از اعضای هیئت موسس در هیئت امنا عضویت دارند. رئیس دانشگاه آزاد باید چیزی را اجرا کند که این 13 نفر در هیئت امنا بر سر آن به جمع بندی رسیده اند. 

به نظر نمی رسد که جناح و جناح کشی شود. یک تعداد افراد خبره قرار است کنار هم در جلسه ای بنشینند و رای گیری کنند و رای همه اعضای جلسه نیز با هم برابر است. اعضای هیئت امنا نیز آدمهای مستقلی هستند. پنج عضو جدید نیز که از سوی شورای عالی انقلاب فرهنگی به عضویت در هیئت امنای دانشگاه آزاد درآمده اند افرادی هستند که با استقلال تصمیم گیری می کنند.

* آیا این امکان وجود دارد که هیئت موسس دانشگاه آزاد انتصاب پنج عضو جدید هیئت امنا از سوی شورای عالی انقلاب فرهنگی را برنتابد و عنوان کند که این اعضا باید توسط هیئت موسس تایید شوند؟

- طبق قانون چنین چیزی نیست که هیئت موسس بخواهد اعضای منصوب از سوی شورای عالی انقلاب فرهنگی را تایید کند.

* درباره اسنادی که گفته می شود درباره قراردادهای نفت و گاز و انتخابات و ... از دفتر هیئت امنا و هیئت موسس دانشگاه آزاد یافت شده است چه می دانید؟
- این نوع بحث ها را بگذاریم مراکز مسئولش اظهار نظر کنند چون اصلا بنده خبری از آن مجموعه ندارم.

* در صورتی که قبل از تشکیل نخستین جلسه هیئت امنای دانشگاه آزاد، هیئت موسس این دانشگاه تصمیم به انحلال دانشگاه بگیرد آنگاه تکلیف دانشجویان دانشگاه آزاد چه می شود؟
- هیئت موسس دانشگاه آزاد هرگز این کار را نمی کند. چون دانشگاه آزاد یک مجموعه بسیار بزرگ است و زحمات زیادی برایش کشیده شده تا به اینجا رسیده است. یک میلیون و 400 هزار دانشجو دارد. اگر می خواهیم چیزی را حتی در حد احتمال هم مطرح کنیم باید حداقل به یک عقل سلیم معمولی نزدیک باشد. این احتمال اصلا وجود ندارد.

* رئیس جدید دانشگاه آزاد باید چه ویژگی هایی داشته باشد؟
- غیر از صلاحیت های عمومی که یک مدیر باید داشته باشد به نظر می رسد که باید فردی پخته و دانشگاهی با سوابق اجرایی در سیستم آموزش عالی کشور باشد و توان لازم برای اداره دانشگاهی مانند دانشگاه آزاد اسلامی را داشته باشد.  گزینه ها را هیئت امنا معرفی نمی کند. هیئت موسس دانشگاه آزاد باید گزینه های ریاست جدید دانشگاه آزاد را به هیئت امنا معرفی کند تا در صورتی که هیئت امنا وی را تایید کرد به شورای عالی انقلاب فرهنگی معرفی شود. 

هیئت موسس دانشگاه آزاد اسلامی می تواند سه گزینه را به طور جداگانه و با فاصله به عنوان کاندیدای ریاست دانشگاه آزاد اسلامی به هیئت امنای این دانشگاه معرفی کند. در صورتی که هیئت امنا با هیچ کدام از گزینه های پیشنهادی به عنوان رئیس دانشگاه آزاد موافقت نکرد آن گاه هیئت امنا گزینه های خود را برای ریاست دانشگاه آزاد معرفی می کند.

* آقای دکتر حال تعدادی گزینه که می توانند رئیس دانشگاه شوند را از بین افرادی که می شناسید مطرح کنید.
- آنهایی که از نظر توان و پتانسیل مدیریتی می شناسم همه در یک جایی درگیر هستند و بعید است کارشان را رها کنند و رئیس دانشگاه آزاد شوند.

* جاسبی هنوز هم شانس تداوم ریاست در دانشگاه آزاد را دارد؟
- امکان بررسی همه گزینه ها به شرط معرفی هیئت موسس برای ریاست دانشگاه آزاد وجود دارد.

* طی روزهای اخیر از سوی مسئولان دانشگاه آزاد تماسی با حضرتعالی داشته اند؟

- برخی اساتید چند واحد بزرگ دانشگاه آزاد که از گذشته با آنها آشنا بوده ایم تماس گرفته اند و صحبتهای کارشناسی کرده اند.

* یکی از مهم ترین مشکلاتی که دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی مطرح می کنند بحث شهریه دانشگاه و امکانات این دانشگاه است. به عنوان عضو جدید در هیئت امنای دانشگاه آزاد آیا راهکاری برای کاهش یا مناسب سازی شهریه دانشگاه آزاد دارید؟
- دانشگاه آزاد در سه دهه گذشته وقتی فعالیت خود را شروع کرد با هشت سال جنگ در کشور مواجه شد لذا نتوانست توسعه لازم را پیدا کند اما از اواخر دهه 60 رشد چشمگیری از نظر ساخت و ساز پیدا کرد و بیشتر وجوهی که این دانشگاه از محل شهریه دانشجویان کسب کرد در راه توسعه عمرانی این دانشگاه صرف شد. 

طبیعتا دیگر امروز توسعه عمرانی دانشگاه آزاد با آن شدت گذشته دیگر وجود ندارد و به جایی رسیده که دیگر ضرورتی ندارد ساخت و سازی صورت گیرد لذا فقط هزینه های جاری و اعتبارات لازم برای تامین هیئت علمی و کارکنان باقی می ماند. 

بنابراین در صورتی که هزینه های غیر ضرور دیگر حذف شود می توان بحث کاهش شهریه دانشگاه آزاد را عنوان کرد. با توجه به اینکه چهار سال است که دانشگاه آزاد دیگر افزایش شهریه نداشته است لذا می توان با یک کار کارشناسی دقیق بحث کاهش شهریه را پیش برد تا هم فشار مالی بر روی دانشجویان کاهش پیدا کند و هم واحدهای دانشگاه آزاد متضرر نشوند. 

به عنوان مثال می توان سقف وام شهریه دانشجویان دانشگاه آزاد را افزایش داد و به هر حال لازم است طرحی به صورت کلی به مجلس شورای اسلامی ارائه شود تا بر روی شهریه دانشگاه آزاد بحث شود. هر چند که تورم در این سالها داشته ایم اما باز هم کاهش شهریه دانشگاه آزاد عملی است. کاهش شهریه یک کار اساسی است و موضوع ساده ای نیست اما عملیاتی به نظر می رسد.

* شاید بزرگترین سئوالی که درباره دانشگاه آزاد وجود دارد بحث وقف اموال دانشگاه آزاد است. نگرشی که به عنوان یک عضو جدید هیئت امنای دانشگاه آزاد درباره وقف اموال این دانشگاه دارید چیست؟
- ظاهرا مسئله وقف اموال دانشگاه آزاد منتفی است. حجت الاسلام محمدیان رئیس نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاهها پیگیری کرده و اعلام کرده که موضوع به طور کلی منتفی است.
 
بحثی که درباره وقف دانشگاه آزاد مطالعه کرده ام اینطور است که فعلا مناقشه ای وجود دارد که عده ای می گویند وقف اموال دانشگاه آزاد درست نیست و عده ای عنوان می کنند که وقف درست است اما حجت الاسلام محمدیان عنوان کرده که موضوع به طور کلی منتفی است البته طبیعی است که عده ای به نتیجه نرسیده باشند. ظاهرا برخی نمایندگان مجلس شورای نیز در زمینه وقف اموال دانشگاه آزاد نظراتی دارند اما از نظر ما وقف اموال دانشگاه آزاد منتفی است.

* آقای دکتر به عنوان یک عضو هیئت امنای دانشگاه آزاد درباره انحلال برخی واحدهای این دانشگاه یا کمک به توسعه واحدهای مطرح آن چه طرحهای دارید؟

- چند تن از اساتید واحدهای بزرگ دانشگاه آزاد ظرف چند روز گذشته تماس داشته اند و پیشنهاد می کنند که واحدهای دانشگاه آزاد رتبه بندی شوند و واحدهای با کیفیت دانشگاه آزاد با واحدهایی که در دور دست هستند یکسان دیده نشوند. پیشنهاد شده که واحدهای دانشگاه آزاد از A تا D رده بندی شوند و از اعطای مجوز جدید به واحدهای نوع D پرهیز شود.