عملیات مرموز چین در بیابان!

فرارو- "نیویورک تایمز" در گزارشی، به جنجال انتشار تصاویر ماهواره‌ای جدید از توسعه زرادخانه‌ها و سیلو‌های موشکی هسته‌ای چین پرداخته و به طور خاص سعی کرده محرک‌ها و انگیزه‌های چین از این مساله را که به زعم عده‌ای از ناظران و تحلیلگران بین المللی، نمودی از تغییر در راهبرد‌های هسته‌ای چین محسوب می‌شود، بررسی کند.

نیویورک تایمز در این رابطه می‌نویسد: «در یکی از خشک‌ترین صحرا‌های چین که در ۱۲۰۰ مایلی غرب پکن واقع شده، دولت چین در حال انجام حفاری‌های جدید جهت احداث آنچه که به زعم بسیاری از کارشناسان، ایجاد ۱۱۰ سیلو برای پرتاب موشک‌های هسته‌ای است، می‌باشد. این میدان و پایگاه جدید موشکی، در نوع خود دومین پایگاهی است که در هفته‌های اخیر توسط تصاویر ماهواره‌ای کشف شده است.

این مساله در نوع خود می‌تواند نمودی از توسعه و گسترش قابل توجهِ زرادخانه هسته‌ای چین، در مقامِ ابرقدرتی که از قدرت اقتصادی و فناوری قابل توجهی برخوردار است و اکنون می‌خواهد این پیام را به جهان برساند که پس از چندین دهه خویشتنداری، اکنون می‌تواند و می‌خواهد یک زرادخانه هسته ایِ قابل توجه، همچون مسکو و واشنگتن داشته باشد را نمایندگی کند.

به گزارش فرارو، جدای از همه این ها، این اقدامات چین در نوع خود می‌توانند صرفا جلوه‌ای از تلاش‌های این کشور جهت ایجاد برگ‌های برنده مذاکراتی برای آن، در تعامل با کشور‌های غربی نیز باشند.

سیلو‌های جدیدِ موشک‌های هسته‌ای چین به نحوی ساخته شده اند که کاملا و به سادگی، قابلِ کشف شدن باشند. جدیدترین سیلوی موشکی چین که ساخت و ساز در آن از ماه مارس سال جاری میلادی آغاز شده، در بخش شرقیِ استان سین کیانگ این کشور واقع شده است که دولت چین به دلیل حضور اقلیت‌های مسلمان در این منطقه، با آن چالش‌های اساسی دارد. این سیلوی موشکی، هفته قبل توسط کارشناسان هسته‌ای در "فدراسیون دانشمندان آمریکایی"، با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای کشف شد و خبرِ آن به طور اختصاصی از سوی نهاد مذکور، با "نیویورک تایمز" به اشتراک گذاشته شد.

منبع تصویر: "فدراسیون دانشمندان آمریکایی" و "مرکز جیمز مارتین برای مطالعات عدم اشاعه هسته ای"

چین از زمانِ نخستین آزمایش موفقیت آمیز هسته‌ای خود در دهه ۱۹۶۰ میلادی، برای دهه ها، بر سیاستِ "بازدارندگی‌حداقلی" پا فشرده است و بر اساس آنچه بسیاری از کارشناسانِ بین المللی اعلام می‌کنند، این کشور، ۳۰۰ موشک اتمی را در اختیار دارد (در این رابطه، چینی‌ها اطلاعات دقیق نمی‌دهند و اطلاعات و ارزیابی‌های دولت آمریکا نیز در زمره اطلاعات سری و طبقه بندی شده قرار دارند). اگر این ارزیابی‌ها درست باشند، میزان تسلیحات هسته‌ای چین، کمتر از یک پنجمِ تعداد سلاح‌های هسته ایِ آمریکا و روسیه است. در این چهارچوب، تاکنون و در چهارچوبِ رقابت‌های تسلیحات هسته‌ای در جهان، چین همواره سعی کرده موضعی بی‌خطر و دور از تنش زایی را اتخاذ کند و چندان دراین مسیر، فعالانه وارد میدان نشده است.

با این همه، اینطور به نظر می‌رسد که این سیاستِ چین، در دوران ریاست جمهوری "شی جین پینگ" وضعیت متفاوتی را پیدا کرده است. در این راستا، برخی ناظران و تحلیلگران بین المللی معتقدند با توجه به چالش‌هایی که چین با غرب درمسائلی نظیر: هنگ کنگ، تایوان، و فعالیت‌های سایبری دارد، حرکت این کشور به سمت توسعه توانمندی‌های موشک‌های هسته‌ای اش، اندکی نگران کننده است.

در این چهارچوب، مساله مرموز و عجیبی که بسیاری به دنبال فهم آن هستند این است: چرا راهبرد چین تغییر کرده است؟ در این رابطه، تئوری‌های مختلفی مطرح می‌شوند. ساده‌ترین مساله‌ای که در این رابطه گفته می‌شود، این است که چینِ کنونی، تا حد زیادی خود را یک ابرقدرتِ اقتصادی، فناوری و نظامی در نظر می‌گیرد و متناسب با این جایگاهی که برای خود قائل است، می‌خواهد یک زرادخانه هسته‌ای نیز ایجاد کند.

یک فرضیه دیگر این است که چین عمیقا نگران دفاع موشکی آمریکا و توانمندی‌های آن در این زمینه است که در میدان عمل، واقعا موثر و مفید هستند. از سویی، رقیب چین یعنی هند نیز به سرعت در حال توسعه ساختار‌های مرتبط با تسلیحات هسته‌ای خود است که این موضوع نیز برای چین مهم است.

جدای از همه این‌ها نباید فراموش کرد که اخیرا نیز روسیه از موشک‌های جدید "مافوق صوت" و "خودمختار" خود رونمایی کرده و همین مساله می‌تواند چین را واداشته باشد که نوعی موثرتر از بازدارندگی را در محیطِ امنیتی خود نشان دهد.

چینی‌ها همچنین این نگرانی را دارند که موشک‌ها و پایگاه‌های موشکیِ زمین پایه آن ها، تا حد زیادی وضعیتی شکننده دارند و می‌توانند به راحتی هدف حمله خارجی قرار بگیرند. از این رو این کشور بیش از ۲۰۰ سلیوی اتمی را در دو منطقه ویژه (با فاصله کمتر از دو مایل از یکدیگر) ایجاد کرده و عملا توزیع موشکی را به نحوی در آن‌ها انجام داده که رقبای آن نظیر آمریکا را عمیقا به تردید می‌اندازد و توان بازدارندگی پکن را نیز افزایش می‌دهد.

سیلو‌های جدید که در بخش بالا سمت چپ و بخش پایین سمت راست تصویر قابل مشاهده هستند، در فاصله کمتر از دو مایلی یکدیگر واقع شده اند. یک محل جدید برای احداث یک پایگاه موشکی دیگر نیز در بخش بالا سمت راست تصویر قابل مشاهده است.

در این راستا، "ویپین نارنگ" استاد دانشگاه "ام آی تی آمریکا" که در زمینه راهبرد‌های هسته‌ای تخصص دارد می‌گوید: "تن‌ها به این دلیل که شما سیلو‌های موشکی هسته‌ای ساخته اید، این بدان معناست که شما حتما باید آن‌ها را با موشک نیز پُر کنید. چینی‌ها می‌توانند در این رابطه بازی‌های خاص خود را داشته باشند و طرف‌های بین‌المللی را به معنای واقعی کلمه، فریب دهند".

جدای از همه این ها، احتمالا چینی‌ها این تحلیل را دارند که دیر یا زود، آن‌ها نیز باید وارد مذاکرات مرتبط با کنترل تسلیحات اتمی با روسیه و آمریکا شوند. چیزی که "دونالد ترامپ" رئیس جمهور سابق آمریکا در آخرین سال حضور خود در کاخ سفید، تلاش‌های زیادی را برای محقق کردن آن انجام داد. با این حال، نتیجه‌ای در این رابطه حاصل نشد. ترامپ تهدید کرده بود که قرارداد "استارتِ جدید" با روسیه را تمدید نخواهد کرد مگر اینکه چین نیز به این قرارداد بپیوندد. چینی‌ها به طور خاص با رد کردن این درخواستِ آمریکا اعلام کردند "که اگر آن‌ها (آمریکایی ها) واقعا در مورد کنترل تسلیحات اتمی نگرانی دارند، باید ظرفیت زرادخانه‌های اتمی خود را تا چهار پنجم (یعنی به اندازه چین) کاهش دهند". از این رو، رویکرد دولت ترامپ نسبت به پیشبرد مذاکرات خلع سلاح هسته‌ای با چین، صرفا ختمِ به بن‌بست شد.

در ادامه، دولت بایدن خیلی زود به این نتیجه رسید که عدم تمدیدِ قرارداد "استارت جدید" با روسیه، تنها به این دلیل که چین به آن نمی‌پیوندد، برای آمریکا و امنیت ملی آن، بسیار خطرناک است. از این رو، دولت جدید آمریکا به ریاست‌جمهوری "بایدن"، خیلی زود قرارداد مذکور را با روسیه تمدید کرد و در عین حال، گهگاه و در فرصت‌های گوناگون، اعلام کرده که خواستار انجام مذاکرات مشابه هسته‌ای با چین نیز است.

در رابطه با ساخت و ساز‌های جدید هسته‌ای چین، برخی ناظران و تحلیلگران این ایده را بیان می‌کنند که به احتمال زیاد، دستگاه‌های اطلاعاتی آمریکا از مدت‌ها قبل درمورد آن‌ها اطلاع داشته اند با این حال، وقتی برخی دانشمندان آمریکایی با استناد به تصاویر ماهواره‌های غیرنظامی، در مورد آن‌ها صحبت کردند، دستگاه‌های اطلاعاتی آمریکا نیز اقدام به موضع گیری روشن در این رابطه کردند. پیشتر در ماه فوریه سال جاری میلادی نیز، "فدراسیون دانشمندان آمریکایی"، از توسعه سیلو‌های موشکی چین در یک سایت آموزش نظامی چین در نزدیکی شهر "جیلانتای" این کشور خبر دادند. در این رابطه به طور خاص، ۱۴ سیلوی موشکی که در حال ساخت بودند مورد شناسایی قرار گرفتند. پس از آن نیز سیلو‌های موشکی چین که در منطقه "یومن" چین در حال ساخت بودند، مورد شناسایی قرار گرفتند.

تصویر سایت وسیع هسته‌ای چین به وسعتِ ۳۰۰ مایل مربع در بخش شرقیِ منطقه سین کیانگِ این کشور

"ویپین نارنگ" در این رابطه می‌گوید: "سیلو‌های موشک‌های هسته‌ای چین که برخی از آن‌ها با فاصله کمی از هم ساخته شده اند، از منطقِ خاصی پیروی می‌کنند. چین می‌تواند برخی از آن‌ها را خالی نگه دارد و صرفا به عنوان اهرم مذاکراتی با غرب به آن‌ها بنگرد. از سویی، این کشور می‌تواند به تدریج و بر اساس صلاحدید خود نیز آن‌ها را تقویت کند و قدرت خود را در عرصه عمل، به نحو قابل توجهی افزایش دهد. از این رو باید گفت، سیلو‌های هسته‌ای چین، گزینه‌های زیاد و متنوعی را در اختیار آن قرار می‌دهند و قدرت بین المللی چین را تا حد زیادی تقویت می‌کنند"»