واکنش به جنجال «ماهی دایی» و شوخی‌های مجازی

حامد موسوی، عضو هیئت علمی دانشگاه گیلان، یکی از اعضای تیم تحقیقاتی روی ماهی‌ای بود که نام علی دایی روی آن گذاشته شد و او توضیحات جالبی در این خصوص می‌دهد.

به گزارش ورزش سه، ساعاتی پیش نام گذاری یک گونه جدید ماهی به نام علی دایی، اسطوره فوتبال کشورمان باعث شد تا حواشی جالب و بعضا عجیبی پیرامون این مسئله در فضای مجازی شکل بگیرد.

البته که در گذشته در دنیای فوتبال و علم مواردی این چنینی وجود داشته اند و نام گذاری یک مورچه به نام محمد صلاح مواردی از این دست بوده است.

حتی به گفته یکی از اعضا تیم شناسایی و نام گذاری این گونه ماهی، گونه‌های دیگر به نام فردوسی، حافظ، سعدی، شیخ بهایی، رئیسعلی دلواری، امیرکبیر، محیط‌بان شهید سعید پرهام و… نامگذاری شده‌اند، اما برخی فوتبال دوستان معتقدند این نوع از نام گذاری دور از شان و شخصیت علی دایی است و بیشتر از آنکه باعث ماندگاری در اذهان و پاسداشت او شود فضای طنزی در این خصوص پیش آمده است.

حتی عده‌ای معتقدند این موضوع باید با کسب اجازه از علی دایی انجام می‌شد.در همین زمینه با سید حامد موسوی ثابت عضو هیئت علمی دانشگاه گیلان و عضو تیم شناسایی این گونه جدید به گفتگو پرداختیم که در ادامه می‌خوانید:

*امروز و در فضای خبری کشور نام گذاری یک ماهی به نام علی دایی حسابی خبرساز شد. ماجرا از کجا شروع شد و چرا به فکر علی دایی افتادید؟

موسوی ثابت: با آنکه ساعات پیش برخی آن را به شوخی گرفته بودند، اما فکر می‌کنم حالا متوجه شده اند که نیت اصلی ما چه بوده است. هر موجود زنده‌ای که شناسایی می‌شود نام علمی را برای آن در نظر گرفته می‌شود.

نام علمی به اسم گونه و اسم جنس تقسیم می‌شود. اسم جنس این گونه که اخیرا شناسایی شده گلیپتو تراکس است. این ماهی گونه‌های مختلفی دارد.

از سال ۹۲ این راه را آغاز کردیم. حتی باید بگویم در خصوص این گونه ۴۰ سال بود که هیچ پژوهشگری سمت آن نرفته بود. بنده، دکتر بیگدلی از دانشگاه تهران و دکتر وطن دوست از دانشگاه بابل این پژوهش را آغاز کردیم.

در استان‌های غربی و جنوب غربی کشور بررسی‌ها را انجام دادیم. بعد از چهار سال راجع به گونه‌های ایرانی به جمع بندی رسیدیم، اما این گونه در حوزه دجله و فرات هم بودند.

در واقع این ماهی علاوه بر ایران در آب‌های ترکیه، عراق و سوریه حضور دارد. برای این که کار علمی ما به نتیجه برسد نیاز بود گونه‌های آن منطقه هم با ایران قیاس شود. در نتیجه همراه با یک همکار آلمانی که حدود ۱۵ سال با ایشان همراه هستیم امور را ادامه دادیم.

در نهایت این همکار آلمانی در فاز اول و دوم همراه مان بود و در اصل در فاز بین المللی کار که حدود ۸ سال طول کشید به ما پیوست. در آخر مجموعا ۵ گونه جدید از این نوع ماهی در ایران شناسایی شد.

*چرا به این فکر افتادید که نام علی دایی را روی این گونه بگذارید؟

موسوی ثابت: آقای دایی افتخارات زیادی دارد و برای همه محترم است، اما مهم‌تر از آن این بود که گونه ماهی مورد نظر را به عنوان علی دایی فوتبالیست نام گذاری نکردیم بلکه این گونه بر طبق علی دایی خیر و نیکوکار و کسی که هموطنانش را در زلزله تنها نگذاشت انجام دادیم.

رودخانه سیمره از جایی عبور می‌کند که علی دایی فعالیت‌های بشر دوستانه انجام داده است. این واقعا برایمان ارزشمند بود. وقتی دیدیم این زیست گاه به این منطقه نزدیک است جرقه‌ای زده شد تا زمانی که همه همکاران در کنار هم بودیم در خصوص این نام گذاری به جمع بندی برسیم.

*همانطور که اشاره شد در تیم تحقیقی شما یک محقق آلمانی حضور دارد. آیا او شناختی از علی دایی داشت و با این نام گذاری موافق بود؟

موسوی ثابت: بله همکار آلمانی ما در موزه تاریخ طبیعی برلین فعالیت می‌کند و شناخت خوبی از آقای دایی داشت. حتی زمانی علی دایی در تیم هرتابرلین و بایرن مونیخ بازی کرده این محقق بازی اسطوره فوتبال ما را به یاد می‌آورد.

باید حتی به این اشاره کنم که این محقق آلمانی پیگیر اخبار کمک‌های علی دایی به کرمانشاه بود و موقع نام گذاری در خصوص صحت و سقم این کمک‌ها ازمن پرسید.

بعد از پیشنهاد این نام گذاری او هم از کار ما استقبال کرد و معتقد بود که این نام گذاری جاودان خواهد بود چرا که با آنکه علی دایی در اذهان باقی می‌ماند، اما می‌بایست این بخش از فعالیت‌های خیرخواهانه او هم در خاطرات ثبت شود.

*به نظر می‌رسد بازیکنان و افراد مشهور دیگری در دنیای فوتبال و هنر روی گونه‌های دیگری نام گذاری شده اند. از این قضیه خبر دارید؟

موسوی ثابت: بله اسامی زیادی را می‌دانم. شاید خیلی از فوتبال دوستان بی خبر باشند. گونه‌های زیادی به نام بازیکنانی همچون مارادونا، پله، مسی، خامس رودریگز و صلاح انتخاب شده اند.

جالب آنکه اسامی حشره را برای آنان انتخاب کرده اند و واقعیت این است که مهره دارناشناخته مثل ماهی‌ها خیلی کم هستند و کار بر روی آن‌ها بسیار سخت خواهد بود.

اما حشرات به دلیل تنوع و زیادی آنان راحت‌تر انتخاب می‌شوند. حتی اخیرا شنیده می‌شد یک گونه کنه به نام ترامپ رئیس جمهور سابق آمریکا نام گذاری شد. در همین خصوص باید اضافه کنم که یک دایناسور را نیز به نام آندرس اینیستا نام گذاری کردند. این یک کار مرسوم است، اما در کشورمان واکنش‌های زیادی به آن داشتند که بیشتر در قالب طنز بود.

*از این واکنش‌ها صحبت کنید. همانطور که اشاره کردید این واکنش‌ها بیشتر به سمت طنز رفته است.

موسوی ثابت: در روز‌های اخیر کمی درگیر کار‌های شخصی ام بوده ام، ولی این واکنش‌ها را دوستان و آشنایانم برایم ارسال کرده اند.

اما در جواب مسائل زیادی که مطرح می‌شود باید این توضیح را بدهم که این گونه شناخته شده یکی از زیبا ترین، پرطرفدار‌ترین و گران‌ترین ماهی‌های آکواریومی دنیا هستند.

این ماهی‌ها را از هند به کشور وارد می‌کنند و قیمت‌هایی در حد ۵۰ تا ۱۰۰ دلار به فروش می‌رسد. کافی است مردم و فوتبال دوستان در خصوص این گونه ماهی در اینترنت کمی جستجو کنند تا بفهمد موضوع اصلی چیست.

*یکی از انتقادات مهمی که به کار شما وارد شده این است که عده‌ای معتقدند چرا برای این نام گذاری از علی دایی اجازه‌ای گرفته نشد. در این خصوص چه نظری دارید؟

موسوی ثابت: چند دلیل وجود دارد. اولین مورد این است که دسترسی به آقای دایی ممکن نبود. یعنی این مورد حداقل برای تیم تحقیقی ما امکان نداشت. مورد بعدی این است که به لحاظ قانون بین المللی کسب چنین اجازه‌ای لازم نیست.

این نام گذاری مثل یک مدال افتخار است و برای اعطای مدال افتخار به هر شخص، از او اجازه‌ای گرفته نمی‌شود. این در حالی است که آنانی که در این حوزه دانش و آگاهی دارند از این اتفاق استقبال زیادی کردند.

۸ سال زندگی سه محقق علمی کشور در این راستا صرف شده و اگر نخواهم در خصوص خودم حرفی بزنم، اما همکارانم در حیطه کاری خودشان حرفه‌ای و مانند علی دایی فوتبالیست هستند!

پژوهشگر‌های برتر کشور پشت این کار بوده اند و این یعنی جوانی از راه نرسیده و همینطورو براساس پیش آمد‌های اتفاقی این کاررا انجام دهد. حتی در مورد همکار آلمانی مان اگر بخواهم سه ماهی شناس زنده و معتبر در اروپا معرفی کنم این شخص یکی از آنهاست.

در اصل هرگز قصد نداشتیم با اسم علی دایی بازی کنیم و برای مطرح شدن این کار را کرده باشیم. هشت سال از عمر وزندگی مان پای این صرف شده و این را با عشق و علاقه‌ای که به علی دایی وجود داشته به او تقدیم می‌کنیم.

گرچه می‌دانیم آقای دایی خود خیلی خوب به این موضوعات اشراف دارد و متوجه می‌شود. همراه با همکارانم بیست سال است در طبیعت کار می‌کنیم و در ایران آبی نبوده که پای آن نرفته باشیم.

احساس مشترکی با طبیعت داریم. در اصل احساس می‌کنم آن انرژی مثبتی که آقای دایی به آن سرزمین (کرمانشاه) فرستاده است جریانی ایجاد کرده تا بتوانیم از زحماتش تشکر کنیم. در اصل مام وطن در قصه‌ها نیست و تلاش آقای دایی باعث شده تا این گونه ماهی به نام وی نام گذاری شود.

*در آینده هم قصد دارید با شناسایی گونه‌های جدید آن‌ها را به نام فوتبالیست یا چهره شناخته شده دیگر نام گذاری کنید؟

موسوی ثابت: در خصوص فوتبالیست‌ها و هنرمندان به نظر می‌رسد باید کمی محتاط عمل کنیم، اما این روند ادامه خواهد داشت. قطعا آن‌هایی را که خیلی دوست شان دارم را روی گونه‌های جدید می‌گذاریم.

حتی یک گونه دیگر را نام گذاری کرده ایم، اما در حال حاضر قصد نداریم آن را رسانه‌ای کنیم. مطمئنا اگر فردی مثل علی دایی با اقدامات خیرخواهانه اش ما را مجبور کند بر اساس آن انرژی که گفتم گونه‌ای را نام گذاری کنیم حتما در آینده باز هم افراد دیگری را روی گونه‌های جدید به ثبت می‌رسانیم.