احتمال موفقیت دور هفتمِ مذاکرات وین چقدر است؟

فرارو- پایگاه خبری "میدل ایست مانیتور" در گزارشی به ازسرگیری دور جدید مذاکرات اتمی ایران و غرب در وین (دور هفتم مذاکراتِ وین) پرداخته و به طور خاص احتمال و شانسِ موفقیت این دور از مذاکرات را مورد بررسی قرار داده است.

میدل ایست مانیتور در این رابطه می‌نویسد: «در حالیکه "رابرت مالی" نماینده ویژه دولت آمریکا در مساله ایران، ناظران و تحلیلگرانِ مساله هسته‌ای ایران را با گفتنِ این نکته که "نقطه عدمِ بازگشت به برجام، در حال فرا‌رسیدن است، شگفت زده کرد، اسرائیل نیز بر شدتِ حملات لفظی خود علیه ایران مخصوصا در چهارچوبِ مناقشه‌اش با آمریکا در مورد پرونده اتمی ایران افزوده و تاکید می‌کند که نسبت به آغازِ جنگ و درگیری با ایران، مشتاق‌تر از قبل شده است. گفته می‌شود حتی در این رابطه درخواست‌هایی نیز در داخل اسرائیل دال بر این مساله مطرح شده اند که اسرائیل باید به صورت انفرادی علیه ایران دست به اقدام بزند. در این راستا، اسرائیل اقدام به افزایش بودجه نظامی برای مقابله با ایران نیز کرده و تمامی این اقدامات و رویه ها، تنها اندکی قبل از آغاز شدنِ دور هفتم مذاکرات هسته‌ای وین، خود را نشان می‌دهند.
به گزارش فرارو، تهران و واشنگتن یکدیگر را به عدم جدیت در چهارچوب مذاکرات هسته‌ای و بازگشت به توافق برجام متهم می‌سازند. آمریکا، ایران را متهم می‌کند که تهران در چهارچوب شش دور مذاکرات هسته ایِ پیشین در وین، صرفا "زمان" خریده است و اکنون نیز دولت جدید ایران به ریاست جمهوری "ابراهیم رئیسی" و با حضور دیپلمات‌هایی نظیر "علی باقری کنی" در چهارچوب مذاکره با غرب، عملا رویه‌هایی را در پیش خواهد گرفت که عاری از انعطاف پذیری جهت حصول یک توافق خواهند بود. در عین حال واشنگتن به تل آویو هشدار داده که دست به اقدامات مخرب علیه ایران نزند، زیرا این مساله در نوع خود می‌تواند خسارت‌های قابل توجهی را به بار آورد و موجب پیشرفتِ بیش از پیشِ برنامه اتمی ایران شود.

تهران نیز آمریکا را متهم به عدم جدیت در چهارجوب معادله هسته‌ای این کشور می‌کند. ایران می‌گوید نیاز به انجام مذاکرات اتمی نیست و هرگونه تعاملی صرفا باید معطوف به بازگشت به توافق اولیه و اصلیِ برجام باشد. ایران هرگونه مذکره ورای گفتگو‌های هسته‌ای با غرب را رد کرده است. تهران همچنین تاکید کرده که مذاکره هسته‌ای در کار نیست بلکه مذاکراتِ لغو تحریم‌های غیرقانونی و غیرانسانی علیه ایران انجام خواهد شد (این موضع‌گیری به طور خاص توسط "علی باقری کنی" معاون وزیر خارجه و مذاکره کننده ارشد ایران مطرح شده است).

ایران شرط موفقیت هرگونه مذاکره آتی در مساله هسته‌ای خود را لغو کلیه تحریم‌های برجامی و فرابرجامی (تحریم‌های وضع شده در دوره ترامپ علیه ایران) علیه تهران و راستی آزمایی آن‌ها از جانب خود عنوان کرده است. این همان چیزی است که دولت بایدن نمی‌تواند با آن موافقت کند. در شرایط کنونی اساسا دولت بایدن در موقعیتی نیست که شرایط لغو تحریم‌ها و همچنین اعطای تضمین‌های برجامی به ایران را با توجه به مخالفت‌های گسترده در سنا، کنگره، و مجلس نمایندگان آمریکا عملیاتی کند.

ایران همچنین به طور خاص خواستار ارائه تضمین‌های جدی از سوی دولت آمریکا مبنی بر این شده که هیچ دولت دیگری (دولت آمریکایی) در آینده، همچون دولت ترامپ از توافق برجام خارج نخواهد شد. با این حال، کسب موافقت کنگره آمریکا در مورد هرگونه توافق احتمالی، تا حد زیادی به دلیل تنش‌هایی سیاسی بالا در آمریکا، دور از انتظار به نظر می‌رسد و از این رو، دولت بایدن در ارائه تضمین به ایران نیز ناتوان است.

واشنگتن از طریق متحدان اروپایی خود به این نکته اشاره کرده که حاضر است صرفا در چهارچوب مساله هسته‌ای با ایران مذاکره کند (بر خلاف اصرار‌های فراوان اسرائیل و کشور‌های عرب حاشیه خلیج فارس جهت گسترش بخشیدن به دامنه مذاکرات هسته‌ای با ایران) با این حال، این کشور بدون تردید یکچنین ایده‌ای را در آینده در ذهن خواهد داشت و آن را دنبال می‌کند. ایران قویا با هرگونه بحث و مذاکره راجع به توانمندی‌های موشکی خود و همچنین نفوذ منطقه‌ای اش مخالفت می‌کند و آن را نوعی دخالت در عرصه مسائل داخلی خود ارزیابی می‌کند. از سویی ایران، در مساله نفوذ منطقه‌ای خود نیز معتقد است که این موضوع، ماهیتی مرتبط با کشور‌های منطقه دارد و اساسا آمریکا از این صلاحیت برخوردار نیست که بخواهد در مسائل منطقه دخالت کند.

پس از آنکه مذاکرات وین به مدت شش ماه به حالت تعلیق درآمدند، تهران اخیرا ازسرگیری مذاکرات را در تاریخ ۲۹ نوامبر (هشتم آذرماه) اعلام کرد. در این رابطه، به طور خاص گمانه زنی‌های مختلفی در مورد اهداف و محرک‌های ایران در این مورد این تعلیقِ شش ماهه مطرح می‌شوند.

ایران در ماه‌های اخیر موفق به تولید ۲۵ کیلوگرم اورانیوم غنی شده در سطح بیش از ۶۰ درصد شده و در عین حال تا حد زیادی به تولید اورانیوم غنی‌شده در سطح ۹۰ درصد نیز نزدیک است. این مساله به زعم بسیاری از ناظران و تحلیلگران، به مثابه دستِ برتر ایران در مذاکرات آتی عمل می‌کند. درست به همین دلیل است که بسیاری بر این باورند که اساسا مولفه "زمان" در شرایط کنونی، به نفع ایران عمل می‌کند.

از این منظر، ایران تا حد زیادی اقدام به توسعه روند غنی سازی اورانیوم و همچنین تولید سانتریفیوژ‌های پیشرفته می‌کند که این مساله عملا موجب شده تا "رابرت مالی" همانطور که در ابتدای گزارشِ کنونی مطرح شد، تهدید کند که نقطه از دست رفتن مزیت‌های بازگشت به توافق برجام برای آمریکا در حال از دست رفتن است.

شاید مولفه کلیدی در رابطه با مذاکراتِ آتی هسته‌ای ایران با محوریت احیای برجام، این حقیقت باشد که ایران با رویکردی متحد تر، و راهبردی مشخص‌تر حرکت می‌کند. در این راستا، ایران هیچ عجله‌ای ندارد و حتی از شکست خوردنِ مذاکرات نیز ابایی ندارد. در عین حال، جبهه مقابلِ ایران، تا حد زیادی چند‌تکه و متفرق است. در این رابطه به طور خاص می‌توان به تنش‌ها و اختلافات داخلیِ گسترده در آمریکا و یا اختلافات میان واشنگتن و تل آویو اشاره کرد.

از این رو، شانس موفقیتِ دور هفتم مذاکرات هسته‌ای در وین، مگر اینکه اتفاقی شگفت انگیز بیفتد، چندان زیاد نیست».