«کیم جونگ اون» چگونه جهان را شوکه کرد؟

فرارو- پایگاه خبری-تحلیلی "نشنال اینترست" در گزارشی ضمن پرداختن به حضور ۱۰ ساله کیم جونگ اون در عرصه قدرت کره شمالی به عنوان رهبر این کشور، به طور خاص به این نکته اشاره کرده که وی در سبک رهبری خود به نحوی رفتار کرده که موجب حیرتِ بسیاری از ناظران و تحلیلگرانِ مسائل کره شمالی شده است. نشنال‌اینترست در گزارش خود سعی کرد به رمزگشایی از راهبردهایِ اتخاذ شده از سوی کیم جونگ اون در عرصه قدرت سیاسی، اقتصادی و نظامی کره شمالی بپردازد. راهبرد‌هایی که تا حد زیادی نَه تنها موجب بقای نظام‌سیاسی کره شمالی شده اند بلکه حتی زمینه را برای رشد و اوج گیری قدرت رهبر این کشور نیز هموار ساخته اند.

نشنال اینترست در این رابطه می‌نویسد: «شاید عجیب باشد اگر بخواهیم از دوام و ثبات حکومتی که اکنون یک رهبرِ ۳۷ ساله را در راس امور خود می‌بیند و بسیاری در عرصه بین المللی، آن را حکومتی اقتدارگرا و دیکتاتور خطاب می‌کنند، ستایش کنیم. با این حال، حکومتِ "کیم جونگ اون" از زمان انعقاد یک توافق موشکی در نخستین ماه‌های حضور وی در قدرت تا خروج سریع کره شمالی از آن، و همچنین صدور دستور قتلِ برخی از نزدیکان و افراد رده بالای حکومت کره شمالی و در عین حال، تقابل با "کارزارِ آتش و خشم" دولت دونالد ترامپ، به نحو اعجاب برانگیزی، عملکردی موفقیت آمیز را از خود به نمایش گذاشته است.

بسیاری از ناظران و تحلیلگران بر این باورند که راز موفقیت کیم جونگ اون، در برقراریِ یک توازنِ قدرت مناسب در داخل و خارج از کره شمالی نهفته است.

به گزارش فرارو، کیم جونگ اون، اوج گیری خود در صحنه قدرت کره شمالی را یک دهه قبل آغاز کرد. او در تاریخ ۱۷ دسامبر سال ۲۰۱۱، هنگامی که پدرش "کیم جونگ ایل" بر اثر یک حمله قلبی شدید جان باخت، قدرت را به دست گرفت. نظام کره شمالی در آن زمان با بُهت و عدم قطعیت‌های فراوان رو به رو شد. در آن دوره، سوال‌های زیادی با محوریت این مساله مطرح می‌شد که آیا کیم جونگ اونِ جوان قادر خواهد بود کشورش را به خوبی اداره کند؟ حتی به فرضِ اینکه وی بتواند کره شمالی و نظام سیاسی آن را حفظ کند، چگونه یک دولتِ اقتدارگرا نظیر نظام سیاسی کره شمالی دچار تغییر خواهد شد؟ (به عنوان جلوه‌ای طبیعی از تغییرِ رهبری در این کشور).

کمتر از یک ماه مانده به سی و هشتمین سالروز تولد کیم جونگ اون، وی عملا در حالِ جشن گرفتنِ چیزی است که در نوع خود موجب حیرت بسیاری از تحلیلگرانِ مسائل کره شمالی شده است: او نَه تنها توانسته نظام کره‌شمالی را حفظ کند بلکه حتی به نحو قابل ملاحظه‌ای نیز از طریق دخالت در لایه‌های راهبردی قدرت در کره شمالی توانسته رشد نیز کند.

در این راستا، کلید دوام و بقای وی بر پایه" احیایِ قدرت و نظم حزبی، استفاده بیشتر از نخبگان حکومتی، بازگشایی بازار‌های بیشتر برای کره شمالی، توسعه سلاح‌های استراتژیک، و ایجاد موازنه در عرصه سیاست خارجی کشورش استوار است.

از منظر سیاسی، کیم جون اون تا حد زیادی قدرتِ "حزب کارگران" کره شمالی را احیا کرد. از سویی، با انجام تصفیه‌های مختلف و ارائه پاداش به افراد گوناگون، زمینه را برای جلب وفاداریِ هر چه بیشتر به سمت خود فراهم ساخت و در عین حال، جریان اطلاعات عمومی را نیز تا حد زیادی سرکوب کرده و تحت کنترل خود درآورد است.

از منظر اقتصادی، حداقل قبل از پاندمی ویروس کرونا، وی منافع قابل توجهی را متوجهِ نخبگان حکومتی این کشور کرده است. او این مساله را علی رغمِ تحریم‌های گسترده بین المللی علیه کره شمالی و از طریقِ آمیزه‌ای از توسعه بازار‌های بیشتر و در عین حال افزایش مراودات تجاری با چین، محقق ساخته است. جدای از این ها، برخی بر این باورند که کره شمالی بواسطه عملیات‌های سایبری خود نیز منابع مالی قابل توجهی را به دست می‌آورد.

از منظر نظامی، کیم جونگ اون پیشرفت‌های چشمگیری را به ثبت رسانده است. در شرایط کنونی، کره شمالی از ذخیره قابل توجهی از تسلیحاتِ دوربرد هسته‌ای که از قابلیت‌های تخریبی گسترده‌ای برخوردارند، سود می‌برد. کره شمالی در عین حال تا حد زیادی بر میزان تاثیرگذاری خود در محیط پیرامونی و همچنین بین‌المللی‌اش نیز افزوده است.

کیم جون اون به عنوان سومین رهبر در تاریخ کره شمالی، تا حد زیادی حداقل در سبک رهبریِ کشورش، با تحقیر به پدر خود نگریسته و بیش از همه الگوی رهبری پدربزرگش که بنیانگذار نظام سیاسی کره شمالی بود یعنی "کیم ایل سونگ" را مورد توجه قرار داده است. کیم جونگ اون به مراتب از پدرش، جاه طلب‌تر است. در واقع، اهداف کیم جونگ اون به اندازه پدربزرگش، بزرگ هستند. با این حال، وی بیش از همه به ایجاد قدرت برای کره شمالی در بلند مدت، به جایِ تفکر در مورد اهداف کوتاه مدت، می‌اندیشد. از منظر بین المللی نیز وی آرزو دارد که کره شمالی یک کرسی قابل احترام در میز کشور‌های دارای سلاح‌های هسته‌ای را کسب کند.

در ده سال گذشته، کیم جونگ اون در عرصه حکمروایی بر کره شمالی، دستاورد‌های قابل توجهی را کسب کرده است. اول از همه (و البته مهمتر از همه)، کیم و نظام سیاسی وی از چالش‌های بزرگی در داخل و خارج از کره‌شمالی جان سالم به در برده اند. پیشرفت‌های وی در ایجاد یک برنامه منسجم از توسعه سلاح‌های راهبردی، بسیاری را در جهان شوکه کرده است. در کنار همه این ها، نشست‌های کیم جونگ اون رهبر کره شمالی با دونالد‌ترامپ رئیس جمهور سابق آمریکا و در عین حال احیای روابط پیونگ یانگ با چین نیز، همه همه حاکی از مهارت رهبر کره شمالی در حراست از موازنه قدرتی است که وی در قالب آن هم خودمختاری خود را حفظ کرده و هم در بُعد منطقه ای، توازن قوای مناسبی را حاکم کرده است.

با این حال، موفقیت‌های کیم جونگ اون، بهای سنگینی نیز داشته است. کیم جونگ اون از قِبل نشست‌ها و تحرکات دیپلماتیک خود، نتوانسته مشروعیت و رفاهِ بیشتری را برای نظام سیاسی کره شمالی و همچنین مردم آن، ایجاد کند. کیم جونگ اون عملا روند ملاقات‌های تاریخی خود با دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا را در سال ۲۰۱۹ (در جریان ملاقات در "هانوی" پایتخت ویتنام)، بدون دستیابی به هرگونه دستاوردی، ترک کرد.

کیم جنگ اون یک رهبرِ زیرک است و عملا از طریق نشست‌های خود با رئیس جمهور آمریکا توانست توجهات جهانی را به سمت کره شمالی جلب کند و در عین حال از ایجاد تعهدات بلند مدت در قبال آمریکا نیز طفره رود. با توجه به اینکه کیم، نیاز به حراست از موازنه راهبردی میان قدرت‌های منطقه‌ای دارد، هرگونه تغییر در موازنه قدرت، چه از سوی سمت کره جنوبی و چه از سوی روابط چین-آمریکا باشد، می‌تواند رویه‌های تحریک آمیزِ جدیدی را ایجاد کند و یا در نوع خود موجب ایجاد تحرکات و پیشنهادات جدید دیپلماتیک شود (حتی می‌تواند آمیزه‌ای از هر دو را سبب شود).

بسیاری از ناظران و تحلیلگران بر این باورند که انتخابات ریاست جمهوری آتی در کره جنوبی، تا حدی می‌تواند کیم جونگ اون را مجبور سازد تا رفتارِ تقابلی خود با دولت بایدن را تغییر دهد. در این راستا، حضور یک رئیس‌جمهورِ محافظه کار در کره جنوبی، کیم جونگ اون را مجبور خواهد کرد تا برای جلوگیری از بدتر شدن فضا در عرصه خارجی برای کره شمالی، فعالانه وارد میدان شود.

جو بایدن رئیس جمهور آمریکا از پشتیبانیِ سیاسی کافی در این کشور جهت ارائه امتیازات قابل توجه به کره‌شمالی و باز کردن باب گفتگو‌ها با این کشور برخوردار نیست. کیم جونگ اون احتمالا هنوز هم مایل به انجام گفتگو‌های جدی با ایالات متحده آمریکا است. با این همه، یک سوال اساسی در این میان مطرح می‌شود: چشم اندازِ بلند‌مدتِ کیم جونگ اون چیست؟ به احتمال زیاد، کره شمالی ۲۰ سال رهبری باشکوه را تحت رهبری کیم جشن خواهد گرفت. با این حال، کره شمالی آبستنِ حوادث و رویداد‌های زیادی خواهد بود و امکان دارد شاهد تحولاتی ناگهانی نظیرِ: ترور، بیماری رهبر این کشور، کودتا، و یا دیگر اقسام درگیری‌های داخلی و خارجی شود.

با این همه، شاید مبهم‌ترین مساله در مورد کره شمالی در شرایط کنونی، مرتبط با اثرگذاری ویروس کرونا بر این کشور و ساختار‌های سیاسی، اقتصادی و اجتماعی آن باشد. در شرایطی که سویه "اومیکرونِ" ویروس کرونا با سرعتی قابل توجه در جهان شیوع می‌یابد، ویروس کرونا که قبلا هم نظام کره شمالی را تا حدی تضعیف کرده، می‌توان شرایطی را برای این کشور ایجاد کند که شاید هنوز ابعاد آن برای جهانِ خارج چندان روشن نیست».