آزادراه تهران ـ شمال در حالي وارد هجدهمين سال آغاز ساخت خود ميشود كه كمتر از 10 درصد پيشرفت فيزيكي داشته است.
پروژه 18 ساله آزادراه تهران - شمال كه كارگروه ويژه در دولت براي تسريع در ساخت آن تشكيل شد و طبق وعده مسوولان راه و ترابري تا پايان دولت دهم بايد به بهرهبرداري برسد، هر روز با مشكل جديدي مواجه ميشود كه عمليات كند ساخت و ساز آن را متوقف ميكند. البته مسوولان امر هميشه تاكيد دارند اين پروژه متوقف نشده و در حال اجراست، ولي واقعيت اين است كه پيشرفت آن همچنان در حد هفت تا هشت درصد مانده است.
اين آزادراه چهار قطعهاي كه براي قطعات دو و سه آن هنوز هيچ مطالعه و اقدامي نشده و قطعه چهار آن نيز( از مرزنآباد تا چالوس) توسط بنياد مستضعفان به طول 26 كيلومتر در حال انجام است، طبق وعده بهبهاني تا پايان امسال بايد به اتمام برسد؛ اما همه داستانها برسر قطعه 32 كيلومتري شماره يك اين آزادراه است كه قرار است تهران را به شهرستانك متصل كند.
مطالعات ساخت اين آزادراه براي نخستين بار با وعده پنج ساله براي ساخت در سال 1356 به تصويب رسيد و هزينه آن طبق نظر فرانسويهايي كه داوطلب اجراي آن بودند تا پايان زمان 10 ساله پس از بهرهبرداري حدود 750 ميليارد ريال برآورد شده بود، اما در نهايت كلنگ آن در سال 1375 به زمين خورد و قرارداد مشاركت با بنياد مستضعفان با برآورد دو هزار و 500 ميليارد ريال و سهمالشراكه وزارت راه به مبلغ 150 ميليارد ريال به صورت مقطوع جهت تملك اراضي به وسيله دولت و بقيه تعهدات و هزينههاي تكميل و بهرهبرداري توسط بنياد منعقد شد.
اما گرهها و مشكلات متعدد همچنان ساخت و عمليات اين پروژه را متوقف كرد و به سال 1382 كشاند؛ بهطوريكه در آن سال قرارداد ساخت منطقه يك اين آزادراه با يك شركت چيني به مبلغ 245 ميليون دلار امضا شد، اما به دليل بروز مشكل در باز كردن اعتبار اسنادي (LC) توسط ايران، نارضايتي از مديريت شركت چيني، تملك اراضي، موافقت بيمه چين و بسياري از عوامل ديگر به تعويق افتاد و عملا اعتبار اسنادي آن تا اواخر سال 1385 باز نشده بود كه به دليل گذشت مدت زمان طولاني و مقطوع بودن قرارداد، پيمانكاران چيني خواستار تغيير و افزايش قيمت تا 790 ميليون دلار شدند كه سال گذشته با 400 ميليون دلار دوباره با شركت جديد چيني قرارداد امضا و مقرر شد به مدت سه سال منطقه يك اين آزادراه به طول 32 كيلومتر (كن تا دوآب شهرستانك) تحويل داده شود.
اما درصورتيكه قرار بود 50 درصد سرمايهگذاري ساخت اين قطعه از سوي فرانسويها و 50 درصد از سوي چينيها تامين شود، سال گذشته وزير راه از كنار گذاشته شدن فرانسويها از مشاركت در ساخت آزادراه تهران ـ شمال خبر داد.
نهايتا قرار شد شركت سرمايهگذار چيني جايگزين فرانسويها شود كه اين امر پس از طي پروسههاي گوناگون و زمانبر انجام و مقرر شد كه قطعه يك اين آزادراه كاملا توسط چينيها ساخته شود؛ اين در حالي است كه پس از تعيين سرمايهگذار، اين پروژه با مشكل تامين اعتبار مواجه شد و تا تزريق بودجه، پروژه با اعتبار موجودي خود در حال انجام بود تا اينكه علياکبر اوليا - عضو کميسيون عمران مجلس شوراي اسلامي - اعلام کرد هم اکنون آزادراه تهران- شمال با مشکل تامين فاينانس مواجه شده و پيشبيني ميشود اين آزاد راه در موعد مقرر به بهرهبرداري نرسد.
در اين زمينه پيگيري خبرنگار ايسنا از مسعود رهنما - مجري ساخت و توسعه آزادراههاي كشور - به جايي نرسيد.
همچنين رييس كميسيون عمران مجلس شوراي اسلامي اظهار كرد: برآورد اوليه پروژه 121 كيلومتري آزادراه تهران - شمال حدود 17 سال پيش با فرض به پايان رسيدن عمليات اجرايي پروژه طي چهار سال 250 ميليارد تومان تخمين زده شده بود، اما اكنون پس از گذشت چندين سال اين پروژه تنها هفت تا هشت درصد پيشرفت كرده است و براي تكميل شدن به حدود هزار و 200 ميليارد تومان ديگر اعتبار نياز دارد.
از سوي ديگر سال گذشته بهبهاني از آغاز مراحل مناقصه ساخت قطعه سه آزاد راه تهران ـ شمال و قرارداد سرمايهگذاري در قطعه دوم آزادراه تهران - شمال در آيندهاي نزديك خبر داده و گفته بود كه اين پروژه داراي تونلها و پلهاي زيادي است كه قرارداد اوليه آن دو سال قبل با چينيها بسته شده و هماكنون در حال مذاكره هستيم كه اگر با قيمت دو سال قبل توافق شود كار آغاز خواهد شد و در غير اين صورت دوباره بايد مناقصه برگزار و سرمايهگذار جديد انتخاب شود.
حال بهنظر ميرسد بايد دستكم چند ماه و چند سال ديگر منتظر ماند و ديد كه آيا اين روياي 35 ساله نهايتا در دولت دهم محقق ميشود؟