چرا پاکستان ممکن است در کنار عربستان سعودی علیه ایران قرار گیرد؟

فرارو- پاکستان به طور سنتی در درگیری میان عربستان سعودی و ایران بی‌طرف مانده است. با این وجود، این وضعیت ممکن است در حال تغییر باشد.

به گزارش فرارو به نقل از میدل ایست آی، شاهزاده «عبدالعزیز بن سعود بن نایف» وزیر کشور عربستان سعودی در سفری یک روزه، روز دوشنبه وارد پاکستان شد تا بر لزوم اتحاد پاکستان با ریاض تاکید کند. عربستان سعودی که اکنون درگیر جنگ  در یمن از سال ۲۰۱۴ میلادی به این سو است، می‌خواهد حمایت نظامی و دیپلماتیک در مبارزه با انصارالله نزدیک به ایران کسب کند به ویژه پس از آن که آمریکا سال گذشته سامانه‌های موشکی پاتریوت خود را از آن کشور خارج کرد. پاکستان نیز به یک دوست در منطقه نیاز دارد.

حمله اخیر جدایی طلبان بلوچ به یک پایگاه نظامی بزرگ پاکستان با تعداد زیادی کشته و زخمی به پایان رسید. تشکیلات پاکستانی در حال حاضر در حال بحث در مورد چگونگی پاسخ به آن است.

به طور سنتی، پاکستان در درگیری بین عربستان سعودی و ایران بی‌طرف مانده است، اما تحلیلگران می‌گویند ممکن است این وضعیت در آستانه تغییر باشد. «میدل ایست آی» از کارشناسان پرسیده که عربستان سعودی و پاکستان از یکدیگر چه می‌خواهند و به چه چیزی نیازی دارند؟

«عمر کریم» از اعضای «موسسه خدمات متحد سلطنتی» اندیشکده‌ای دفاعی در بریتانیا می‌گوید شاهزاده «عبدالعزیز» برای آزمودن وضعیت و تلاش برای متقاعد کردن اسلام آباد به اتخاذ موضع سخت‌تر علیه ایران به پاکستان سفر کرده است.

او به «میدل ایست آی» می‌گوید: «سعودی‌ها برای مبارزه علیه انصارالله نیاز به کمک دارند. در حالت ایده آل، آنان به اشتراک‌گذاری اطلاعات و استفاده از یک تیپ نظامی پاکستانی در نقش تدافعی را می‌خواهند».

«محمد اطهر جاوید» مدیر خانه پاکستان یک اندیشکده مستقر در اسلام آباد می‌گوید که وضعیت امنیتی عربستان سعودی تیره و تار به نظر می‌رسد و از زمانی که ایالات متحده حمایت خود را از آن کشور کاهش داده توانایی دفاع هوایی ریاض به شکل خطرناکی با افول مواجه شده است.

او می‌افزاید: «سعودی‌ها قطعا می‌خواهند جلوی پرتاب موشک‌های انصارالله به حریم هوایی ریاض را بگیرند، زیرا اکنون اهداف مدنظر انصارالله با حمله پالایشگاه‌های نفت و میادین نفتی، فرودگاه‌ها و بنادر کشتیرانی استراتژیک‌تر می‌شوند. عربستان سعودی نمی‌خواهد یمن در دست شبه نظامیان نزدیک به ایران باشد».

به گفته «تیم لندرکینگ» فرستاده ویژه آمریکا در یمن گفته است که تنها در سال ۲۰۲۱ میلادی انصارالله ۳۷۵ حمله فرامرزی علیه عربستان سعودی انجام دادند که شامل حملات موشکی و پهپادی نیز می‌شد.

یکی دیگر از نکات مهم در دستور کار عبدالعزیز، به اشتراک‌گذاری اطلاعات است. کریم از اندیشکده خدمات متحد سلطنتی می‌گوید سعودی‌ها می‌ترسند ایران توان انصارالله را با استفاده از نیرو‌های شبه نظامی که از جنگ در سوریه بازگشته‌اند تقویت کند و احساس می‌کنند که پاکستان ممکن است بتواند در مهار ایران در این عرصه کمک‌رسانی کند.

او به «میدل ایست ای» می‌گوید: «تیپ شبه نظامی زینبیون عمدتا از پاکستانی‌های شیعه تشکیل شده است. آنان مدتی است که در کنار نیرو‌های دولتی در سوریه می‌جنگند، اما بسیاری از آن‌ها اکنون بازگشته اند.»

اسماعیل قاآنی «یکی از نگرانی‌های اصلی سعودی‌ها و پاکستانی‌ها است. قاآنی در حال حاضر فرمانده نیروی قدس است واحد زبده ایران که وظیفه عملیات برون مرزی را بر عهده دارد. او در امور افغانستان و پاکستان کارشناس است».

کریم می‌افزاید: «عربستان سعودی نگران است که قاآنی بتواند جوانان شیعه را در افغانستان و پاکستان جذب کند و آنان را با جنگجویان سابق زینبیون هماهنگ کرده و به سوی یمن هدایت کند. سعودی‌ها از پاکستان می‌خواهند که جلوی روند عضوگیری در پاکستان و افغانستان را بگیرد. پیش‌تر زمانی سازمان‌های اطلاعاتی پاکستان متوجه جذب نیرو از میان مردان شیعه پاکستانی شده بودند جلوی این امر را نمی‌گرفتند، اما اکنون سعودی‌ها از پاکستانی‌ها می‌خواهند جلوی این روند را بگیرند».

او اشاره می‌کند که پاکستان احتمالا اکنون چنین اطلاعاتی را با ریاض به اشتراک می‌گذارد.

او اشاره می‌کند که اکنون ریاض و اسلام آباد همسویی منافع دارند و یک هدف مشترک را دنبال می‌کنند. استخبارات پاکستان در حال رصد روند بازگشت شبه نظامیان پاکستانی از سوریه بوده است.

«کمال علم» پژوهشگر ارشد در اندیشکده «شورای آتلانتیک» اشاره می‌کند که سعودی‌ها کماکان خواهان حمایت دیپلماتیک بیش‌تر برای تحت فشار قرار دادن ایرانی‌ها به منظور توقف تامین مالی و تسلیحاتی انصارالله هستند.

او می‌افزاید: «دولت غیر نظامی پاکستان پیوند‌های خوبی با ایران دارد و احتمالا از سوی سعودی‌ها تحت فشار قرار خواهد گرفت تا از نفوذ خود برای کاهش تنش‌های کنونی استفاده کند. پاکستان این روز‌ها مشکلات خاص خود را با ایران دارد. پاکستان ایران را متهم می‌کند که شبه نظامیان جدایی‌طلب بلوچ را در خاک خود پناه داده است».

«علم» می‌گوید که پاکستان اخیرا به طور متوسط روزانه پنج سرباز خود را از دست داده است موضوعی که باعث برانگیخته شدن خشم جامعه استراتژیک پاکستان شده است.

او به «میدل ایست آی» می‌گوید: «من بسیار مطمئن هستم که پاکستان نیرو‌های خود را به عربستان سعودی نخواهد فرستاد، اما تشکیلات این کشور به دنبال مقابله دیپلماتیک با ایران خواهد بود.»

علم می‌گوید آنچه که در پیش است تا حد زیادی به چگونگی روند تحولات در بلوچستان بستگی دارد.

جاوید از خانه پاکستان می‌گوید سربازان پاکستانی در گذشته عملیات امنیتی مرزی را در عربستان سعودی انجام داده‌اند، اما به یمن نرفته‌اند. به جای خطر درگیری آشکار با شبه نظامیان نزدیک به ایران او به «میدل ایست آی» می‌گوید: «من فکر می‌کنم پاکستان خود را به نقش‌های استراتژیک، مشاوره‌ای و آموزشی محدود کند.»

تحلیلگران موافق هستند که پاکستان در تنگنا قرار گرفته و باید سعودی‌ها را راضی کند، اما فاصله کافی را از جنگ تحت رهبری عربستان در یمن حفظ خواهد و همزمان تلاش می‌کند تا تنش‌ها را با ایران پنهان کند.

جاوید می‌گوید: «شهرت و اعتبار عربستان سعودی در معرض خطر است. به همین دلیل آن کشور با ناامیدی در حال نزدیک شدن به پاکستان است».