چه کسانی باید تخمک و اسپرم فریز کنند؟

رئیس مرکز ناباروری میلاد دانشگاه علوم پزشکی مشهد گفت: به خانم‌های مجرد بالای ۳۵ سال، زنانی که ذخیره تخمدانی آن‌ها پایین است و افراد دارای بیماری‌های خاص یا مبتلا به سرطان که قرار است شیمی‌درمانی یا رادیوتراپی بشوند، پیشنهاد می‌شود نسبت به فریز تخمک، اسپرم و جنین اقدام نمایند.

دکتر نیره خادم در گفت‌وگو با ایسنا ضمن تاکید بر اینکه سن باروری خانم‌ها بین ۱۵ تا ۴۴ سالگی است، گفت: گاهی خارج از این سن نیز شاهد بارداری در زنان هستیم ولی بهترین سن برای بارداری در زنان بین ۲۰ تا ۳۰ سالگی است و توصیه می‌شود در این سنین برای فرزندآوری اقدام کنند. از سن ۳۰ سالگی به تدریج ذخیره تخمدان‌ها در زنان پایین آمده و کاهش باروری آغاز می‌شود. بعد از ۳۵ سالگی این کاهش سرعت می‌گیرد و احتمال باروری از این سن به بعد کمتر نیز خواهد شد؛ به‌ طوری که بعد از ۴۰ سالگی ذخیره تخمدانی بسیار پایین است و احتمال ناباروری و همچنین سقط بیشتر می‌شود.

وی افزود: برای زوج‌هایی که تمایل به فرزندآوری دارند ولی شرایط آن را ندارند، مثلا بیماری خاصی دارند، غالبا به منظور حفظ باروری فریز به‌ صورت جنین انجام می‌شود؛ به این‌ صورت که اسپرم و تخمک را درون لوله آزمایشگاه در مجاورت یکدیگر قرار می‌دهیم و باروش IVF یا همان لقاح آزمایشگاهی جنین تشکیل می‌شود. بعد از بهبودیافتگی بیمار این جنین داخل رحم زن قرار داده می‌شود و بارداری صورت می‌گیرد.

وی خاطرنشان کرد: مردان در صورت لزوم به راحتی می‌توانند اسپرم خود را فریز کرده و برای حفظ باروری آینده خود اقدام کنند. فریز اسپرم و فریز جنین از سال‌ها قبل در مراکز ناباروری در حال انجام است و موفقیت‌های زیادی نیز در این مسیر کسب کرده‌ایم. در رابطه با فریز تخمک تجربه کمتری وجود دارد و کار جدیدتری است ولی همچنان این عمل در اکثر مراکز با موفقیت قابل قبولی برای باروری در آینده انجام می‌شود. معمولا برای به‌ دست‌ آوردن تخمک از خانم‌ها باید ابتدا دارویی جهت تحریک تخمدان‌ها به آنان داده شود و سپس عمل تخمک‌کشی و فریزتخمک صورت بگیرد.

رئیس مرکز ناباروری میلاد دانشگاه علوم پزشکی مشهد با بیان اینکه همکاران ما غالبا بیماران را به مراکز ناباروری ارجاع می‌دهند، گفت: همکاران ما در بخش‌های مختلف از جمله همکارانی که در خصوص درمان سرطان فعالیت می‌کنند، همواره اطلاعات و مشاوره‌های کافی را در اختیار بیماران قرار می‌دهند و آن‌ها را به مراکز ناباروری معرفی می‌کنند تا از طریق این روش‌ها افراد برای حفظ باروری خود اقدام کنند.

خادم با بیان اینکه بهترین زمان استفاده از فریز تخمک، اسپرم و جنین تا پنج سال است، گفت: مواردی بوده که جنین ۱۵ و ۱۶ سال فریز نیز استفاده شده و نوزاد به سلامت دنیا آمده و مشکلی هم نبوده است. در مراکز ناباروری موارد زیادی بوده که بیماران با جنین فریز طولانی بارداری‌های موفقی داشته‌اند اما همچنان توصیه می‌کنیم که بهترین زمان استفاده از فریز پنج سال است.

وی در خصوص روند فریز اسپرم گفت: ابتدا بیمار باید یکسری آزمایشات را انجام دهد و نمونه اسپرم را با رعایت شرایط نمونه‌گیری تهیه کرده و به آزمایشگاه تحویل دهد. این نمونه با محیط مخصوص فریز اسپرم مخلوط شده و پس از طی پروسه نیم‌ساعته داخل تانک ازٌت جهت نگهداری قرار داده می‌شود.

خادم ضمن تاکید بر اینکه تاکنون هیچ گزارشی از تولد نوزاد با آسیب‌های احتمالی از فریزاسپرم، تخمک و جنین در مرکز میلاد دیده نشده، گفت: هرچه تعداد تخمک بیشتر باشد، شانس بیمار برای تشکیل جنین و بارداری در آینده افزایش می‌یابد. طی یک پروسه ۱۵ دقیقه‌ای تخمک در داخل چند محیط مخصوص فریز قرار داده می‌شود و در نهایت داخل تانک ازٌت جهت نگهداری طولانی قرار می‌گیرد. نمونه‌های فریز تخمک، جنین و اسپرم در تانک‌های دارای ازت مایع با دمای منفی ۱۹۶ درجه فریز نگهداری می‌شود.

وی خاطرنشان کرد: به همه دختران و پسران توصیه می‌کنم به موقع ازدواج کرده و به موقع جهت فرزندآوری اقدام کنند. از خانواده‌ها، مسئولان و تصمیم‌گیران مملکتی نیز تقاضا دارم شرایط ازدواج جوانان را تسهیل و بستر را برای فرزندآوری و افزایش نرخ باروری مهیا کنند زیرا در حال حاضر این موضوع یکی از معضلات کشورمان است.