جنگ دست کم گرفتن‌ها

فرارو- سه هفته پس از حمله روسیه به اوکراین رسانه‌های اجتماعی در سراسر جهان مملو از تصاویری از تانک‌های روسی واژگون شده، کاروان‌هایی گرفتار شده در گل و لای گیر و سربازان وظیفه روس است که خانواده و خانه‌های خود را ترک کردند بدون آن که بدانند قرار است به میدان جنگی تمام عیار بروند. براساس گزارش ها، سردخانه‌ها در بلاروس کشور همسایه مملو از کشته شدگان روس است. در خط مقدم، یگان‌های بی‌تجربه ارتش روسیه با مقاومت بیش از حد انتظار از سوی اوکراین مواجه شده اند. اوکراینی‌ها پل‌ها را برای متوقف کردن مهاجمان منفجر کرده و به تدارکات آنان حمله کرده اند.

به گزارش فرارو به نقل از فارین پالیسی، یکی از سربازان روس که در نزدیکی ماریوپل اوکراین می‌جنگد در پیامی که توسط سرویس امنیتی اوکراین رهگیری شد گفته بود: «از پانسمان کردن این همه سرباز و حمل اعضای بدن آنان خسته شده ام. هرگز در زندگی‌ام این همه اندام ندیده بودم. نه دست، نه پا، نه سر. لعنتی ها».

مقام‌های آمریکایی و اروپایی و به ویژه کرملین انتظار نداشتند که این کارزار این گونه پیش برود. مقام‌های دفاعی امریکایی و غربی بر این باورند که «ولادیمیر پوتین» رئیس‌جمهور روسیه برای تصرف کی یف پایتخت اوکراین و سرنگونی «ولودیمیر زلنسکی» رئیس‌جمهور اوکراین ظرف مدت چند روز برنامه ریزی کرده بود. اکنون، در حالی که نیروهای او برای محاصره پایتخت تلاش می‌کنند و با کمبود منابع اولیه مواجه هستند نتیجه جنگ به طور فزاینده‌ای نامشخص می‌شود.

«مایکل کوفمن» کارشناس مسائل نظامی روسیه می‌گوید: «حمله روسیه برنامه ریزی شده نبود. این طرح گیج‌کننده و مبتنی بر فرضیاتی بود که هیچ ارتباط روشنی با واقعیات نداشت. نتیجه اکنون نامشخص است».

اگرچه جنگ پوتین یک شکست عملیاتی بوده، اما فراتر از آن یک فاجعه راهبردی بود و بسیاری از بزرگترین ترس‌های رئیس جمهور روسیه را به واقعیت تبدیل کرده است. این وضعیت ناتو را تشویق به تقویت حضور خود در شرق اروپا کرده و علاقه کشورهای بی‌طرف مانند فنلاند را برای پیوستن به این ائتلاف دو چندان ساخته است. آلمان بر حساسیت خود برای هزینه‌های دفاعی غلبه کرد و تجدیدنظر در مورد اتکا به انرژی روسیه را آغاز کرده است. کشورهای غربی کمک‌های نظامی حیاتی را برای اوکراین ارسال کرده اند. در همین حال، اقتصاد روسیه از تحریم‌های بی‌سابقه آسیب می‌بیند و شرکت‌های غربی در حال خروج از روسیه هستند.

به نظر می‌رسد تصمیم برای حمله و نوع جنگی که قرار است انجام شود بر اساس یک سری فرضیات بد صورت گرفته که مبتنی بر اطلاعات ضعیف بوده اند. روسیه در مورد ارتش خود و وضعیت اوکراین مفروضات اشتباهی داشت. هم چنین، روسیه به اشتباه تصور می‌کرد که بسیاری از اوکراینی‌ها از نیروهای روس به عنوان نیروی آزادیبخش استقبال می‌کنند و تجربه الحاق کریمه به فدراسیون روسیه در سال ۲۰۱۴ میلادی تکرار خواهد شد. پوتین در طول شیوع کرونا به شدت منزوی شده و حکومت او به طور فزاینده‌ای اقتدارگرا شده است. بسیاری از ناظران کیفیت و صحت اطلاعاتی که مقام‌های ارشد روسیه به پوتین ارائه می‌کنند را زیر سوال می‌برند.

«مانتاس آدومناس» معاون وزیر امور خارجه لیتوانی گفته است: «اگر در تاریخ نامی برای این جنگ وجود داشته باشد آن را باید» جنگ دست کم گرفتن ها «نامید».

اشتباهات نظامی روسیه به وضوح مشهود بوده اند. «جک واتلینگ» پژوهشگر در زمینه جنگ زمینی در اندیشکده بریتانیایی موسسه خدمات متحد سلطنتی می‌گوید که استراتژی مسکو در هفته‌های آغازین جنگ از سه مرحله متمایز پیروی کرده بود.

او می‌گوید که در مرحله نخست، حمله در ساعات اولیه ۲۴ فوریه تمام نشانه‌های تلاش برای «کودتای اصلی» را دارا بود و یک حمله غافلگیرکننده قلمداد می‌شد. به گفته او هدف این بود که به سرعت مراکز سیاسی به تصرف در آورده شوند و سپس اوکراین به طور کامل تحت کنترل نیروهای روس قرار گیرد. حمله اولیه با مقاومت سرسختانه اوکراین و هم چنین سردرگمی در میان سربازان روس که در سراسر مرز حضور داشتند از مسیر خارج شد. گزارش‌های منتشر شده از سربازان اسیر شده روس نشان می‌دهد که از قبل به آنان اطلاع داده نشده بود که به جنگ می‌روند و این موضوع سبب شد تا آنان از نظر روانی آمادگی نداشته باشند و منابع اولیه کافی مانند غذا و سوخت را با خود به همراه نبرند.

در مرحله بعد، نیروهای متجاوز روسیه به یک جنگ متعارف‌تر روی آوردند و با گلوله باران، شهرهای بزرگ اوکراین از جمله ماریوپل و خارکف را مورد حمله قرار دادند. مجددا پس از آن نیروهای روس با ترکیبی از ضعف تسلیحاتی در استفاده از نیروی هوایی، زمینی و توپخانه‌ای و در چنبره‌عدم هماهنگی این نیروها با یکدیگر گرفتار شدند و بسیاری از نیروهای روس در معرض ضد حمله‌های نیروهای اوکراینی قرار گرفتند. مقام‌های غربی تخمین می‌زنند تاکنون حدود ۷۰۰۰ سرباز روسی کشته شده اند.

تخمین نیروهای اوکراین درباره تلفات روسیه میزانی بالاتر است اگرچه محاسبه دقیق تلفات نیروها دشوار است. در هفته‌های اخیر، به نظر می‌رسد که نیروهای روس به تلاش برای محاصره شهرهای کلیدی اوکراین با هدف گرسنگی دادن به اوکراینی‌ها و در عین حال محدود کردن تلفات روسیه روی آورده اند. در ماریوپل در سواحل جنوب شرقی اوکراین که بار سنگین این رویکرد را متحمل شده است صدها هزار نفر در شهرها خود به اسارت درآمده اند. در حالی که غذا، آب و کمک‌های پزشکی کمیاب شده و قربانیان گلوله باران روسیه در گورهای دسته جمعی انباشته شده یا در خیابان‌ها بر روی زمین افتاده‌اند نیروهای روس دسترسی به جهان خارج را مسدود ساخته اند. با گذشت سه هفته از جنگ پوتین تقریبا ۲۰۰ هزار نیروی روس که بسیاری از آن‌ها سرباز وظیفه هستند نتوانسته‌اند هیچ شهر مهمی را در اوکراین تصرف کنند. سازمان اطلاعات دفاعی بریتانیا روز پنجشنبه ارزیابی کرد که مقاومت شدیدتر از حد انتظار اوکراینی‌ها حمله پوتین را تا حد زیادی متوقف کرده است. این نهاد اطلاعاتی در بیانیه‌ای اعلام کرد: «نیروهای روس در روزهای اخیر حداقل پیشرفت را در زمین، دریا یا هوا داشته‌اند و هم چنان متحمل خسارات سنگینی می‌شوند».

تحرک نیروهای روس نیز بسیار کم‌تر از آن چیزی است که ناظران غربی در روزهای آغازین انتظار آن را داشتند و تا حد زیادی در جاده‌ها گرفتار شده‌اند در حالی که نیروهای اوکراینی در کمین هستند. ارتش اوکراین به جای آن که نیروهای متجاوز روسیه را به نبردهای بزرگ و آشکار بکشاند عمدتا آنان را در مناطق شهری جایی که اوکراینی‌ها حوزه میدانی آنجا را به خوبی می‌شناسند گرفتار می‌سازد. کوفمن می‌گوید: «همه نبردهای فعلی اوکراینی‌ها علیه نیروهای روس کوچک هستند، اما به طور پیوسته ارتش روسیه را زمین گیر کرده اند».

علاوه بر ضعف در حوزه زمینی، روسیه در آسمان نیز از طریق نیروی هوایی خود بهتر عمل نکرده است. در ابتدا انتظار می‌رفت که ظرف مدت چند روز روسیه تسلط هوایی بر نیروی هوایی کوچک اوکراین را به دست آورد. با این وجود، هنوز پس از سه هفته این آرزوی پوتین محقق نشده است. اگرچه نیروی هوایی روسیه نقش مهمی در سوریه ایفا کرد، اما عمدتا بدون مقابله و مقاومتی پروازها را در طول روز انجام می‌داد. واتلینگ می‌گوید: «من فکر می‌کنم که این ضعف نشان دهنده کمبودهای قابل توجه در آموزش، فرماندهی و کنترل در نیروی هوایی روسیه است».

کرملین هم چنین در حال مواجهه نوع متفاوتی از نبرد از سوی اوکراین است که پیش از حمله غیر قابل پیش بینی بود. یک مقام ارشد اسرائیلی در اوایل هفته جاری در گفتگو با خبرنگاران گفت که نیروهای روس به سبک نبردهای قرن بیستم علیه اوکراینی‌ها می‌جنگند در حالی که اکنون با کمین از سوی یگان‌های کوچک اوکراین مواجه شده و متوقف شده اند. اوکراین با استفاده از سلاح‌های ضد تانک دریافتی از غرب مانند جاولین امریکایی و نسل بعدی سیستم‌های موشکی سبک ضد تانک بریتانیایی پیشروی نیروهای روس را متوقف ساخته است.

اگرچه مقام‌های نظامی پیش بینی می‌کردند که زمین نسبتا هموار اوکراین ممکن است برای مهاجمان روسی یک موهبت باشد تحلیلگران اطلاعاتی معتقدند ارتش بسیار کوچک‌تر اوکراین راه‌هایی را برای استفاده از آن به نفع خود پیدا کرده است. برای مثال، اوکراینی‌ها پلی را در ایرپین خارج از کی یف تخریب کردند تا کاروان ۶۴ کیلومتری ارتش روسیه را متوقف سازند. هم چنین، اوکراینی‌ها مخازن آب را باز کرده و باعث ایجاد باتلاق و برای سربازان روس و تجهیزات‌شان شده اند.

در حالی که ارتش اوکراین برای خرید زمان بازی می‌کند و جلوی پیشروی روسیه را می‌گیرد زلنسکی به طرز ماهرانه‌ای در حال لابی‌گری با کشورهای غربی برای دریافت کمک‌های نظامی بیشتر است. زلنسکی در سخنرانی خود برای نمایندگان کنگره امریکا و همچنین پارلمان‌های بریتانیا و آلمان خاطرات هر سه کشور از جنگ جهانی دوم را در تلاش برای تشویق آنان به اقدامات بیش‌تر ذکر کرده است. او گفت: «همه شما این را شنیده‌اید که سیاستمداران می‌گویند» دیگر هرگز «، اما من می‌بینم که امروز این واژه‌ها هیچ ارزشی ندارند». زلنسکی روز پنجشنبه از نمایندگان بوندستاگ (پارلمان) آلمان پرسید: «اکنون کل ملت ما در اروپا در حال نابودی است چرا؟»