شاعر «آمدم‌ای شاه پناهم بده» که بود؟

قطعه «آمدم‌ای شاه پناهم بده» را بار‌ها از تلویزیون و رادیو و یا هر وسیله پخش‌کننده موسیقی دیگری شنیده‌اید، شاید آن را زمزمه کرده و هوای حرم رضا (ع) به سرتان زده باشد، اما ندانید حبیب‌الله چایچیان متخلص به «حسان» شاعر این قطعه باشد.

به گزارش ایسنا، قطعه «آمدم‌ای شاه پناهم بده» یا در این قطعه «از بهشت» به آهنگسازی آریا عظیمی‌نژاد و شعر حبیب‌الله چایچیان و با آواز محمد علی کریمخانی یکی از اجرا‌های معروف موسیقی درباره علی بن موسی الرضا (ع) است، این قطعه در سال ۱۳۸۶ساخته شده است.

بعد از درگذشت علی کریمخانی این قطعه توسط مخاطبان بازنشر شده و هرکس دلنوشته خود را برای این قطعه و خواننده‌اش به اشتراک گذشته، اما کمتر از شاعر این قطعه، یعنی حبیب‌الله چایچیان گفته شده است.

حبیب‌الله چایچیان مشهور به «حسان» شاعر و مرثیه سرای اهل بیت (علیهم السلام) متولد ۱۳۰۲ در شهر تبریز بود. شش ساله بود که همراه خانواده‌اش به تهران مهاجرت کرد. چایچیان تحصیلات خود را در تهران در مدرسه ایران و آلمان به پایان رساند؛ سپس به استخدام بانک ملی ایران درآمد.

نخستین شعری که سرود در ۱۵ سالگی و در رثای پدرش بود: پدرم رخت از این جهان بربست /کمرم از غم و محنت بشکست/ می‌کنم لیک شکر یزدان را/ گر پدر نیست، باز مادر هست

او با تشویق مادرش، به سرودن اشعار در مدح و مرثیه ائمه (ع) پرداخت. چایچیان در خصوص انتخاب تخلص «حسان» برای خود می‌گفت: من برای اشعار آیینی دنبال تخلص می‌گشتم. وقتی بنا شد تخلص انتخاب کنم، با مادر و مادربزرگم اولین بار به کربلا مشرف شده بودیم. جلو ضریح متوجه شدم که جای استجابت دعاست. در جوار ضریح حضرت خواستم طبع من به مناجات، قرآن، مدح و مرثیه چهارده معصوم علیهم‌السلام و پند و اندرز اختصاص یابد. تصادفاً بعد‌ها متوجه شدم، دعایم مستجاب شده است. بعد از این، تمام اشعار گذشته‌ام را از بین بردم؛ زیرا اگر از بین نمی‌بردم، هر موضوعی به نظرم می‌رسید، بنا داشتم به آن دیوان ملحق کنم. در مقدمه کتاب «گل‌های پرپر» هم این موضوع را نوشتم. برای تخلص هم به قرآن مراجعه کردم، سوره الرحمن آمد و از میان تمام کلمات، «حسان» جامع و کوتاه و برای تخلص مناسب بود. حسان به معنای نیکو و زیباست.»

حسان از جمله تاثیرگذارترین شاعران آئینی معاصر بوده است که بار‌ها از سوی رهبر معظم انقلاب اسلامی مورد تحسین قرار گرفته بود.

محمدعلی مجاهدی، از شاعران آیینی، در مراسم بزرگداشت چایچیان درباره این شاعر گفته بود: «استاد حسان بالغ بر هفتاد و اندی سال در مسیر شعر ولایی قلم زده و آثار ایشان مورد استقبال جامعه ولایی ایران بوده است. او نه تنها در سرودن شعر آیینی توانمند است، بلکه در اجرای آن سروده‌ها نیز ید طولایی دارد. پیر پارسا استاد چایچیان کارنامه درخشان و افتخارآفرینی را در فعالیت فرهنگی‌اش دارد و همواره مداح اهل بیت (ع) بوده است. حسان عمری را در هیأت‌های مذهبی گذرانده و در این فضا‌ها بالیده است، از این‌رو شیرازه سخن‌هایش در دل و زبان مخاطب‌ها اثر می‌گذارد. علت اقبال عام و فراگیر از آثار استاد حسان آن است که سخنش پیچیدگی ندارد؛ یک سبک عراقی خالص است. همه چیز در سروده‌هایش عین بلور شفاف است و شاعر امروز هم باید سهم مخاطب را نسبت به شعر به فراموشی نسپارد.»

«گل‌های پرپر»، «خزان گلریز»، «باغستان عشق»، «سایه‌های غم»، «ای اشک‌ها بریزید» (جلد اول دیوان اشعار)، «خلوتگاه راز» (جلد دوم دیوان اشعار)، «چهل حدیث جالب از علی بن ابی‌طالب (ع)» و جلد سوم دیوان اشعار از جمله آثار او است. او همچنین کتاب «بَطَلَةُ کربلا»، اثر «دکتر بنتُ الشّاطی» را با نام «زینب (سلام الله علیها) بانوی قهرمان کربلا» به فارسی ترجمه کرده است.

دو شعر «امشب شهادت‌نامه عشاق امضا می‌شود» و «آمدم‌ای شاه پناهم بده» از معروف‌ترین سروده‌های اوست. او شعر «آمدم‌ای شاه پناهم بده» را در یکی از زیارت‌ها و گشت از حرم علی بن موسی الرضا (ع) که با مادرش همراه بوده، سروده است.

متن کامل شعر به شرح زیر است:

آمدم‌ای شاه پناهم بده

خط امانی ز گناهم بده‌ای حرمت ملجأ درماندگان

دور مران از در و راهم بده‌ای گل بی‌خار گلستان عشق

قرب مکانی چو گیاهم بده

لایق وصل تو که من نیستم

اذن به یک لحظه نگاهم بده‌ای که حریمت مَثل کهرباست

شوق و سبک‌خیزی کاهم بده

تا که ز عشق تو گدازم چو شمع

گرمی جان‌سوز به آهم بده

لشکر شیطان به کمین من‌اند

بی‌کسم‌ای شاه پناهم بده

از صف مژگان نگهی کن به من

با نظری یار و سپاهم بده

در شب اول که به قبرم نهند

نور بدان شام سیاهم بده‌ای که عطابخش همه عالمی

جمله‌ی حاجات مرا هم بده

آن‌چه صلاح است برای «حسان»

از تو اگر هم که نخواهم، بده

چایچیان در آذرماه ۱۳۹۶ بعد از یک دوره بیماری از دنیا رفت.