چه عواملی باعث عدم پذیرش واکسیناسیون کرونا می‌شود؟

بررسی‌های یک مطالعه مروری در خصوص عوامل مؤثر بر پذیرش یا عدم پذیرش واکسیناسیون کرونا نشان داد که از بین عوامل فردی، جنسیت، از بین عوامل اجتماعی، اعتماد به دولت‌ها و بیمارستان‌ها و از بین عوامل مرتبط با واکسن، نگرانی از عوارض جانبی واکسیناسیون؛ مهم‌ترین نقش را در پذیرش یا عدم پذیرش واکسن دارند.

به گزارش ایسنا، در دو سال اخیر، همه‌گیری کووید-۱۹ به یک چالش جهانی تبدیل شده است. از زمان شروع شیوع این بیماری، پژوهشگران کشور‌های مختلف به دنبال یافتن واکسنی مؤثر با اثربخشی مناسب و عوارض کم، برای مواجهه با این همه‌گیری بودند.

در حال حاضر واکسن‌های متعددی در سراسر جهان ساخته شده است، ولی موفقیت واکسیناسیون، متکی به پذیرش عمومی آن است و پذیرش واکسن به اندازه اثربخشی واکسن می‌تواند برای کنترل بیماری مفید باشد.

با وجود ایمنی و اثربخشی واکسن‌ها، تردید در واکسیناسیون به یک مسئله جهانی تبدیل شده است. عوامل مختلفی تمایل افراد را برای پذیرش واکسن تحت تاثیر قرار می‌دهد و شناسایی این عوامل می‌تواند به رفع موانع پیرامون پذیرش واکسیناسیون توسط مردم کمک کند. با توجه به همین موضوع پژوهشگران با انجام یک مطالعه مروری نظام‌مند عوامل مؤثر بر عدم پذیرش واکسیناسیون کووید-۱۹ را بررسی کردند.

برای انجام این مطالعه و یافتن مقالات مرتبط با این موضوع، پژوهشگران کلمات کلیدی مرتبط را در پایگاه‌های اطلاعاتی معتبر جستجو کردند و در نهایت ۷۵ مقاله را برای بررسی انتخاب کردند.

از بین این مقالات، ۲۲ مطالعه در قاره آمریکا، ۲۳ مطالعه در آسیا، ۲۲ مطالعه در اروپا و سه مطالعه در اقیانوسیه، دو مطالعه در آفریقا، یک مطالعه به طور مشترک در آسیا و اروپا، یک مطالعه به طور مشترک در آمریکا و اروپا و یک مطالعه نیز به طور مشترک در آسیا، اروپا، آمریکا، آفریقا و اقیانوسیه انجام شده است.

بر اساس این مطالعه، عوامل مرتبط با پذیرش یا عدم پذیرش واکسن به سه دسته عوامل فردی (مثل سن، جنسیت، فرهنگ و نژاد، بیماری زمینه‌ای، محل سکونت، سطح سواد و ...)، عوامل اجتماعی (مثل بی‌اعتماد به دولت، بی‌اعتمادی به مراکز پزشکی و بیمارستان‌ها، ترس‌های اجتماعی و ...) و عوامل مرتبط با واکسن (مثل ترس از تزریق، ترس از عوارض جانبی واکسن و ...) تقسیم می‌شوند.

یافته‌های این تحقیق نشان داد که از بین عوامل فردی، جنسیت، از بین عوامل اجتماعی، اعتماد به دولت‌ها و بیمارستان‌ها و از بین عوامل مرتبط با واکسن، نگرانی از عوارض جانبی واکسیناسیون؛ مهم‌ترین نقش را در پذیرش یا عدم پذیرش واکسن دارند.

در بیش‌از ۲۶ درصد مطالعات بررسی‌شده عنوان شده که جنسیت زن عاملی برای عدم پذیرش واکسن عنوان شده است. همچنین در بیش از ۶۱ درصد از مطالعات، عوامل اجتماعی در پذیرش یا عدم پذیرش واکسن تاثیر داشتند و اعتماد به دولت‌ها و بیمارستان‌ها در این دسته عوامل بیشترین تاثیر را در پذیرش واکسن داشتند. در دسته عوامل مرتبط با واکسن نیز، نگرانی از عوارض جانبی واکسیناسیون مهم‌ترین نقش را در پذیرش یا عدم پذیرش واکسیناسیون داشت.

بر همین اساس پژوهشگران این مطالعه می‌گویند برای استقبال بیشتر اقشار مختلف جامعه از واکسیناسیون و اقدام به انجام آن، نیاز است کمپین‌های آموزش و اطلاع‌رسانی در خصوص آگاهی از فواید و تاثیر واکسیناسیون در کاهش ابتلا و فوت افراد در همه‌گیری کووید-۱۹ در سطح جامعه ایجاد شود تا نگرانی‌های فردی، اجتماعی و همچنین نگرانی‌های مرتبط با واکسن برطرف شود.

به گفته این محققان؛ تلاش مشترک دولت‌ها، سیاست‌گذاران سلامت و رسانه‌ها در این مسیر تسهیل‌کننده است. سازمان‌های جهانی نیز باید نتایج حاصل از بررسی و نتایج واکسیناسیون را به طور مستند و شفاف در دسترس عموم قرار دهند و این کار تصمیم عمومی را در خصوص واکسیناسیون هدایت خواهد کرد.

در انجام این تحقیق عرفان پورشهری، میثم داستانی، متینه خوشخو و لیلا صادق مقدم؛ پژوهشگران دانشگاه علوم پزشکی گناباد، امیرحسین شرفی از دانشگاه علوم پزشکی تهران و سعید یعقوبی از دانشگاه علوم پزشکی مشهد با یکدیگر مشارکت داشتند.

یافته‌های این مطالعه بهار سال جاری، به صورت مقاله علمی با عنوان «عوامل مؤثر بر پذیرش یا عدم پذیرش واکسیناسیون کووید-۱۹: یک مطالعه مرور نظام‌مند» در مجله تحقیقات سلامت در جامعه زیر نظر دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی مازندران منتشر شده است.