نباید اجازه داد خرابکاری اسرائیل توافق هسته‌ای ایران را نابود کند

فرارو- حسین موسویان؛ دیپلمات و مذاکره کننده ارشد سابق ایران و کارشناس امنیت خاورمیانه و سیاست هسته‌ای فعلی در دانشگاه پرینستون است.

به گزارش فرارو به نقل از میدل ایست آی، در تاریخ ۱۲ سپتامبر "آنتونی بلینکن" وزیر امور خارجه ایالات متحده گفته بود که بعید است که ایالات متحده و ایران به زودی به توافق هسته‌ای تازه دست یابند. مذاکرات ایران و قدرت‌های جهانی برای احیای توافق هسته‌ای ایران موسوم به برجام با بن بست جدیدی مواجه شده است.

گزارش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی (IAEA) در تاریخ ۶ سپتامبر نشان می‌دهد که "هیچ پیشرفتی" در حل پرسش‌های مربوط به آثار پیشین مواد هسته‌ای در سه سایت اعلام نشده ایران حاصل نشده است.

در آخرین بیانیه قدرت‌های اروپایی آلمان، فرانسه و بریتانیا آمده است: "موضع ایران (در مورد تحقیقات آژانس) با تعهدات الزام آور قانونی آن کشور در تضاد است و چشم‌انداز احیای برجام را به خطر می‌اندازد".

"بهروز کمالوندی" سخنگوی سازمان انرژی اتمی ایران در پاسخ گفته که ایران در خصوص سه سایت ادعایی همکاری کامل داشته و اطلاعات و پاسخ به پرسش‌های آژانس را ارسال کرده است. او افزوده است:"آژانس نباید بر اساس اسناد ساختگی ارائه شده توسط رژیم اسرائیل با اهداف سیاسی خاص درباره برنامه هسته‌ای ایران قضاوت کند".

منزوی کردن ایران

نقشه راهی بین ایران و آژانس بین المللی انرژی اتمی درست پس از توافق هسته‌ای امضا شد و ارزیابی مسائل مربوط به ابعاد احتمالی نظامی (PMD) را در دسامبر ۲۰۱۵ میلادی و پیش از اجرای برجام در ژانویه ۲۰۱۶ میلادی نهایی کرد.

آژانس هیچ نشانه معتبری از فعالیت‌های مرتبط با توسعه یک وسیله انفجاری هسته‌ای پس از سال ۲۰۰۹ میلادی در ایران نیافته است. این نتیجه آژانس بین المللی انرژی اتمی بود.

در مه ۲۰۱۸ میلادی، دونالد ترامپ رئیس جمهور پیشین ایالات متحده آن کشور را از برجام خارج ساخت و شدیدترین تحریم‌های جهان را مجددا اعمال کرد و سیاست "فشار حداکثری" را علیه ایران دنبال کرد. یک سال پس از آن، ایران در پاسخ به این اقدام ظرفیت اورانیوم و سطح غنی سازی خود را افزایش داد.

علیرغم آن که بحث در مورد ابعاد احتمالی نظامی بر اساس توافق هسته‌ای حل شده بود در سال ۲۰۱۹ میلادی آژانس بین المللی انرژی اتمی از ایران درخواست کرد که به پرسش‌ها درباره فعالیت‌ها و مواد هسته‌ای اعلام نشده احتمالی پاسخ دهد. پرسشی که مطرح مطرح می‌شود این است که آیا مسائل پادمان مانع اصلی بر سر راه احیای برجام است؟

خرابکاری اسرائیل

از زمان آغاز مذاکرات هسته ای، اسرائیل تمام تلاش خود را برای جلوگیری از حل مسئله هسته‌ای ایران از طریق دیپلماسی انجام داده است.

در سال ۲۰۱۵ میلادی در یک رویداد بی سابقه، "بنیامین نتانیاهو" نخست‌وزیر وقت اسرائیل در سخنرانی خود در کنگره درباره توافق هسته‌ای در حال حصول به رئیس جمهور در حال خدمت آمریکا توهین کرد. "نانسی پلوسی" رهبر اقلیت مجلس نمایندگان سخنرانی نخست وزیر وقت اسرائیل را "توهین به اطلاعات ایالات متحده" دانست و آن را غیر قابل پذیرش دانست.

نتانیاهو مسئولیت تصمیم ترامپ برای خروج آمریکا از توافق هسته‌ای ایران را بر عهده گرفت. نتانیاهو گفته بود: "ما رئیس‌جمهور آمریکا را متقاعد کردیم که از توافق خارج شود و من مجبور شدم در برابر تمام جهان بایستم و علیه این توافق موضع گیری کنم و تسلیم نشدم".

حتی در دوران دولت فعلی آمریکا، اسرائیل هیچ فرصتی را برای برهم زدن سیاست بایدن به منظور احیای برجام از دست نداده است. در طول دهه گذشته، اسرائیل چندین عملیات مخفی را علیه برنامه هسته‌ای ایران انجام داده است.

از خرابکاری، بمب گذاری و حملات سایبری مانند استاکس نت و دوقو گرفته تا جاسوسی و ترور دانشمندان هسته‌ای ایران اسرائیل تمام این اقدامات را انجام داده است.

کارزار ایجاد ترس اسرائیل علیه برنامه هسته‌ای ایران چهار دهه ادامه داشته است. در طول چهار دهه گذشته، هر از چند گاهی اسرائیل ادعا کرده که ایران تنها چند سال با بمب اتمی فاصله دارد. برای مثال، نتانیاهو در سال ۱۹۹۵ میلادی ادعا کرد: "ایران سه تا پنج سال تا توانایی تولید سلاح هسته‌ای فاصله دارد".

"یوزی بایداتز" رئیس بخش تحقیقات اطلاعاتی ارتش اسراییل در سال ۲۰۰۹ میلادی گفته بود که ایران حداکثر تا پایان سال ۲۰۱۰ میلادی یک سلاح اتمی خواهد داشت. در سال ۲۰۱۳ میلادی مقام‌های اطلاعاتی اسرائیل ادعا کردند که ایران می‌تواند تا سال ۲۰۱۵ یا ۲۰۱۶ میلادی به بمب هسته‌ای دست یابد.

علاوه بر این، ایران عمیقا نسبت به روابط نزدیک "رافائل گروسی" مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی با اسرائیل مشکوک است. ایران در بیانیه‌ای در مارس ۲۰۲۰ میلادی تکرار کرد که "نسخه‌هایی از اسنادی که آژانس به‌ عنوان مبنای درخواست هایش به ایران ارائه کرده نه معتبر است و نه مرتبط با منبع باز می‌باشد بلکه ادعا می‌شود رژیم اسرائیل از طریق یک عملیات مخفیانه به دست آورده است".

در تاریخ ۳ ژوئن، گروسی برای دیدار با نخست وزیر به منظور گفتگو در مورد برنامه هسته‌ای ایران از اسرائیل بازدید کرد. بلافاصله پس از این سفر، در تاریخ ۹ ژوئن ۲۰۲۲ میلادی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی قطعنامه‌ای را تصویب کرد که در آن ایران باید اطلاعات موثقی را در پاسخ به پرسش آژانس ارائه کند. وزیر امور خارجه ایران تاکید کرد:"سفر گروسی به اسرائیل خارج از الزام بی طرفی و حرفه‌ای بودن آژانس بین المللی انرژی اتمی است".

"بازرسی شده ترین" کشور

یک منبع آگاه ایرانی که نخواسته نام اش فاش شود به من گفت که ایران مشکلی با پاسخگویی به همه پرسش‌های آژانس بین المللی انرژی اتمی ندارد. ما آماده ایم نقشه راهی مشابه سال ۲۰۱۵ را با آژانس امضا کنیم تا پرسش‌های فنی آژانس را ظرف دو ماه درست پس از امضای مجدد توافق نامه نهایی کنیم.

آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در مورد مکان‌های احتمالی دارای شواهد وجود هر میلی گرم اورانیوم غنی شده ایران می‌تواند به حقیقت دست یابد و آن را تایید کند". این منبع افزود:"با این وجود، اسرائیلی‌ها خود می‌توانستند برخی از مکان‌ها را از طریق عوامل خود برای ممانعت از این معامله آلوده کنند و ممکن است به چنین خرابکاری‌های پنهانی‌ای ادامه دهند.

با این وجود، ما نباید اجازه دهیم اسرائیلی‌ها آژانس و ایران را به چنین دامی بکشانند و پرونده هسته‌ای را به طور نامحدود در دستور کار آژانس بین المللی انرژی اتمی نگه دارند".

در سال ۲۰۱۱ میلادی، در زمان ریاست جمهوری "محمود احمدی نژاد" در یک کنفرانس بین المللی یک رئیس سابق سرویس اطلاعاتی اسرائیل (موساد) به سفیر ایران گفت:"شما در حال مذاکره با شش قدرت جهانی در مورد برنامه هسته‌ای تان هستید با این وجود، در نهایت ما این کار (تصمیم گیری در مورد برنامه هسته‌ای ایران) را انجام خواهیم داد".

اسرائیل ترامپ را تحت فشار قرار داد تا از برجام خارج شود و در نتیجه، ذخایر اورانیوم غنی شده ایران تا ۶۰ درصد ۵۵.۶ کیلوگرم تخمین زده شد که ایران را قادر می‌سازد در صورت تصمیم گرفتن مواد کافی برای ساخت بمب اتمی را تولید کند.

کارزار اسرائیل برای خنثی کردن احیای توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ میلادی ایران موفقیت آمیز بوده است. "یائیر لاپید" نخست وزیر اسرائیل گفت:"اسرائیل یک کارزار دیپلماتیک موفق برای توقف توافق هسته‌ای و جلوگیری از لغو تحریم‌ها علیه ایران را اجرا می‌کند".

با این وجود، نتیجه تلاش‌ها برای خرابکاری در احیای برجام قابل پیش‌بینی است: فشار و تحریم‌های بیش‌تر بر ایران و در نتیجه انباشت بیش‌تر اورانیوم بسیار غنی شده (به طور بالقوه ۹۰ درصد) و کاهش زمان لازم برای دستیابی ایران به قابلیت ساخت سلاح اتمی.

در صورت ارجاع پرونده هسته‌ای ایران به شورای امنیت سازمان ملل متحد برای اعمال مجدد قطعنامه‌های پیشین، ایران احتمالا اجرای معاهده منع اشاعه هسته‌ای (NPT) را به حالت تعلیق در خواهد آورد و در صورت بروز هرگونه حمله نظامی، ایران احتمالا به سمت تولید بمب هسته‌ای حرکت خواهد کرد.

قدرت‌های جهانی باید در رویکرد فعلی خود تجدید نظر کنند. اسرائیل تنها کشوری در خاورمیانه است که دارای بمب هسته‌ای می‌باشد و یکی از چهار کشور جهان است که اجازه بازرسی‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را از تاسیسات هسته‌ای اش نمی‌دهد و یکی از امضاکنندگان معاهده ان پی تی نیست.

ایران در زمره آن چهار کشور نیست عضو ان پی تی است و سلاح هسته‌ای ندارد و بیش‌ترین تعداد بازرسی‌های تاسیسات اش در سراسر جهان توسط آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را ثبت کرده است.

قدرت‌های جهانی به جای کشتن برجام و سوق دادن ایران به سمت ساخت بمب هسته‌ای باید بر احیای برجام تمرکز کنند و اسرائیل را به پیروی از اصول این توافق به منظور دستیابی به منطقه عاری از سلاح هسته‌ای در خاورمیانه همان طور که مجمع عمومی سازمان ملل در سال ۱۹۷۴ میلادی مقرر کرد تحت فشار قرار دهند.