وزارت تحصیلات عالی طالبان شامگاه سه‌شنبه با ارسال نامه‌ای به دانشگاه‌های سراسر افغانستان دستور داد که تا اطلاع ثانوی، به دختران اجازه ورود به دانشگاه‌ها داده نشود. در این نامه نوشته شده بود که این فرمان پس از تصمیم کابینه طالبان در این رابطه صادر شده است.
به گزارش اعتماد، ندا محمد ندیم، سرپرست وزارت تحصیلات عالی رژیم طالبان که این بیانیه را امضا کرده پس از انتشار آن در صفحه توییترش نوشت: «عالمان دینی در کشور مطالب درسی و محیط دانشگاه‌ها را از منظر شرعی بررسی کرده و او گزارش آنها و پیشنهاداتی را به رهبری گروه طالبان ارایه کرده است. طبق دستور ملا هبت‌الله آخندزاده، رهبر طالبان تحصیلات عالی برای دختران تا فراهم شدن فضای مناسب شرعی ممنوع است. به زودی یک برنامه درسی و محیط شرعی برای آموزش عالی با توجه به فرهنگ {خودمان} ایجاد خواهیم کرد. شهروندان نگران این موضوع نباشند.»
ندا محمد ندیم پیش از این رفتن دختران به مدرسه را نسخه «فحاشی و عیاشی» امان‌الله خان، شاه وقت افغانستان خوانده بود.
صبح چهارشنبه دختران دانشجو در شهر‌های متفاوت افغانستان راهی دانشگاه‌ها شدند، اما یا از ورود آنها به ساختمان دانشگاه جلوگیری به عمل آمد یا به دستور نیرو‌های طالبان آنها از داخل کلاس‌های درس به بیرون هدایت شدند.
در برخی ویدیو‌های منتشر شده در فضای مجازی دختران دانشجو در حالی که پشت در دانشگاه مانده‌اند یکدیگر را در آغوش کشیده و گریه می‌کنند. در چند ویدیو دیگر دختران دانشجو اقدام به شعار دادن مقابل دانشگاه کرده و فریاد می‌زنند تحصیل را سیاسی نکنید.
در ویدیوی دیگری قریب به ۲۰ دختر دانشجو در کلاس درس نشسته‌اند که از آنها خواسته می‌شود کلاس را ترک کنند. دختران که بیشتر آنها صورت خود را هم پوشانده‌اند سر‌ها را روی میز گذاشته و گریه می‌کنند.
همزمان صدای استاد مرد دانشگاه در ویدیو شنیده می‌شود که دانشجویان را دلداری داده و می‌گوید این وضعیت را درست می‌کنیم. در برخی دانشگاه‌ها پسران دانشجو در حمایت از همکلاسی‌های خانم حاضر به مشارکت در کلاس‌ها نشدند. چند استاد دانشگاه هم در فضای مجازی اعلام کردند که در واکنش به این تصمیم طالبان استعفا داده‌اند.
سایت رخشانه که به انعکاس مطالب مربوط به افغانستان می‌پردازد در گزارشی به انعکاس حال و هوای چند دانشجوی دختر پس از شنیدن این خبر پرداخته و نوشت: ساعت۹ و شش دقیقه شب به وقت کابل بود.
صابره (مستعار) با دو خواهرش که هر سه دانشجوی دانشگاه کابل هستند، مشغول برنامه‌ریزی برای صنف‌های درسی مکتب پنهانی‌شان برای دانش‌آموزان دختر که اجازه رفتن به مکتب را ندارند، بودند که در واتس‌اپش پیامی درباره ممنوعیت حضور دختران در دانشگاه‌ها دریافت می‌کند.
این خبر شبیه آب سردی بود بر جان صابره ۲۳ ساله. او که دانشجوی سال چهارم دانشگاه کابل است در یک مصاحبه تلفنی می‌گوید که بدترین خبر در زندگی او خبر بسته شدن دانشگاه‌ها به روی دختران بود.
صابره می‌گوید که برای او این یک سوال جدی است که چرا همه دنیا در مقابل «ظلم طالبان» سکوت اختیار کرده و هیچ واکنشی نشان نمی‌دهند. حق من به عنوان یک دختر که شانزده سال با پول خامک‌دوزی و قالیبافی به اینجا رسیده و می‌خواست دکتر شود، این نیست. چهار سال با خون دل درس خواندم. فقط یک‌سال مانده بود که دانشگاه را به پایان برسانم.
این تنها داستان صابره نیست. سکینه سما، یکی از دختران دانشجو در کابل در صفحه فیس‌بوکش نوشته است که عقربه ساعت ۱: ۱۲ شب را نشان می‌دهد؛ اما او نتوانسته است که بخوابد. این دختر جوان نوشته که او سه سال قبل از مکتب فارغ شد و به دلیل مخالفت‌های پدرش نتوانست در امتحان کنکور شرکت کند؛ اما در جریان این سه سال پدرش را راضی کرد و توانست وارد یک دانشگاه خصوصی در کابل شود.
او نوشته است که پس از این اجازه ورود به دانشگاه را ندارد زیرا او دختر به دنیا آمده است. او گفته است: «دختر بودن چه جرم سنگین دارد و امشب دلم می‌خواهد به خالقم بگویم که چرا من را خلق کرد تا چنین زار و ذلیل شوم. بغض امشبم را هیچ کلمه‌ای قادر نیست بیان کند. خداحافظ زندگی.»
روزنامه هشت صبح افغانستان هم در گزارشی تفصیلی به واکنش زنان و دختران به این فرمان جدید طالبان پرداخته و نوشت: شماری از زنان و دختران معترض، این دستور طالبان را انسان‌ستیزی نامیده و علیه آن اعتراض کرده‌اند.
این دختران و زنان با انتشار ویدیو‌های تصویری و نوشتن در رسانه‌های اجتماعی گفته‌اند که طالبان با این کار‌شان منشور جهالت و ظلمت را به‌گونه کامل صادر کرده‌اند و می‌خواهند افغانستان را به سبک قرون وسطا اداره کنند.
برخی می‌گویند که توزیع پاسپورت تا اطلاع ثانوی، مکتب‌های دختران تا اطلاع ثانوی، دانشگاه‌های دختران تا اطلاع ثانوی، حق کار دختران تا اطلاع ثانوی، پول کشیدن از بانک تا اطلاع ثانوی و… متوقف شده است. به گفته آنها، ما در کشوری زندگی می‌کنیم که غیر از نفس کشیدن، همه کار‌ها تا اطلاع ثانوی تعطیل است.
رعنا (مستعار)، یکی از دختران معترض، از این اقدام طالبان به شدت مایوس و نگران شده است. او در صحبت با روزنامه ۸صبح می‌گوید که جامعه جهانی با «باج دادن و فرستادن بسته‌های دلاری» به این گروه، هر روز طالبان را «شریرتر و جبارتر» ساخته‌اند. او این اقدام طالبان را «نماد جهل مرکب و شرارت بی‌پایان» می‌خواند و انتظار دارد که مردم افغانستان بیش از این سکوت اختیار نکنند و در قبال سیاست‌های ضد انسانی و ضد بشری طالبان بایستند.
حیمرا قادری از نویسندگان افغان که پس از سقوط دولت مرکزی در کابل و حضور طالبان در ارگ ریاست‌جمهوری افغانستان را ترک کرد، اعلام دستور طالبان را «طولانی‌ترین تاریخ» شب خوانده است. او در توییتی نگاشته است: «امشب طولانی‌ترین شب تاریخ برای دختران افغانستان است. چه یلدایی!»
دکتر عالمه، از فعالان سیاسی زن نیز در توییتی نوشته است: «محدودیت‌هایی را که طالبان در حوزه زندگی و رفتار زنان در سال‌های ۹۰ میلادی توسط فرمان‌های قرون وسطایی نافذ کرده بودند، با فرمان جدید‌شان در قبال زنان تکمیل شد.» مرضیه احمدی، از فعالان حقوق زن، در برگه فیس‌بوکش دستور ممنوعیت تحصیل دختران را مصداق «جنایت علیه بشریت» خوانده و از نهاد‌های بین‌المللی خواسته است که در کنار زنان و مردم افغانستان بایستند و دست حمایت از طالبان بردارند.
به گفته او، این گروه به هیچ اقدام انسانی و برابری‌طلبانه رای مثبت ندارد. سایت خبری طلوع نیوز نیز در گزارشی به بررسی تبعات محروم شدن دختران از تحصیلات عالی در افغانستان پرداخته و می‌نویسد: شماری از خانواده‌ها در شهر‌های دورافتاده‌تر می‌گویند که دختران‌شان به علت محروم شدن از آموزش، به بیماری‌های روانی مبتلا شده‌اند.
آنان از حکومت سرپرست می‌خواهند که در سال آینده آموزشی، مکتب‌های متوسط و ... را بازگشایی کند. ختافه یکی از صد‌ها دختری است که در یک و نیم سال اخیر از رفتن به مکتب محروم شده است.
او می‌گوید که محروم شدن از آموزش برایش اثر منفی روحی و روانی داشته است. نسیمه امیر، یک دانش‌آموز دیگر گفت: «من وقتی خود را می‌بینم و آنها را می‌بینم با آنکه آگاهی هم دارم؛ اما امیدم را از دست داده‌ام و به آینده هیچ امیدواری نیست.» طلوع‌نیوز در گفتگو با چند پزشک به این موضوع اشاره کرده که بیشتر دخترانی که به علت بیماری روانی و افسردگی روحی نزد آنان می‌آیند، دانش‌آموزان دختر هستند که از رفتن به مدرسه محروم شده‌اند. م
وضوع آموزش دختران و فرمان‌های مربوط به زنان در سطح رهبری طالبان از زمان روی کار آمدن طالبان در مردادماه سال گذشته به یکی از جنجال‌برانگیزترین موضوعات تبدیل شد که بار‌ها مورد انتقاد سازمان‌های بین‌المللی و حقوق بشری قرار گرفت. با توجه به این دستور جدید طالبان، اکنون تنها دختران در مقطع ابتدایی یعنی از کلاس یک تا شش می‌توانند در مدارس درس بخوانند.
طالبان که در ابتدا ادعا می‌کردند با گذشته خود فاصله گرفته و قصد بازگرداندن محدودیت‌ها علیه زنان را ندارند گام به گام به گذشته خود نزدیک‌تر شدند. در این یک‌سال طالبان وزارت امور زنان را لغو کرده‌اند. حضور زنان در مکان‌های عمومی مانند پارک‌های تفریحی، ورزشگاه‌ها و رستوران‌ها را به همراهی یک مرد محرم محدود کرده‌اند.
حجاب اجباری، پوشیدن روی زنان در پرده‌های تلویزیون‌ها، محرومیت از اشتغال، تفکیک صنف‌های دختران و پسران، منع صحبت کادر‌های پزشکی در بیمارستان‌ها، ممنوعیت سفر بدون محرم، محدودیت در انتخاب رشته‌های تحصیلی از محدودیت‌هایی است که بر زنان وضع شده است.
برخی منابع و کارشناسان معتقدند که در این زمینه‌ها میان چهره‌های تندرو و تندروتر طالبان اختلاف‌نظر وجود دارد. با این وجود به نظر می‌رسد که در یک سال و نیم اخیر در حالی که چهره‌های میانه‌رو‌تر طالبان مسائلی، چون مذاکرات و رایزنی با مقام‌های کشور‌های دیگر را پیش برده‌اند در داخل افغانستان این فرامین سختگیرانه رهبر طالبان بوده که اجرایی شده است.
محدودیت‌ها بر دختران و زنان افغان در حالی هر روز افزایش پیدا می‌کند که افکار عمومی در این کشور از سکوت جامعه جهانی و تداوم ارتباط‌های دیپلماتیک با این گروه ناراضی است. به عنوان نمونه درست در روزی که خبر ممنوعیت تحصیل دختران در دانشگاه منتشر و اجرایی می‌شود رسانه‌های امریکایی اعلام می‌کنند که طالبان برای نشان دادن «حسن نیت»، دو زندانی امریکایی را آزاد کرد و این آزادی، بخشی از مبادله زندانیان نبوده و هیچ پولی هم برای آزادی این دو نفر پرداخت نشده است.
آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد: محرومیت زنان از آموزش نقض حقوق آنان است و این تصمیم بر آینده کشور تاثیر فاجعه‌بار خواهد داشت. از مقام‌های امارت اسلامی می‌خواهم که زمینه آموزش را برای زنان و دختران افغان فراهم کنند.
حامد کرزی، رییس‌جمهور پیشین کشور: پیشرفت و خودکفایی کشور وابسته به آموزش هر فرد (دختر و پسر) است. منع تعلیم نه تنها به پیشرفت و رفاه افغانستان لطمه وارد می‌کند، بلکه کشور عزیز ما را بیشتر با فقر و بیچارگی مواجه کرده و محتاج بیگانگان خواهد ساخت. از امارت اسلامی می‌خواهم که هر چه زودتر دروازه‌های دانشگاه‌ها، مدارس و نهاد‌های آموزشی را به روی دختران بازگشایی کند.
عبدالله عبدالله، رییس شورای عالی مصالحه ملی در حکومت پیشین: در حالی که خواست همه هموطنان‌مان، باز شدن دروازه‌های تعلیم و تحصیل به روی زنان کشور است، من هم به صفت شهروند افغانستان توقع و تقاضا دارم تا در قسمت تصمیم بستن دروازه‌های مکاتب و دانشگاه‌ها تجدیدنظر صورت گیرد.»
زلمی خلیلزاد، نماینده پیشین ایالات متحده امریکا برای افغانستان: «اعلام ممنوعیت دختران دانشجو از ادامه آموزش در دانشگاه‌ها از سوی شاخه‌ای از درون طالبان شوکه‌کننده و غیرقابل درک است. برای این کار هیچ چیزی در اسلام و تاریخ افغانستان وجود ندارد که چنین تصمیمی را توجیه کند. عالمان برجسته اسلام در افغانستان و سراسر جهان به ما یادآوری می‌کنند که آموزش برای زنان و مردان یک اصل اساسی در اسلام است.
به عنوان مثال، در سده پانزدهم، همان‌گونه که می‌دانیم، دختران و پسران در سرزمین‌هایی که اکنون مربوط به افغانستان است، آموزش می‌دیدند. من شخصا می‌دانم که بیشتر رهبران طالبان با این حکم غیرعادی مخالف هستند. بیشتر افغان‌ها، رهبران و به باور من مردم افغانستان نیز با این تصمیم نادرست مخالف هستند. این تصمیم ظرفیت افغانستان را برای توسعه بیشتر و خودبسندگی آسیب می‌زند. من از طالبانی که مخالف این تصمیم هستند و رهبران افغان می‌خواهم که تمامی تلاش‌شان را برای برگشت این تصمیم انجام دهند تا این تصمیم برگردد و مکتب‌ها و دانشگاه‌ها به روی دختران باز شوند.»
وزارت خارجه قطر: این‌گونه تصمیم‌های ضدحقوق بشر، پیشرفت و اقتصاد افغانستان را متاثر خواهد ساخت. از امارت اسلامی می‌خواهیم که این تصمیمش را مطابق با اساسات دین اسلام از بهر فراهم‌سازی زمینه آموزش برای زنان، بازنگری کند.
ند پرایس، سخنگوی وزارت امور خارجه امریکا: ایالات متحده «تصمیم غیرقابل دفاع طالبان برای ممنوعیت حضور زنان در دانشگاه‌ها» را محکوم می‌کند. تصمیم اخیر طالبان «پیامد‌های مهمی برای طالبان خواهد داشت و طالبان را از جامعه بین‌المللی بیشتر دور می‌کند و مشروعیتی را که می‌خواهند از آنها سلب می‌کند. بسته شدن مدارس متوسطه به روی دختران در ماه مارس «تاثیر قابل توجهی» بر تعامل ایالات متحده با نمایندگان طالبان داشت. با تطبیق این فرمان، نیمی از مردم افغانستان به زودی از تحصیل فراتر از دوره ابتدایی محروم خواهند شد».
حسین ابراهیم طه، دبیرکل سازمان همکاری اسلامی: ابلاغ این اقدام از طریق وزارت تحصیلات عالی حکومت طالبان حتی بیشتر برای این سازمان ناامید‌کننده است، چراکه قبلا دبیرکل این سازمان و فرستاده ویژه او برای افغانستان مکررا به مقامات فعلی از گرفتن چنین تصمیمی هشدار داده‌اند. آخرین پیام هشدار توسط فرستاده ویژه دبیرکل این سازمان در سفرش به کابل در اواسط نوامبر سال جاری داده شد.
