خبر مهم رئیس‌کل بانک مرکزی درباره نرخ سود؛ نسخه مهار قیمت ارز پیدا شد؟

در شرایطی که اوضاع قیمت‌ها در بازار ارز صدای انتقاد مجلسی‌ها را نسبت به عملکرد بانک مرکزی و وزارت اقتصاد بلند کرده، رئیس بانک مرکزی و وزیر اقتصادی با حضور در مجلس از عملکرد خود نسبت به وضع موجود دفاع کرده و افزایش نرخ سود بانکی را برای مدیریت این بازار و همچنین تسریع در تصویب قانون مالیات بر عایدی سرمایه برای کمرنگ کردن رفتار‌های سفته‌بازانه در بازار سکه و ارز موثر مطرح کردند.

به گزارش ایسنا، بازار ارز در پاییز امسال با افزایش قابل توجهی در قیمت‌ها مواجه شد؛ موضوعی که رئیس کل بانک مرکزی دلایل آن را در افزایش دستمزد کارگران، نوسانات فصلی، افزایش نرخ بهره و تقویت دلار آمریکا و ناآرامی‌های اخیر می‌داند، اما کارشناسان منشأ افزایش قیمت ارز را در دلایل دیگری، چون عدم مدیریت و نظارت بر این بازار، انتظارات تورمی، نقدینگی و. اعلام می‌کنند.

در شرایطی که صالح‌آبادی وعده رسیدن بازار ارز به تعادل را داده بود، دلار وارد کانال ۴۰ هزار تومان و در نهایت صدای اعتراض مجلسی‌ها بلند شد و رئیس کل بانک مرکزی و وزیر اقتصاد را به صحن علنی مجلس برای پاسخگویی فراخواندند.

در این بین، نمایندگان وضعیت بازار ارز را از موضوعات مختلف مورد بررسی قرار دادند و یکی از انتقادات مطرح شده در این زمینه، چند نرخی دلار است؛ به گونه‌ای که به گفته حجت‌الاسلام علیرضا سلیمی - عضو هیات رئیسه مجلس شورای اسلامی - اکنون هفت نوع نرخ ارز در بازار است که در هیچ جایی از دنیا شاهد این همه تنوع در قیمت دلار نیستیم.

علاوه بر این، یکی دیگر از انتقادات مطرح شده، تفاوت نرخ دلار در سامانه نیما و بازار آزاد است که علی بابایی کارنامی - عضو کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی - در این رابطه اعلام کرد که تفاوت نرخ دلار در سامانه نیما و بازار آزاد، همان شکافی است که در گذشته درباره نرخ ارز ۴۲۰۰ تومانی و نرخ ارز آزاد وجود داشت.

موضوعی که بار‌ها از سوی کارشناسان اقتصادی نیز مطرح شده که چند نرخی بودن دلار و فاصله این نرخ‌ها شرایط سوءاستفاده را فراهم می‌کند.

گلایه‌های ارزی مجلس از صالح‌آبادی

از سوی دیگر، در حالیکه صالح‌آبادی دلایل افزایش نرخ ارز را در افزایش دستمزد کارگران، ناآرامی‌ها، تقویت دلار می‌داند، برخی نمایندگان این دلایل را خنده‌دار می‌دانند و عوامل اصلی را در کاهش ارزش پول ملی تورم ناشی از کسری بودجه، ساختار بودجه و ناترازی بودجه اعلام می‌کنند.

علاوه براین، یکی از نگرانی‌ها در راستای نابه‌سامانی‌های بازار ارز افزایش سایر قیمت‌ها تحت تاثیر افزایش نرخ ارز است که کاظم دلخوش - نماینده مردم صومعه‌سرا در مجلس شورای اسلامی - در این زمینه تصریح کرده که همه کالا‌ها با افزایش نرخ ارز یک شبه گران می‌شوند، هر انسان عاقلی در چنین وضعیتی به دنبال تبدیل سرمایه خود و حفظ ارزش آن است.

در میان این انتقادات، صالح‌آبادی و خاندوزی از عملکرد خود دفاع کردند و خاندوزی صفر شدن استقراض دولت از بانک مرکزی را جزو اقدامات موثر و مثبت تیم اقتصادی عنوان کرد. صالح‌آبادی نیز اعلام کرد که برای ایجاد ثبات در بازار ارز اعم از بحث سیاست‌های ارزی یا ثبات در اقتصاد کلان، نقدینگی و تورم برنامه‌های متعددی دنبال می‌کنیم.

رئیس بانک مرکزی: تعادل در بازار ارز وظیفه همه دستگاه‌هاست

رئیس کل بانک مرکزی با وجود اینکه مسئولیت اصلی نظارت و مدیریت بازار ارز را برعهده دارد، اما از سایر دستگاه‌ها خواست تا کمک کنند که در بازار ارز تعادل ایجاد شود و او مدیریت و کنترل ناترازی بانک‌ها را در مدیریت بازار ارز تاثیرگذار دانست.

صالح‌آبادی نسبت به انتقادات از سامانه نیما و قیمت ارز در این سامانه گفت که بانک مرکزی در این سامانه دستوری عمل نمی‌کند و در این سامانه صادرکننده‌های مختلفی عرضه‌کننده هستند و نرخ‌های صادرکننده‌های نفتی و غیرنفتی متفاوت است.

در بین صحبت‌های رئیس کل بانک مرکزی، نکته حائز اهمیت، استفاده از سود بانکی برای مدیریت بازار ارز است؛ موضوعی که در روز‌های اخیر زمزمه افزایش آن در شبکه بانکی مطرح شده و بانک مرکزی عملا روز گذشته با انتشار گواهی سپرده عام با نرخ ۲۳ درصد نسبت به افزایش نرخ سود بانکی چراغ سبز نشان داد.

افزایش سود بانکی و مهار سرکشی دلار؟

علی صالح آبادی در جلسه علنی صبح امروز (یکشنبه) مجلس شورای اسلامی و در جریان بررسی گزارش کمیسیون اقتصادی پیرامون ارزیابی سیاست‌ها و اقدامات ارزی دولت بیان کرد: در واقع نرخ ارز متاثر از بازار غیررسمی است که سطح و حجم این بازار نسبت به بازار رسمی بسیار کوچک‌تر است. برای این‌که بازار ارز کشور را مدیریت کنیم برنامه‌های متعددی در سطح دولت در حال دنبال شدن است. آنچه که به بانک مرکزی باز می‌گردد کنترل نقدینگی و تورم است سیاست‌های عرضه و تقاضا نیز در حال دنبال شدن است.

رئیس کل بانک مرکزی گفت: یکی از برنامه‌های جدی بانک مرکزی هماهنگی سیاست‌های ارزی با سیاست‌های تجاری است. این بسیار حائز اهمیت است که اگر کسی وارد کننده بوده و متقاضی ارز است ارز خود را از کشورهای دیگر تامین نکند تا تراکم ارز در یکجا زیاد شود و در یکجا کم. تثبیت سیاست‌های ارزی و تجاری بسیار مهم است.

وی در ادامه تصریح کرد: موضوع بعدی نرخ سود بانکی است. در کشور روسیه زمانی که جنگ اوکراین شروع شد بازار ارز بسیار متلاطم شد. اما بلافاصله بانک مرکزی روسیه نرخ سود بانکی را یک شبه از ۹.۵ درصد به ۲۰ درصد افزایش داد که باعث ایجاد ثبات در بازار شد. موضوع نرخ سود بانکی در مدیریت بازار ارز بسیار مهم بوده و ما مدت‌هاست آن را دنبال می‌کنیم. سیاست‌های پولی در بانک مرکزی تمام کشورهای دنیا دنبال شده و ما نیز به این موضوع توجه داریم.

رئیس کل بانک مرکزی در ادامه تصریح کرد: بحث بعدی قانون مالیات بر عایدی سرمایه است که نقش مهمی دارد. در مدیریت افرادی که سفته‌بازی کرده و به دنبال سوداگری هستند این افراد باید مالیات خود را بپردازند و اکنون در دستور کار مجلس شورای اسلامی قرار دارد. موضوع بعدی تعیین تکلیف رمزارزها بوده که بسیار مهم است و مجلس و دولت باید با یکدیگر در این حوزه تصمیم‌گیری کنند.

صالح آبادی بیان کرد: موضوع دیگر مسئله تعیین تکلیف رمزارزها است که بسیار مهم است بنابراین مجلس و دولت باید با هم این موضوع را تعیین تکلیف کنند؛ اکنون نیز در آستانه تدوین بودجه ۱۴۰۲ هستیم بنابراین بسیار مهم است طوری برنامه‌ریزی کنیم که کسری بودجه نداشته باشیم و دولت در این زمینه تلاش خود را کرده و می‌کند هر چند بودجه‌ای که در مجلس تصویب خواهد شد می‌تواند پیام ثبات را به بازار دهد.

وی در موضوع حکمرانی ریالی گفت: این موضوع بااهمیتی است که دنبال خواهد شد، در بحث نیمایی هم باید بگویم که ما در سامانه نیما دستوری عمل نمی‌کنیم، در این سامانه صادرکننده‌های مختلفی عرضه‌کننده هستند و نرخ‌های صادرکننده‌های نفتی و غیرنفتی متفاوت است و میانگین قیمت‌ها همان چیزی است که در گزارش کمیسیون اقتصادی اشاره شد. نرخ نیمایی نیز در طول زمان تعدیل شده است.

صالح آبادی با اشاره به موضوع کمیته‌های خارج از بانک مرکزی ادامه داد: دوستان در دولت باید کمک کنند تا در بازار تعادل ایجاد کنیم، در بازار تمرکز باید با بانک مرکزی باشد و تأکید رئیس جمهور هم این است که عرضه‌ها در بازار و تقاضا در حوزه وزارت صمت، نفت و سایر دستگاه‌ها با هماهنگی بانک مرکزی باید باشد. بانک مرکزی باید در بازار ارز قدرت بالایی داشته باشد و همه دستگاه‌ها نیز مکلف به همکاری با بانک مرکزی هستند.

رئیس کل بانک مرکزی بیان کرد: در موضوع صادرات غیرنفتی اقداماتی انجام شده تا وضعیت بهتری داشته باشیم، یکی از موضوعات نیز در قانون بودجه مربوط به مالیات بر سود سپرده اشخاص حقوقی بود که این موضوع اشکالاتی را ایجاد کرد لذا در قالب اصلاحیه‌ای در دولت به این موضوع پرداختیم و آن را تصویب کردیم و با قید فوریت باید در مجلس مطرح شود از سوی دیگر این موضوع را در لایحه بودجه سال ۱۴۰۲ ندیدیم و مجلس هم نباید به آن بپردازد.

وی با اشاره به بحث صادرات ریالی گفت: آنچه در این موضوع مهم است اینکه وقتی کالایی به خارج از کشور صادر می‌شود باید ارز آن به کشور برگردد البته موضوع تنها ارز نیست و مهم این است که در ازای آن ارز کالاهایی وارد کشور شود تا اشکالات ارزی پیش نیاید.

صالح آبادی تصریح کرد: ما برای ایجاد ثبات در بازار ارز اعم از بحث سیاست‌های ارزی یا ثبات در اقتصاد کلان، نقدینگی و تورم برنامه‌های متعددی داریم که دنبال می‌کنیم. در بازار نیز در بخش سیاست‌های ارزی و عرضه و تقاضا برنامه‌های مختلفی داریم و بانک مرکزی با هماهنگی دستگاه‌های مختلف و کمک مجلس ثبات را به بازار برمی‌گرداند.