بازگشت خودرو به چهارباغ عباسی؟

خیابان چهارباغ عباسی اصفهان نمادی از دوران شاه عباس صفوی است که بیش از ۴۰۰ سال قدمت دارد و همواره به عنوان یکی از زیباترین خیابان‌های دنیا شناخته شده است، برخی معتقدند که شاردن و تاورنیه خیابان شانزه‌لیزه فرانسه را از روی این گذر تاریخی کپی‌برداری کرده‌اند.

به گزارش اعتماد؛ بنا بر منابع تاریخی چهارباغ عباسی در گذشته‌های دور و در عصر سلسله‌های مختلف به صورت پیاده‌رو بوده و زمانی هم با درشکه در آن تردد انجام می‌گرفت، البته این گذر در دوره قاجار و پهلوی رویکرد خود را از دست داد و به روی خودرو‌ها باز شد تا جایی که ماشین‌های سنگین هم در این خیابان تاریخی رفت و آمد داشته‌اند، روند خودرومحور بودن گذر چهارباغ عباسی ادامه داشت تا اینکه حدود ۴ سال پیش شهردار وقت اصفهان که به نظر می‌رسید بیش از بقیه دغدغه آثار فرهنگی اصفهان را دارد اقدام به سنگ‌فرش و پیاده‌راه کردن این خیابان کرد.

خوشبختانه چند سالی است که تن چهارباغ از شر لاستیک خودرو‌ها و ماشین‌های سنگین راحت شده و به جای آن تبدیل به تفرجگاه شهروندان و مسافران شده است. درختان سر به فلک کشیده به همراه ابنیه تاریخی و فرهنگی و گذرگاه‌های شکیل و راهرو‌های سنگ‌فرش تلفیق زیبایی از طبیعت و هنر و معماری در این خیابان تشکیل داده‌اند، وجود میز و صندلی‌های جلوی اغذیه‌فروشی‌ها، نیمکت‌های مخصوص استراحت، کافه‌ون‌های نقلی و جذاب به همراه موسیقی ملایم و گوش‌نواز با عطر انواع قهوه و دمنوش نیز این مکان را تبدیل به محلی ایمن و دنج برای شهروندان کرده بود، در سال‌های اخیر نیز برپایی برنامه‌های فرهنگی مذهبی در مناسبت‌های مختلف موجب جذب جوانان بیش از گذشته به این گذر شده است، به طوری که مراسم روضه‌خوانی محرم و صفر و در ماه رمضان مراسم جزءخوانی قرآن کریم حال و هوای این گذر را خواستنی‌تر کرده است، خلاصه اینکه هر کس با هر سلیقه و گرایش به محض ورود به چهارباغ عباسی می‌تواند کمی از روزمرّگی خارج شود و حال دلش کوک شود، چراکه این ذات و میراث مکان‌های اصیل و فرهنگی است که دلخوشی مردمانش باشد.

اما مدتی است که زمزمه‌هایی در مورد این گذر فرهنگی به گوش می‌رسد که نگرانی مردم و دوستدارانش را برانگیخته است، شایعه‌ای که خبر از ماشین‌رو شدن دوباره چهار‌باغ دارد. برخی شنیده‌ها حاکی از طرح مسائل امنیتی و فرهنگی است و برخی دیگر نیز تاثیر این گذر را روی بار ترافیکی شهر اصفهان یا موضوعات دیگر مطرح کرده‌اند، البته آنچه در ظاهر امر مشخص است اینکه مسوولان با وجودی که اعلام کرده‌اند این حرف و حدیث‌ها شایعه است مخالفت خود را نیز با ورود ماشین به این گذر اعلام کرده‌اند، همشهری آنلاین اواخر آذر ماه نوشت، رییس شورای اسلامی شهر اصفهان با اشاره به شایعه ماشین‌رو شدن دوباره گذر چهارباغ که اخیرا مطرح شده است، گفته این موضوع به هیچ عنوان صحت ندارد و در دستور کار شورا و شهرداری اصفهان نیست.

محمد نور صالحی با بیان اینکه منبع انتشار این شایعه در دست نیست، گفته: در برنامه شورا برای چهارباغ عباسی، این گذر پیاده‌رو با رویکرد فرهنگی و دارای محور تاریخی است؛ چراکه نبض حرکت و نشاط همراه با رونق اقتصادی و کیفیت مطلوب کسب‌وکار در این گذر جریان دارد. در گفتگو با مسوولان و اعضای شورای اسلامی شهر با نقطه نظرات آنان درخصوص این طرح آشنا شده‌ایم.

رییس کمیسیون هوشمند‌سازی و حمل و نقل شورای اسلامی شهر اصفهان با اعلام اینکه تا زمانی که موضوعی به ما ارجاع نشود، نمی‌توانیم درمورد آن نظر بدهیم، گفت؛ موضوع خود‌رومحور شدن خیابان چهارباغ عباسی تاکنون در شورا مطرح نشده است، قربانی در پاسخ به این پرسش «اعتماد» که اگر این موضوع تاکنون در شورا و کمیسیون مطرح نشده چرا رییس شورا به صراحت موضع و مخالفت خویش را با خودرومحور شدن چهار باغ اعلام کرده‌اند، پاسخ داد؛ وی نظر شخصی خود را بیان کرده است.

سرهنگ کریمی معاونت اجتماعی پلیس راهور استان اصفهان نیز در مورد تاثیر ماشین‌رو شدن چهارباغ روی ترافیک شهر حاضر به گفتگو نشد و اعلام کرد صفر تا صد این موضوع مربوط به شهرداری است نه ما و بنابراین در این حوزه صحبت نمی‌کنم.

در ادامه با معاون حمل و نقل و ترافیک شهرداری اصفهان گفتگو کرده‌ایم. حسین حق‌شناس در این باره به صراحت گفت: خودرومحور شدن گذر چهارباغ عباسی تاثیر مهمی در کاهش ترافیک شهر ندارد. به گفته او مدیریت شهری اصفهان مخالف خودرومحور شدن گذر فرهنگی چهارباغ هستند.

حق‌شناس در ادامه گفت، زمانی که مطالعات جامع حمل و نقل و عارضه‌سنجی ترافیکی انجام می‌شد مصوب شد، محور چهارباغ عباسی، خیابان سپه و میدان نقش جهان پیاده‌راه باشد، چنانچه به گفته او در همه دنیا مراکز تاریخی و گردشگری پیاده‌راه هستند.

او افزود: انجام این طرح با استقبال زیاد شهروندان روبه‌رو شد و همچنان شاهد هستیم که در ایام مختلف سال به خصوص روز‌های تعطیل مردم از این مکان‌ها به عنوان مسیر ایمن برای سپری کردن اوقات فراغت استفاده می‌کنند.

معاون حمل و نقل و ترافیک شهرداری اصفهان درخصوص تاثیر خودرومحور شدن چهارباغ روی بار ترافیکی شهر اصفهان گفت: در ادبیات حمل و نقل مسیر‌هایی می‌تواند در کاهش ترافیک موثر باشد که از دوطرف باز و نقش عملکردی و شریانی مهمی داشته باشد.

وی افزود: یک‌طرف محور چهارباغ عباسی، سی‌و‌سه‌پل قرار دارد که پیاده‌راه است و به دلیل مسائل گردشگری و وجود ابنیه تاریخی امکان تردد خود رو ندارد، بنابراین خودرو‌هایی که در چهارباغ تردد کنند برای عبور از مسیر زاینده‌رود مجبورند از پل آذر یا پل فردوسی عبور کنند و باز همان ترافیک را در تقاطع‌ها خواهیم داشت.

حق‌شناس این را نیز گفت که در مورد زمزمه‌های اخیر در مورد خودرومحور شدن خیابان چهارباغ عباسی یک‌سری بحث‌های امنیتی یا فرهنگی در چهارباغ مطرح است که جزو دغدغه‌ها و مسائل فرهنگی این گذر است، حال که موضوع دغدغه فرهنگی مطرح شد، نباید نظر برخی مدعیان فرهنگ را نیز نادیده گرفت، یک فعال فرهنگی معتقد است خیابان چهارباغ عباسی زمانی محل تجمع و گردهمایی هنرمندانی، چون حسن کسایی، تاج و دیگران بوده است. به گفته صالحی وجود کتابفروشی‌های مختلف، برگزاری تئاتر‌های خیابانی، فروش وسایل فرهنگی مانند گرامافون و ... که زمانی موجب حفظ وجهه فرهنگی این مکان شده بود، با پیاده‌راه شدن در سال‌های اخیر پاتوق اغذیه‌فروشی‌ها و فروشگاه‌های تجهیزات جانبی موبایل و لباس و پوشاک شده است.

او در این باره می‌گوید: قرار بود با پیاده‌راه شدن گذر فرهنگی چهارباغ شاهد رشد موسیقی خیابانی، تئاتر خیابانی، کتابفروشی و... باشیم، اما این اتفاق همچنان نیفتاده و به جای آن فراوانی اغذیه‌فروشی‌ها و دورریز مواد غذایی این گذر را تبدیل به پاتوق سگ و موش و گربه کرده است. به گفته رضا صالحی اصل موضوع این است که گذر چهارباغ عباسی چه ماشین‌رو باشد چه پیاده‌رو به هر حال فرهنگی نیست. اما یک فعال محیط‌زیست نظر دیگری در این باره دارد، چراکه محکم و مطمئن می‌گوید در صورتی که قرار باشد مجددا این خیابان ماشین‌رو شود فاجعه‌ای در انتظار چهارباغ است.

اسماعیل کهرم، مشاور رییس سابق سازمان حفاظت محیط‌زیست در امور محیط طبیعی، بوم‌شناس و فعال محیط‌زیست با تاکید بر اینکه چهارباغ نه تنها در ایران بلکه در جهان بی‌همتا است در گفتگو با نسل فردا گفته من نمی‌دانم این شایعه را چه افرادی ترویج داده‌اند، اما حتی اگر در حد شایعه هم باشد خیانتی به اصفهان و ایران کرده‌اند. به اعتقاد کهرم اگر این شایعه تبدیل به واقعیت شود اثرات جبران‌ناپذیری به دنبال خواهد داشت و طی سال‌های آینده چهارباغ دیگر ماهیتی نخواهد داشت.

تا اینجای گزارش و گفتگو‌ها می‌توان نتیجه را گرفت که باز شدن پای ماشین‌ها به خیابان چهارباغ عباسی نه تاثیری در کاهش ترافیک اصفهان دارد و نه می‌تواند این گذر را تبدیل به گذری فرهنگی کند چه بسا که تردد خودرو‌ها به گفته کهرم می‌تواند ماهیت این مکان را نیز از بین ببرد، تنها می‌ماند یک موضوع و آن مسائل امنیتی است، رییس شورای اسلامی شهر اصفهان چندی پیش در این خصوص به ایرنا گفته بود با توجه به حوادث و اتفاقات ماه‌های اخیر که افرادی اقدام به برهم زدن نظم و آرامش نه تنها در محور چهارباغ، بلکه در کل شهر کردند، طبیعی است که نیرو‌های نظامی و انتظامی برای ایجاد امنیت در فضای شهر اقدام می‌کنند.

نور صالحی همچنین در گفت‌وگویی گفت: «با توجه به اینکه در آشوب‌های اخیر گذر فرهنگی چهارباغ محل تجمع مردم بود، وجود کافه‌ون‌ها و میز و صندلی‌ها در این مسیر به تجمعات دامن می‌زد و بنابراین حذف این کافه‌ون‌ها و میز و صندلی‌ها در چهارباغ سبب ایجاد این شایعات شده است»، البته وجود راه‌درو‌های فراوان در گذر چهارباغ عباسی خود موضوع دیگری است.

ناگفته نماند محمد نور صالحی در پاسخ به این سوال که شایعه خودورمحور شدن چهارباغ از کجا نشأت گرفته توپ را در زمین خبرنگاران انداخت و گفت: این مطلب برای اولین‌بار توسط خبرگزاری‌ها مطرح شده است. آنچه مسلم است اینکه توضیحات اعضای مدیریت شهری و دیگر مسوولان اصفهان می‌تواند این موضوع را از یک شایعه فراتر ببرد، چراکه بعید به نظر می‌رسد بخواهند صرفا به یک شایعه مطبوعاتی پاسخ دهند و تازه کاسه کوزه آن را بر سر مطبوعات بشکنند. پس تنها یک فرضیه می‌ماند، اینکه طرح موضوع خودرومحور شدن چهارباغ از طرف نهادی است که مدیریت شهری اصفهان جرات اشاره به نام آن نهاد را ندارد.