مهم‌ترین انتخابات جهان در سال ۲۰۲۳

فرارو- در حالی که "رجب طیب اردوغان" به دنبال گسترش حکومت خود به دهه سوم است حتی آنانی که آرزوی کنار رفتن او از قدرت را در سر می‌پرورانند نیز نمی‌توانند با قطعیت بگویند چه کسی می‌تواند جانشین وی شود و یا چه آینده‌ای بدون او در انتظار ترکیه خواهد بود.

به گزارش فرارو به نقل از بلومبرگ، در میان انتخابات سراسری با پیامد‌های بین المللی گوناگونی که در کشور‌های مختلف در سال جاری میلادی باید نظاره گر باشیم انتخابات نیجریه که برای فوریه برنامه ریزی شده با فاصله زیادی بزرگترین انتخابات خواهد بود. هم چنین، احتمالا انتخابات پاکستان که قرار است تا اکتبر برگزار شود طولانی‌ترین خواهد بود. با این وجود، مهم‌ترین انتخابات سال جاری بی تردید در تاریخ ۱۸ ژوئن رخ خواهد داد زمانی که "رجب طیب اردوغان" رئیس جمهوری ترکیه به دنبال تمدید حکمرانی خود بر ترکیه به دهه سوم زمامداری خواهد بود.

نتیجه انتخابات در ترکیه ژئوپولیتیکی و اقتصادی در واشنگتن، مسکو و هم چنین پایتخت‌های سراسر اروپا، خاورمیانه، آسیای مرکزی و آفریقا را شکل خواهد داد. "ضیا مرال" دانشیار ارشد موسسه Royal United Services برای مطالعات دفاعی و امنیتی می‌گوید: "آن چه در ترکیه رخ می‌دهد فقط در ترکیه باقی نمی‌ماند. ترکیه ممکن است یک قدرت متوسط باشد، اما قدرت‌های بزرگ در نتیجه انتخابات آن کشور و پیامد‌های آن سهیم هستند".

نفوذ آنکارا در امور جهانی گویای دستاورد‌های اردوغان در دوران طولانی در راس قدرت بودن او بوده است. با این وجود، در داخل و خارج از ترکیه دورنمای انتخاباتی او احساسات متفاوتی را بر می‌انگیزد. کسانی که آرزو می‌کنند او در تاریخ ۱۹ ژوئن از قدرت کنار برود نمی‌توانند در مورد این که چه کسی جایگزین او خواهد شد و یا آن که چه آینده‌ای در انتظار ترکیه خواهد بود با قطعیت سخن بگویند.

رهبران غربی از کنار رفتن اردوغان از قدرت خوشحال خواهند شد. اردوغان امنیت ناتو را با دستیابی به سامانه‌های دفاع موشکی از روسیه تضعیف کرده، با ممانعت از عضویت سوئد و فنلاند ناتو را ناامید کرده و بار‌ها تهدید کرده که پناهجویان را به اروپا سرازیر می‌کند و در ماه‌های اخیر لفاظی‌های خصمانه فزاینده‌ای را علیه یونان مطرح کرده است. روابط آنکارا با واشنگتن تا حدی تیره و تار شده که مقام‌های ارشد ترکیه به طور معمول آمریکا را به حمایت از کودتا علیه اردوغان و همدستی با گروه‌های تروریستی متهم می‌کنند.

ایالات متحده و اروپا بدون نفوذ مخرب اردوغان در امور جهانی به ویژه با تشدید تقابل شان با پوتین رئیس جمهور روسیه وضعیت بهتری خواهند داشت. کاربرد اردوغان به عنوان یک همکار برای کشور‌های غربی محدود بوده است. اگرچه اردوغان در تابستان گذشته به ایجاد توافقی برای اطمینان از ادامه جریان ارسال غلات و روغن نباتی از اوکراین کمک کرد، اما او هیچ اثر تاثیرگذاری بر "دوست عزیز" خود پوتین نداشته است.

هیچ مانعی برای اردوغان وجود ندارد. "سلیم کورو" تحلیلگر سیاسی می‌گوید: "اگرچه بسیاری از محافل سیاست خارجی واشنگتن و پایتخت‌های اروپایی امیدوارند که او را از تندروی بازدارند، اما جهان بینی اردوغان بسیار رادیکال‌تر از آن چیزی است که اکثر غربی‌ها فکر می‌کنند. جاه طلبی‌های او تکمیل نفوذ آمریکا و اروپا نیست بلکه جایگزینی و مقابله با نفوذ آنان است".

"سینان اولگن" مدیر اندیشکده EDAM در استانبول می‌گوید: "اگر اردوغان در انتخابات متحمل شکست شود جانشین او ترکیه را به بازیگری متفاوت در سیاست خارجی تبدیل خواهد کرد که با موقعیت‌اش به عنوان یک کشور غربی راحت‌تر خواهد بود".

با این وجود، اگر تمام این آرزو‌ها رخ دهند هیچ کس نباید انتظار چرخش سریع ۱۸۰ درجه را داشته باشد. اردوغان ۲۰ سال فرصت داشته تا نهاد‌های ترکیه، دولت، ارتش، دانشگاه‌ها، نهاد‌های مذهبی و رسانه‌ها را با جهان بینی رادیکال خود پرورش دهد. اگر رئیس جمهور جدیدی در تاریخ ۱۹ ژوئن وجود داشته باشد برای ایجاد تغییرات اساسی باید عمارتی را که اردوغان ساخته از بین ببرد. این کار دشواری خواهد بود، زیرا حزب عدالت و توسعه او در پارلمان حضور قابل توجهی خواهد داشت نیرویی که مطمئنا در برابر تغییرات خشمگینانه مقاومت می‌کند.

اردوغان در طول بیش از یک دهه تلاش کرد تا دولت عمیق و در سایه سکولار ساخته شده توسط "کمال آتاتورک" بنیانگذار ترکیه مدرن را تضعیف کند و حزب عدالت و توسعه در آن دوره اکثریت کرسی‌های پارلمان را در اختیار داشت.

تحقق این سناریو مشروط به مخالفت گسترده رای دهندگان با اردوغان در انتخابات است امری که به سختی می‌توان با اطمینان از آن سخن گفت. ترک‌ها در مورد رئیس جمهور خود و سیاست‌های او نگرشی دوگانه دارند. نظرسنجی اواخر اکتبر توسط متروپل نشان داد که میزان رضایت از عملکرد اردوغان از ۳۹ درصد در سال گذشته به ۴۷.۹ درصد در سال جاری میلادی رسیده است. این افزایش رضایت برای هر رهبری در هر دموکراسی‌ای قابل توجه است چرا که احساسات ضد نهاد و افراد حاکم معمولا با افزایش زمان تشدید می‌شود. با این وجود، این افزایش رضایتمندی برای فردی که ریاست یک آشفتگی اقتصادی را بر عهده دارد کاملا شگفت‌انگیز است.

آشفتگی ایجاد شده فعلی در اقتصاد ترکیه محصول تفکر اردوغان است: تفکر جادویی اردوغان در مورد نرخ‌های بهره به شدت به تورم سرسام آور، کاهش لیر و کاهش سرمایه گذاری دامن زده است. به همین دلیل است که نظرسنجی‌های دیگر نشان می‌دهند که اکثریت ترک‌ها احساس می‌کنند که کشورشان در مسیر اشتباهی پیش می‌رود.

پس چرا با این وضعیت بسیاری هنوز برای اصلاح مسیر ترکیه به اردوغان نگاه می‌کنند؟ تا حدی به این دلیل که آنان نمی‌دانند چه فردی او را به چالش خواهد کشید. احزاب اصلی اپوزیسیون جبهه واحد شش گانه‌ای را تشکیل داده اند، اما در کمتر از شش ماه به روز انتخابات هنوز نامزدی برای انتخابات ریاست جمهوری معرفی نکرده‌اند. دو رقیب اصلی از حزب اصلی مخالف یعنی جمهوری خواه خلق "اکرم امام اوغلو" شهردار استانبول و "کمال قلیجداراوغلو" رهبر قدیمی آن حزب، گزینه‌های احتمالی برای نامزدی ریاست جمهوری در انتخابات در برابر اردوغان خواهند بود.

ائتلاف احزاب شش گانه ترکیه در بیان استراتژی‌ای روشن برای بهبود وضعیت اقتصادی کشور نیز عملکرد کُندی داشته است. در اوایل ماه گذشته حزب جمهوری خواه خلق در نهایت نسخه‌ای شبیه یک دستورکار را معرفی کرد، اما صرفا وعده‌هایی در هواداری از سرمایه‌گذاری‌های بزرگ بود و جزئیات زیادی را بیان نمی‌کرد. قابل توجه‌ترین نکته در مورد نشست آن حزب حضور "دارون عجم اوغلو" اقتصاددان موسسه فناوری ماساچوست بود. هم چنین در حزب "خوب" یکی از احزاب شش گانه نیز "بیلگه ییلماز" پروفسور معروف اقتصاد در سطح جهانی به عنوان عضو حزب حضور دارد.

قلیجداراوغلو رقیب مورد علاقه اردوغان یک سیاستمدار کهنه کار است که ۱۲ سال رهبری حزب جمهوری خواه خلق را برعهده داشته است. بسیاری از تحلیلگران سیاسی ترکیه می‌گویند امام اوغلو جوان‌تر و کاریزماتیک‌تر، رقیب قوی‌تری در برابر اردوغان خواهد بود. او در سال ۲۰۱۹ میلادی شهرداری استانبول را با اجرای یک کارزار فراگیر و خوش بینانه حتی پس از تکرار انتخابات که به دلیل امتناع اردوغان از پذیرش نتایج برای اولین رای گیری صورت گرفت، از آن خود ساخت.

رئیس جمهور و حزب اش انرژی زیادی را صرف دور نگهداشتن امام اوغلو از نامزدی انتخابات کرده اند. ماه گذشته شهردار به اتهام توهین به مقام‌ها و مسئولان انتخاباتی محکوم شد، اما صدور این حکم مخالفان را پشت سر او متحد کرد و ممکن است شانس او را برای نامزدی ریاست جمهوری افزایش دهد.

"عایشه زاراکول" استاد روابط بین الملل در دانشگاه کمبریج می‌گوید: "اکنون یک روایت قوی در مورد امام اوغلو وجود دارد. روند حرکت تحولات به نفع اوست. قوانین انتخاباتی به شهردار اجازه می‌دهند تا برای ریاست جمهوری نیز نامزد شود و وکلای او حکم محکومیتش از سوی دادگاه را به چالش کشیده اند".

با این وجود، آمار و ارقام هنوز حضور قوی اردوغان را نشان می‌دهند به گونه‌ای که او قادر است هر رقیبی را مهار کند به خصوص اگر در اقتصاد ترکیه نشانه‌هایی از بهبود در فصل بهار دیده شود. رئیس جمهور ترکیه بر روی سرمایه گذاری‌ها و سپرده‌های بانکی امارات متحده عربی و عربستان سعودی و وعده‌های پوتین مبنی بر تبدیل ترکیه به مرکز صادرات گاز طبیعی روسیه حساب باز کرده تا بتواند وضعیت خود را در آستانه انتخابات بهبود بخشد.

اردوغان هم چنین درباره کشف گاز طبیعی ترکیه در دریای سیاه صحبت کرده امری که به گمانه زنی‌ها در مورد درآمد بادآورده او دامن زده اند. او ماه گذشته از افزایش ۵۵ درصدی حداقل دستمزد خبر داد. او هفته گذشته حقوق و مستمری کارمندان دولت را افزایش داد.

او و حزب اش به اندازه کافی از حربه و موضوعاتی، چون تروریسم گروه‌های مسلح کرد و خیانت غرب یا جنگ فرهنگی و هشدار در مورد خطرات دگرباشان جنسی برای خانواده و ارزش‌های اسلامی در سالیان گذشته استفاده کرده اند. هم چنین، با طرح موضوع تهدید متوجه از جانب یونان سعی داشته اند تا احساسات و شور ملی گرایانه را در میان ترک برانگیزند.

این تاکتیک‌ها پیش از این به اردوغان کمک کرده بودند تا در انتخابات پیروز شود. این احتمال وجود دارد که بخشی از این تاکتیک‌ها بار دیگر برای پای صندوق رای کشاندن ترک‌ها موثر باشند.