قلب چاق؛ افراد لاغر هم در خطر هستند!

هرچند ممکن است این تصور اشتباه وجود داشته باشد که تنها افراد مبتلا به اضافه وزن دچار تجمع چربی در اطراف بافت قلب خود می‌شوند، واقعیت چیز دیگری را نشان می‌دهد و حتی افراد لاغر نیز با احتمال تجربه چنین وضعیتی که گاهی اوقات هم تهدید کننده حیات است رو به رو هستند.

بر اساس تحقیقات جدید گزارش شده در مجله کالج آمریکایی قلب و عروق، چربی بیش از حد پریکارد که قلب را احاطه کرده است، خطر نارسایی قلبی را به طور چشمگیری بالا می‌برد و این افزایش در بانوان بیشتر از آقایان مشاهده شده است.

لاغری مساوی با یک قلب سالم نیست

طی مطالعه مذکور گزارش شد که حفظ وزن بدن در محدوده طبیعی لزوما از افراد در برابر تجمع چربی در اطراف بافت قلب یا آسیب‌های مرتبط با آن محافظت نمی‌کند.

این پژوهش ۶۷۸۵ شرکت کننده داشت که تقریبا به طور مساوی میان زنان و مردان تقسیم شده بود. از بین شرکت کنندگان لاغر مطالعه؛ تعریف شده با شاخص توده بدنی (BMI) کمتر از ۲۵، حدودا ۱۰ ٪ دارای مقدار زیادی چربی پریکارد بودند. این عدد برای افراد دارای اضافه وزن یعنی آن‌هایی که BMI بین ۲۵ تا کمتر از ۳۰ داشتند، به ۲۹ ٪ و برای گروه چاق یا شرکت کنندگان با BMI برابر یا بیشتر از ۳۰ به ۵۵ ٪ رسید.

بر اساس تحلیل یافته‌های این مطالعه مشخص شد که صرف نظر از وزن بدن فرد، هر چه میزان چربی پریکارد بیشتر باشد، خطر نارسایی قلبی نیز بالاتر است. در واقع فردی با BMI نرمال ممکن است در نقاطی از بدن خود چربی ذخیره شده داشته باشد که خطر بیماری‌های مزمن و نارسایی قلبی را افزایش دهد.

متخصص تغذیه و سخنگوی آکادمی تغذیه و رژیم غذایی آمریکا، Julie Stefanski توضیح می‌دهد: این مطالعه نمونه خوبی است که چرا ارائه دهندگان مراقبت‌های بهداشتی باید روی تشویق مردم به پیروی از رفتار‌های سالم تمرکز کنند و نه فقط کنترل وزن بدن.

چگونه می‌توان ریسک ابتلا به چربی اضافی پریکارد قلب را کاهش داد؟

به گفته کارشناسان رعایت یک رژیم غذایی سالم و ورزش منظم کلید مدیریت چربی اضافی پریکارد است و این عادات می‌توانند در همان مراحل اولیه از ایجاد چربی جلوگیری کنند.

پیروی از یک رژیم غذایی سالم برای قلب بر مصرف میوه و سبزیجات، غلات کامل غنی از فیبر، غذا‌های دریایی، آجیل، حبوبات و دانه‌ها تمرکز دارد. در این میان چند وعده غذایی بدون گوشت در هفته و همچنین حداقل دو وعده در هفته استفاده از غذا‌های دریایی غنی از امگا ۳ می‌توانند به این روند کمک فراوانی کنند.

طبق مقالات منتشر شده توسط آکادمی تغذیه و رژیم غذایی آمریکا، ورزش مقدار کل چربی بدن از جمله چربی اطراف قلب را کاهش می‌دهد. مقدار کافی حرکت می‌تواند شامل پیاده روی سریع به مدت ۳۰ تا ۴۵ دقیقه در روز یا شمارش ۱۰۰۰۰ قدم برای هر تعداد روز در هفته باشد.

طبق دستورالعمل‌های فعلی فعالیت بدنی انجمن قلب آمریکا توصیه می‌شود که افراد حداقل ۱۵۰ دقیقه در هفته فعالیت‌های هوازی با شدت متوسط مانند پیاده روی سریع یا رقص و یا ۷۵ دقیقه فعالیت هوازی شدید مانند دویدن یا دوچرخه سواری داشته باشند.

علاوه بر این، تحقیقات نشان داده اند که کاهش وزن می‌تواند چربی پریکارد را کاهش دهد و این روند کاهشی ممکن است به بهبود سلامت کلی قلب و عروق کمک کند.

چگونه به چربی پریکارد مبتلا می‌شویم؟

قلب انسان منبسط می‌شود تا اتاقک‌های خود را از خون پر کند و منقبض می‌شود تا خون را به بقیه بدن پمپ کند. چربی پریکارد به طور بالقوه می‌تواند به سلول‌های عضلانی قلب گسترش یابد و با قرارگیری میان این سلول‌ها باعث سفت شدن قلب و اختلال در عملکرد پمپاژ خون شود.

چربی پریکارد همچنین با پلاک (رسوبات چربی) در شریان‌های کرونر نیز مرتبط است که می‌تواند منجر به حملات قلبی و متعاقبا نارسایی قلبی شود.

در یک مطالعه که شامل حدود ۷۰۰۰ نفر با رده سنی ۴۵ تا ۸۴ سال بود، افراد مبتلا به امراض قلبی عروقی حذف شدند و عوامل خطر غیر قابل تغییر مانند سن و نژاد و همچنین عوامل خطر قابل تغییر مانند استعمال سیگار تحت کنترل قرار گرفتند. مشخص شد که مصرف سیگار، الکل، فشار خون بالا، کلسترول بالا و ابتلای به دیابت همگی منجر به افزایش چربی پریکارد می‌شوند. این چربی نیز در ادامه به طور مستقل خطر نارسایی قلبی را در زنان و مردان افزایش خواهد داد.

بانوان در معرض خطر بیشتری هستند

بر اساس این مطالعه، زنان نسبت به مردان چربی پریکارد کمتری دارند. اما در عین حال در معرض خطر بالاتر نارسایی قلبی ناشی از چربی پریکارد هستند: به گفته محققان، هر ۰.۰۴ لیتر چربی در اطراف قسمت بالایی تا میانی قلب، خطر نارسایی قلبی را ۴۴ درصد در زنان و ۱۳ درصد در مردان افزایش می‌دهد.

محققان معتقد هستند که در مطالعات آینده باید توضیحی برای تفاوت‌های جنسیتی ارائه شود.

بدین ترتیب بر اساس معیار‌های مذکور و یافته‌های مطالعه، همه افراد بین ۴۵ تا ۸۴ سال بدون سابقه قبلی ابتلا به بیماری‌های قلبی عروقی که ریسک فاکتور‌های مد نظر را دارند، باید از نظر حجم چربی اضافی پریکارد غربالگری شوند.

البته هنوز فواصل زمانی مشخصی برای غربالگری از نقطه نظر علمی تعیین نشده است، اما قطعا مقرون به صرفه بودن چنین آزمایشاتی برای گروه‌های خطر ضروری خواهد بود. متخصصین توصیه می‌کنند که آزمایش افراد دارای عوامل خطر شناخته شده نارسایی قلبی (مانند فشار خون بالا، دیابت، کلسترول و تری گلیسیرید بالا و بیماری عروق کرونر) برای بررسی چربی اضافی پریکارد انجام شود.