بلاخره کار به قطع گاز کشید

اعتماد نوشت: بالاخره آنچه مدت‌ها از آن ترس و واهمه و نگرانی وجود داشت، رخ داد. حالا شکاف میان عرضه و تقاضای گاز طبیعی و کمبود آن، رنگ واقعیت به خود گرفته است.

روز گذشته تصاویری از توزیع کپسول گاز میان خانوار‌ها منتشر شد و حتی در جلسات مدیریت بحران استان‌های شمال شرق ایران، حرف از توزیع «نفت سفید» برای عبور از بحران سرمای شدید زمستان امسال شده است. «تسنیم» به نقل از شرکت مدیریت منابع آب ایران گزارش داده که «میزان بارش برف در سطح ایران به بیش از یازده درصد از مساحت ایران معادل ۱۸۳ هزار کیلومتر مربع رسیده و ارتفاع برف نسبت به سال گذشته ۸۹ درصد افزایش یافته است.»

هلال احمر نیز به خاطر سرمای بی‌سابقه در ایران اعلام «آماده‌باش» سراسری داده است. هر چند این پایان کار نیست و حالا خبر‌هایی از «قطع گاز» نیز شنیده می‌شود.

دیروز، ادارات، مدارس و دانشگاه‌های بسیاری از استان‌های ایران به دلیل برودت شدید هوا و برای عبور از بحران کمبود گاز تعطیل شد. شرایط به قدری سخت و بحرانی است که ادارات پایتخت هم علاوه بر مراکز آموزشی تعطیل شده‌اند و امروز هم قرار است «دورکاری» کنند. اما اینکه در صورت عدم حضور کارکنان نسبت به خاموش کردن وسایل گرمایشی این مراکز اقدام می‌شود یا خیر، اصلا نظارتی بر خاموشی صورت می‌گیرد برآوردی در دست نیست.

همچنین مشخص نیست از این رویه چه میزان می‌توان در مصرف گاز صرفه‌جویی کرد موضوع دیگر اینکه اگر قرار بر تعطیلی ادارات و مراکز تجاری برای کاهش مصرف و ذخیره‌سازی گاز جهت جلوگیری از قطعی گاز منازل است چرا اعلام تعطیلی دیرهنگام و به آخر وقت موکول می‌شود تا فرصتی برای بررسی و اطمینان از خاموش شدن وسایل گرمایشی برای این مراکز باقی نماند.

اخبار تایید شده از قطعی گاز

مدیر دیسپچینگ شرکت ملی گاز اوضاع گاز را بحرانی اعلام کرده و به ایلنا گفته است: «مصرف بخش خانگی به مرز ۷۰۰ میلیون مترمکعب رسیده و این در حالی است که ما باید رقم مصرف را به زیر ۵۷۰ میلیون مترمکعب در روز برسانیم تا از این اوضاع خارج شویم، یعنی باید ۱۰۰ میلیون مترمکعب کمتر از میزان کنونی مصرف داشته باشیم.» به نظر می‌رسد راهکار وزارت نفت و شرکت ملی گاز برای «کمتر مصرف کردن» مساوی با «قطع کردن گاز» بوده است.

در مشهد، یکی از کانون‌های بحرانی گاز طبیعی، رییس اتاق اصناف مشهد از تغییر ساعت تعطیلی شبانه واحد‌های صنفی از ساعت ۲۰ به ۱۸ از مورخ ۲۵ دی ماه تا انتهای هفته جاری خبر داده است تا بلکه مصرف گاز مدیریت شود. هادی مخملی این تصمیم را بر مبنای دستورالعمل «ستاد انرژی خراسان رضوی» عنوان کرده و هشدار داده که «با متخلفین و واحد‌های صنفی که این دستورالعمل را رعایت نکنند، برخورد خواهد شد.»

محمدرضا حسین‌نژاد، استاندار خراسان شمالی پیش از این از تعطیلی بازار‌ها به عنوان یک «راهکار» نام برده و گفته بود که «توزیع نفت سفید در مناطقی که احتمال قطعی گاز وجود دارد باید آغاز شود و منتظر قطع شدن گاز نباشیم.» فیلم‌هایی نیز از استان خراسان رضوی و فارس منتشر شده که بر اساس آنها، مردم در تاسیسات بوتان گاز سبزوار برای گرفتن کپسول گاز صف کشیده‌اند یا گاز اصناف مختلف جز نانوایی‌ها قطع شده است. شهرستان سبزوار حدود ۱۰۷ هزار مشترک گاز خانگی دارد که از صبح امروز بر اثر افت فشار، گاز ۱۶ هزار مشترک در منطقه توحیدشهر سبزوار قطع شده است.

‏محمد هدایی‌پور، مدیرعامل شرکت گاز استان تهران نیز اعلام کرده از روز جمعه گاز ۱۶۰۰ مشترک با عنوان «بدمصرف» در تهران قطع شده است. «تسنیم» به نقل از مدیرعامل شرکت گاز استان گلستان گزارش داده که فشار گاز در بخشی از مناطق شهر گرگان به شدت افت کرده و بخشی قطع شده است و تاکنون مشترکان چاله‌باغ، گرگان جدید، لادن، گلشهر و مسکن مهر سعدآباد (زیتون) با افت شدید و قطع گاز مواجه شده‌اند. گاز در برخی مناطق گرگان مانند چشم‌انداز و صیاد نیز به سبب افت فشار و ضعیف بودن رگلاتور‌ها به صورت موردی قطع شده است.

برخی اخبار از قطع شدن گاز در مناطقی، چون خواف، شهری در استان خراسان رضوی خبر داده‌اند. فرماندار این شهر اعلام کرده که قطعی گاز در برخی مناطق خواف به دلیل افت شبکه گاز بوده است. سید علی موسوی، معاون هماهنگی امور عمرانی فرماندار تربت حیدریه نیز گفته است: بر اساس اختیارات حاصل از مصوبه استانی کارگروه مدیریت بحران خراسان رضوی گاز تمام مشترکان این شهرستان جز مراکز درمانی و خانگی قطع شد. مدیرعامل شرکت گاز خراسان رضوی نیز گفته است از صبح دیروز در شهرستان‌های کاشمر، نیشابور، سبزوار، بردسکن و تربت جام قطعی گاز داریم.

خطر قطعی گاز در ۶ استان

در حال حاضر دم دستی‌ترین کاری که برای عبور از این بحران صورت گرفته تعطیلی مدارس و ادارات دولتی است. در عین حال بخش خصوصی کار خود را می‌کند و همچنان به فعالیت ادامه می‌دهد. اما مراکز دولتی ۲۱ استان با تصمیم استانداران به حالت نیمه تعطیل یا تعطیل درآمده‌اند. در این میان، ۶ استان کشور نیز با خطر قطعی گاز روبه‌رو شده‌اند. به گفته وزیر نفت، جمعه شب گذشته فشار گاز در استان‌های شمالی کشور کاهش یافته است موضوعی که خطر قطع بخش خانگی در برخی استان‌ها و مناطق را جدی می‌کند. وزیر نفت همچنین افت فشار گاز در استان‌های خراسان شمالی، خراسان رضوی، خراسان جنوبی، گلستان و سمنان را نگران‌کننده خوانده است. اما خطر قطعی گاز فقط مختص این پنج استان نیست.

مدیرعامل شرکت گاز مازندران هشدار داده که «احتمال قطع گاز مشترکان خانگی در صورت تداوم افزایشی مصرف این انرژی در شهرستان‌های بهشهر، گلوگاه، بابل و آمل وجود دارد.» به گفته اوجی واردات گاز از ترکمنستان نیز از جمعه قطع شده و از آنجا که برودت هوا و برف و باران همچنان تا پایان هفته ادامه دارد؛ احتمال اختلال در گازرسانی در روز‌های آینده بالاست.

اثر اقتصادی بحران گاز

به‌طور میانگین در سال گذشته حدود ۶۵۰ میلیون مترمکعب در روز در کشور گاز مصرف شده که از این مقدار روزانه ۳۳۵ میلیون مترمکعب در بخش خانگی، ۱۹۵ میلیون مترمکعب در نیروگاه‌ها و ۱۲۵ میلیون مترمکعب در صنایع مصرف شده است. این اعداد به این معناست که به‌طور متوسط بخش خانگی و تجاری سهم ۵۱ درصدی، نیروگاه‌ها سهمی ۳۱ درصدی و صنایع سهمی ۱۹ درصدی از مصرف گاز کشور دارند.

وب‌سایت «فردای اقتصاد» می‌نویسد: رسیدن سهم بخش خانگی به بیش از ۸۰ درصد در حال حاضر به این معناست که از سهم صنایع و نیروگاه‌ها به شکل چشم‌گیری کاسته شده است. با توجه به اینکه نزدیک به ۵ درصد گاز تولیدی کشور نیز صرف صادرات می‌شود، می‌توان برآورد کرد که در حال حاضر سهم صنایع و نیروگاه‌ها از گاز تولیدی کشور حدود تنها ۱۵ درصد است. از این‌رو بسیاری از صنایع در هفته‌های اخیر مجبور به تعطیلی یا نهایتا استفاده از سوخت مایع شده‌اند.